“BODRUMLU BU PROJEYE KARŞI ”…

UNESCO’nun ‘Korunması Gerekli Kültür Varlıkları’ aday listesinde yer alan, 1995 yılında ‘Avrupa’da Yılın Müzesi’ yarışmasında özel ödül alan Bodrum Kalesi’nin geleceği masaya yatırıldı.

Çiçek Bozoğlu/Bodrum Gündem 

“Bodrum Kalesi Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Teşhir Tanzim ve Mühendislik Projesi” kapsamında sergi salonları ve binaların yıkılarak camdan yapılacak yeni alanlarına Bodrum halkı tepki gösterdi.

Bodrum Kent Konseyi tarafından projenin müellifleri ile Bodrumluları bir araya getiren toplantıda tansiyon zaman zaman çok yükseldi.

Bodrum Herodot Kültür Merkezinde yapılan toplantıya; Belediye Başkanı Mehmet Kocadon, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Restorasyon Dairesi Başkanı Bahadır Sabah, ANB Mimarlık Firmasında Mimar Müşavirlik İnşaat ve Ticaret Ltd. Şti. Müdürü  Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Umut Bilgiç, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Müdür Vekili Tayfun Selçuk, ilgili kurum temsilcileri, CHP İlçe Başkanı Recai Seymen, Belediye Başkan yardımcısı Taner Uslu, CHP’li meclis üyeleri, Mimarlar Odası Muğla Başkanı Osman  Köseoğlu ve  Bodrum Şube Temsilcisi Cevat Kalfa, Deniz Ticaret Odası Bodrum Şb. Başkanı Gündüz Nalbantoğlu, Muğla Barosu Bodrum Temsilcisi Av.Cavidan Karaöz Özyiğit, BESAİD Başkanı Emre Köroğlu, Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Barış Erdoğan, İKK Bodrum Şb. Başkanı Şehabettin Doğan, Konsey Başkanı Mustafa Demiröz, konsey bileşenleri, arkeologlar, mimarların da yer aldığı yaklaşık 500 vatandaş katıldı.

“Burada Yapılacak Herhangi Bir Yanlış Güzel Ülkemin Onurunu Da Zedeler. “

Yapılan konuşmalarda; projenin mevcut haline itiraz edilirken özellikle kale içinde yeni bir yapılaşmaya gidilmemesi onun yerine mevcut alanların verimli kullanılmasına yönelik alternatif bir proje oluşturularak bakanlıkça onaylanan 30 milyon Dolarlık bütçenin Kalenin restorasyonunda kullanılması önerildi. Ayrıca, Bodrum’da başta Kale ve yereli ilgilendiren diğer konularda idari birimlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve vatandaşların yapılacak değişiklikler ile ilgili fikrine başvurulmasının da önemine değinildi.

Toplatının açılışında konuşan Bodrum belediye Başkanı Mehmet Kocadon; Marka şehri olan Bodrum’un içinde yer alan bir çok tarihi eserler ve değerleri ile yaşayan bir şehir olduğunu belirtti. Kocadon “Bu değerler ve onlarla ilgili yapılacak olan çalışmalar Bodrum halkı için çok önemli. Kalemizin geleceğe taşınması için yapılacak çalışmalarda birlik ve beraberliğimizi sağlamak çok önemli. Gönül isterdi ki gündemimize oturmuş bu proje üzerinde hep beraber tartışılsın sonra ülke gündemine tadilat projesi gelsin.  Amaç üzüm yemek, bağcıyı dövmek değil. Bodrum halkı hakkını medeni çerçeveler içinde aramıştır bugüne kadar. Bu toplantıdan bir sonuç alamaz isek Akademia Vakfı’nın onursal başkanı olarak yurt içinden ve yurt dışından gelecek bütün değerli bilim insanlarına ev sahipliği yapmaya hazırım. Çünkü bu eserler sadece bize ait değil, dünya mirasıdır. Burada yapılacak herhangi bir yanlış güzel ülkemin onurunu da zedeler. “

“İhtiyaç Halinde Projeyi Revize Edebiliriz”…

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Restorasyon Dairesi Başkanı Bahadır Sabah, proje ile ilgili basın ve sosyal medya aracılığı ile paylaşılan bilgilerin pek çoğunun gerçek dışı olduğunu ve bu nedenle yersiz çok ağır eleştiriye maruz kaldıklarını belirtti. Sabah mevcut projede gerekli görüldüğü takdirde Bakanlıkça revizyona gidilebileceğini şu ifadelerle açıkladı “Yapılacak çalışmada, eleştirilerde ön görmediğimiz ya da yeni görevlerle ortaya çıkmış yeni bulgular doğrultusunda biz projeyi revize etmekten ya da yeni şekilde düzenlemekten kaçınmıyoruz. Önemli olan doğru işi yapmak. İyi bir niyetle bir yaklaşımla doğru iş yapmaya çalışıyoruz. Bununla ilgili ön gördüğünüz, bizim görmediğimiz, atladığımız düşünmediğimiz ya da yeni veriler sonucunda yeniden ele almamız gereken bir nokta varsa biz bunların tamamını alırız, yeniden bunları değerlendiririz ve sivil toplum kuruluşları ile paylaşırız. Ne gerekiyorsa onu yapmaya yönelik adımları atarız” dedi.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Restorasyon Dairesi Başkanı Bahadır Sabah’ın konuşmasının ardından Proje müelleflerinin talebi doğrultusunda toplantının basına kapalı olduğu ifade edilince salonda bulunan vatandaşlar yersiz buldukları bu talep nedeni ile salonu boşaltacaklarını belirttiler. Durumun gerginleşmesinin ardından müellifler taleplerini geri çektiler.

“Bizim Yaptığımız Değişiklik Devede Kulak Kalıyor”…

Proje Mimarı Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Umut Bilgiç, Bodrum Kalesi içinde yapılacak olan değişikleri  “Bizim Yaptığımız Değişiklik Devede Kulak Kalıyor” şeklinde tarif etti. Kendisinin bu benzetmesi ve söylem tarzı genel olarak salonda bulunanlar tarafından tepki ile karşılandı.   Bunun yanı sıra Proje Mimarı Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Umut Bilgiç, Kale içindeki sergileme alanları ile ilgili yapılan değişikliğin amacını şöyle özetledi “Kale kimliği ve kaleyi oluşturan özgün değerlerin açığa çıkartmak ve korunarak bir sergi unsuru olarak yaşatmak. Kaleyle özdeşleşmiş sualtı arkeoloji müzesi işlevini gerektirdiği birimleri (sergi, depolama, idari vb.) yeni önerilen yapılara taşıyarak tescilli yapıların üzerindeki yükü hafifletmek; tescilli yapılara gerektiğinde bölge ve kale tahmini yansıtacak yalın sergilemeler önermek. Yeni restorasyon ve müze kurgusuyla birlikte işleyen sur ve yapılardan kopuk çağdaş bir çevre düzeni yaratmak. Ayrıca altyapı ve tesisat sistemlerinin yeni restorasyon kurgusuna göre yenilemek. Kaledeki mevcut yapı ekleri 3140 metrekare, yeni yapılarda 2500 metrekare, mevcut sert zeminin 3135 metrekare yeni projede 2239 metrekare olacak. 7 sergi alanını tek bir yapı içinde ve bir arada kronolojik sıra ile sergilemek. Mevcut sergi biçiminde kopuk olarak duruyorlar. Bu bir tasarım ve kullanım kararıdır.  Tek özgün sergileme yöntemini uygulayacağız.  Mevcut 500 metrekareye 500 metrekare ekliyoruz.” Dedi.

“Tüm Değişiklikler İçin Koruma Kurulundan Biz de Onay Almıştık”…

Eski Müze Müdürü Oğuz Alpözen, kendi dönemini de hedef alan eleştirilere cevap vermek üzere geldiği kürsüden TBMM Başkanı İsmail Kahramanı hedef alan bir konuşma gerçekleştirdi. Alpözen “Eski Kültür Bakanı İsmail Kahraman’ın kaledeki şapeli mescit yapmak istediğinde karşı çıkmıştım. İsmail Kahraman yazılı emir verdi, ‘gemiyi sök’ dedi. Sökersem namerdim dedim. Şimdi 55 yıllık emeği yok ediyorlar.” Dediği konuşmasında kendi döneminde yapılan tüm değişiklikler için Anıtlar Kurulunun oluru ve  Belediye’den alınan ruhsat ile yapıldığını kaydetti. Alpözen “Kale bahçesinde sökülmek istenen ağaçlar da a zannedildiği gibi keyfi bir yöntemle değil Çukurova Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü görevlileri geldi. Her ağacın nereye dikileceğini onlar karar verdi. Alman Kulesi’nin önündeki havuz kaldırılacakmış, bu havuz ağaçların yaşamasını sağlıyor, o havuz kalktığı zaman o ağaçlar ölecek. Kalede yeni ve eski yapılar birbirini o kadar sarmalıyor ki Akdeniz’in en yeşil Kalesi’nde geziyorsunuz. 30 milyon lira para veriliyor, o zaman belediyeden arazi alsınlar gitsinler yeni müzeyi orada yapsınlar” Dedi.  Kale içinde yer alan şapelin üstüne yapılan minarenin de sembolik olarak kendi döneminde yapıldığının altını çizen Oğuz Alpözen sözlerine şöyle devam etti “1990 yılında Koruma Kurulundan izin aldığım zaman ne İsmail Kahraman vardı ne Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan vardı.  O minareyi sembolik yaptım. O minare yapılarak bu kalenin Türkleştirildiğini gösterdim. Şapel ve minare bir arada İslam ve Hristiyan dinlerine saygıyı içindeki gemide antik uygarlıklara sevgiyi gösterdi. Ne yapacaksın gemiyi söküp. Eserleri bizzat ellerimle çıkarttım, Bodrum halkının yardımlarıyla aslına uygun olarak yapıldı, 10 yıl sürdü. Diren Bodrum” dedi.

“Size Göre Doğru, Bize Göre Yanlış”…

Mimarlar Odası Muğla Başkanı Osman  Köseoğlu ve  Bodrum Şube Temsilcisi Cevat Kalfa ve  İKK Bodrum Şb. Başkanı Şehabettin Doğan Bodrum kent Konseyi Başkanı Mustafa Demiröz’ü kendilerine söz vermediği için protesto ederek salondan ayrılmak istediler. Vatandaşlarca ikna edilen Osman Köseoğlu, Mimarlar Odası olarak daha önce yaptıkları basın açıklamasını kulaktan dolma bilgilerle yapmadıklarını bilakis itirazların tamamını mevcut projelere dayandırarak yaptıklarını belirtti. Yapılan eleştirinin tamamen bilimsel olduğunu savundu. Bakanlık yetkilisinin ve proje sahibi mimarın yapılan toplantıda samimi olmayan davranışlar sergilediğini ve bir çok konuyu birbirine karıştırarak dile getirdiğini kaydetti. Projede yer alan iyileştirmelere kimsenin itiraz etmediğine de dikkat çeken Osman Köseoğlu “Kalenin kimliğine, görsel efektine ters düşen, size göre doğru bize göre yanlış olan cam bir eklemeyi haklı çıkartamazsınız.” Dedi.

“Kimsenin İstemediği Bir şeyi Niçin Yapıyorsunuz”…

BOTÜM adına konuşan mimar Murat Artu, Proje Mimarı Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Umut Bilgiç’e yönelik “Yaptığınız sunumla ben eskiden yapılan bu yanlışı  tekrarlıyorum gibi bir mantık ortaya koydunuz. Biz sizleri maalesef dava edeceğiz. Dava dilekçesini de sunduk.” derken Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Restorasyon Dairesi Başkanı Bahadır Sabah’a da “Ben Bahadır beye katılmıyorum. Burası dünya için de tarihi eserdir. Tarihi bir eserin içine yeni bir yapı yapmanız en büyük suçtur. Buraya yapılması ön görülen yapı ilgili kanun gereği hem farklı hem de uyumlu olmak zorunda. Kale yeni yapılan yapıya ancak paspartu oluyor. Halbuki bu yapının kaleyi öne çıkartması gerekirdi. Kimsenin istemediği bir şeyi niye yapıyorsunuz” dedi.

“Üslubunuzu İyi Tayin Edemediniz”…

Müzeler eski genel müdürü Dr. Alpay Pasinli, Kale’nin orijinal haline kavuşturulması ile ilgili Proje Mimarı Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Umut Bilgiç’in genel amacına katıldığını belirtirken “Buna aklı olan karşı çıkmaz. Bir abi olarak söylüyorum; üslubunuzu iyi tayin edemediniz. Daha çok bir suçlama, savunmanın sunumunu yaptınız. Keşke daha önce yapılanlara,  emeği geçenlere teşekkür etseydiniz. Önce yapılanları kötüle, sonra mevcut durumu göster ki yeni projeniz ve yapacaklarınız haklı çıksın. Böyle olmamalıydı. Ben müzecilik açısından birkaç şey söyleyeceğim; burası ödüllü ve kamu oyuna mal olmuş bir müze. Bu müzedeki eski yapıları ayıklamak doğru mu? Çünkü özdeşlemiş. 2500 metrekarelik sergileme alanını bin metrekareye indiriyorsunuz. Yedi batığı aynı yere koyduğunuzda ziyaretçi askeri sistemle şöyle bir gelip geçer. Dikkatini dağıtmış olursunuz. Her biri ayrı önem arz eden batıkların ayrı ayrı sergilenmesi daha doğru olur. Keşke Genel müdür de burada olsaydı.  Burası eksikleri olsa da güzel bir kaledir ve buraya daha önce emek verenlere danışıldı mı? Keşke çağırıp görüşlerini sorsaydınız.  Yapacağınız değişikliklerin maketlerini yapsaydınız da bunları görseydik. Bu cam yapılardan vazgeçin.” Dedi.

Deniz Ticaret Odası adına konuşan Rüştü Tezcan, Bodrumlular olarak Devlet Kurumlarına geçmişteki deneyimlerden kaynaklı güven duymadıklarını, üç yıldır devam eden projenin yerelle paylaşılmamasından dolayı da aynı kanaati taşıdıklarını kaydetti (Güven duymuyoruz, çünkü geçmişte çok aldatıldık). Tezcan ayrıca proje müelliflerine bir de çözüm önerisi sundu. Öneride; Bodrum’da sivil toplum kuruluşlarından temsilcilerin de denetleme komisyonunda yer alması ve kaledeki idari ve diğer bazı birimlerin kale dışına taşınması yönünde bir çalışma yapılması ile ek bir binaya ihtiyaç duyulmayacağı.

“Belediyemize Ruhsat İçin Kimse Başvurmadı”…

Bodrum Belediye Başkan Yardımcısı Taner Uslu, toplantıda yaptığı konuşmada belediyeye ilk yazının 03/05/2016 tarihinde Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Müdürlüğünün basit onarımı ile ilgili bir yazı olduğunu bunun da bilet gişelerinin kale dışına taşınmasını kapsadığını hatırlattı. Uslu “Restorasyon projesine kimse karşı değil. Kalenin bu güne kadar gelmesinde emeği geçenlere öncelikle teşekkür ediyorum. Bir de kalenin içinde zamanında yapılan çalışmaları eleştirirken o günün şartlarını da unutmamak gerek. Bizim verdiğimiz muvafakatname de de söz konusu gişelerin dışarı taşınması yer alıyor.  Kurula gönderdiğimiz mimar arkadaşımız yapılan çalışmaların 2863 sayılı yasaya uygun olup olmadığına bakar. Bunlara uygun olan her şeye evet demiştir. Bilgi paylaşımına gelince onaylı proje tarafımıza geldiği anda evet Mimarlar Odasına projeyi biz verdik.  Bodrum belediyesi ve belediye başkanımız Mehmet Kocadon Bodrum halkının evet demediği hiçbir projeye destek vermez. Bundan sonra da böyle olacaktır. Bodrum Belediyesi ve Muğla Büyükşehir Belediyesi bu proje ile ilgili ne yasaklama ne de izin verme yetkisine sahip değildir. Yetki Koruma Kurulundadır. Yalnız ruhsat için henüz kimse belediyemize başvuruda bulunmadı. Plan notlarına uygunsuz bir durum varsa zaten belediyemiz ruhsat vermez. Sonrasında bakanlık devreye girer. Yer teslimini bakanlık yaptıktan sonra bizi Kaymakamlıkta toplantıya çağırdılar. İhaleyi alan firma hemen çalışmaya başlamak istedi bizler izin vermedik. Bu ruhsatı direk bakanlıktan da alabilirler. Bodrumla ilgili herkesi ilgilendiren bir karar alınırken proje aşamalarında maalesef yerel yetkililerden görüş alınmıyor. Bu kente emek harcayan arkadaşlarımızın da bir bakış açısı var” Dedi.

Saat 11:00 de başlayan toplantı yaklaşık beş saat sürdü.