Sokrat ve Erdem –  Muhsin Durucan Bodrum Gündem yazıları

Erdem, kötülükle iyilik arasında seçim yapabilmek demektir. Bilgili olmadan seçim yapmak olanaksızdır.

Bernard Shaw

En büyük erdem; insanın vicdanını dinlemesi ve iyilik yapmak için çaba harcamasıdır.

Confuciu

***

Vikipedi, Özgür Ansiklopedi’den saptanan bilgilere göre;  Sokrates’ın Özel yaşamına ilişkin fazla bir şey bilinmemekle beraber,

Sokrates: Platon ve Ksenophon’a kadar uzanan bir geleneğe göre kendisine üç çocuk veren Ksanthippi ile evlidir. Platon ve Ksenophon’un çizdiği portreye göre basık burunlu, patlak gözlü, sarkık dudaklı ve göbeklidir. Alçakgönüllü alışkanlıkları ve felsefeden başka bir uğraşı olmadığı bilinen Sokrates, başta öğrencisi Platon olmak üzere Yunan gençleri üzerinde giderek kendisini taklit etmeye varan derecede yükselen bir etki yaratır. Onun gibi yalın ayak yürürler. Hatta bu grup özentisini alaya almak için  Aristophanes  Kuşlar adlı komedyasında bir terim icat eder. Bu terim Esokraton’dur. Uzun saçlı olurlar, açlık çekerler, Sokrateslik taslayanlardır.

Ahlak felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen Sokrates’in yaşamının en belirgin olaylarından biri MÖ 399 yılında hakkında açılan davadır. Platon’un Sokrates’in Savunması adlı  eserinde anlattığı kadarıyla Sokrates, şehrin tanrılarına inanmamak, onların yerine başka tanrılar koymak ve böylece gençliği zehirlemekle suçlanır. Sokrates bu suçlamalar sonucunda ölüme mahkûm edilir.

Sokrates, yazılı bir kaynak bırakmamıştır. Yaşamı ve düşünceleri ile ilgili bilgiler Aristophanes gibi çağdaş yazarlar, Platon ve Ksenophon gibi ardıllarının yazdıkları ve Sokrates’in ölümünden on beş yıl sonra dünyaya gelen Aristoteles’in dolaylı anlatımlarıyla günümüze ulaşmıştır.”

***

Ünlü ahlak filozofu Sokrates, sayıları 51 olan jüri önünde yargılanıyor ve idam kararı veriliyor, sonrasında baldıran zehri ile öldürülüyor!

Ondan önce sevenleri, “Seni hapishaneden kaçıralım.” diyorlar. “Bu ahlâksızlıktır!” diyerek ve kabul etmiyor.

Uydur kaydır sözlere başvuruda bulun, jüri seni affedebilir deseler de ahlak filozofu bunu da kabul etmiyor.

Tarihe geçen “Sokrat’ın savunması”nda idam kararı veren jüriye şunları söylüyor:

“Ölümden korkmuyorum, çünkü ölümün çaresi var. Ölürsün kurtulursun. Ama bilerek, ahlaksızca yanlış yapmanın çaresi yoktur. Yaptığınız yanlış kıyamete kadar sizinle birlikte gelecektir.”

Dünden bugüne 2500 yıl geçmesine karşın, Sokrates’in adını bilmeyen yoktur. Peki, onu mahkûm eden jüri heyetinin adlarını bilen var mı? Yok! Sadece lanetle anılmaktadırlar. Yazımızı Sokrates’in sözüyle bitirelim:

“Şu hayatı öyle bir yaşa ki kapanışta kendini alkışlayabilesin…”

*