Karides, Midye, Kalamar, Sübye, İstakoz yemek haram mı?

Diyanet İşleri Başkanlığı; midye, karides, kalamar, yengeç, ıstakoz gibi deniz hayvanlarının ‘helal olmadığını” belirten bir açıklama yapmıştı. “Fatih Bozoğlu ile Sokağın Sesi” programı Cumhuriyet Gazetesinin “Diyanet’ten tartışma yaratacak fetva! “Bunları yemek helal değil…” başlıklı  haberinden yola çıkarak, bu konuyu halka sordu. Yanıtların büyük bir bölümü beklenildiği gibi Diyanet İşleri Başkanlığının bu fetvasının yanlış olduğu yönündeydi.

Diyanet İşleri Başkanlığı; “Yengeç, kalamar, ıstakoz, karides, midye, kurbağa vb. gibi deniz ürünleri yenilebilir mi?” sorusuna tartışma yaratacak bir yanıt verdi. İsmi geçen deniz hayvanlarının ‘helal olmadığını’ ifade eden Diyanet’in bu açıklaması kamuoyunca çokça tartışıldı. Açıklamaya destek verenler olduğu gibi karşı çıkanlar da eleştirilerini yöneltti.

Diyanet’ten yapılan açıklama şöyle:

Kur’an-ı Kerim’de, denizden elde edilecek yiyeceklerin helal olduğu bildirildi. (Mâide, 5/96; Fâtır, 35/12). Hz. Peygamber de (s.a.s.),

Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir.” (Ebû Dâvud, Tahâret 41) buyurdu. Hanefi mezhebi, zikredilen naslarda helal olduğu belirtilen “deniz hayvanları” ifadesi ile balık türünün kastedildiği, dolayısıyla balık sınıfına girmeyecek midye, karides, kalamar, yengeç, ıstakoz gibi deniz hayvanlarının helal olmadığı görüşünü benimsemiştir (Kâsânî, Bedâi’, V, 35).

Şafii mezhebinde, konu ile ilgili şöyle bir ayrım yapılmıştır: Deniz canlıları sadece suda yaşayabiliyor veya sudan çıktığında boğazlanmış hayvan gibi kısa sürede ölüyorsa, şekline ve de ölüm durumuna bakılmaksızın yenmesi helaldir.

Ancak aslen suda yaşayan fakat karada yaşayabilme özelliğine de sahip olan hayvanlara gelince bunlardan eti yenilen kara hayvanlarına benzeyenlerin yenmesi, boğazlanması şartı ile helal, eti yenmeyenlere benzeyenlerin yenmesi ise haramdır. Buna göre kurbağa, yengeç, kaplumbağa veya su yılanının yenmesi helal değildir (Remlî Nihayetu’l-Muhtac, VIII, 113,150-152.)

Türkiye’de en az güvenilen kurumlardan birisi olan Diyanet İşleri Başkanlığı da zaten geri adım atmak zorunda kaldı.