Bodrum Gündem

Kolorektal Kanser Farkındalık  Ayı

Kolorektal Kanser Farkındalık  Ayı

Kanser hem dünya hem ülkemiz için ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. Ölüm nedenlerine bakıldığında dünya geneli için yaklaşık her 6 ölümden birinin, ülkemiz için ise her 5 ölümden birinin kanser nedeniyle gerçekleştiği görülmektedir.

Mart ayı “Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı”; kanser hastalığına karşı farkındalık ve bilinç oluşturmak için gerçekleştirilen faaliyetlerde tüm dünya ülkelerinin kanserle mücadelede bir araya geldiği girişimdir. Ülkemizde de her yıl Mart ayı boyunca “Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı” etkinlikler düzenlenmektedir.

Kanserle mücadelede sürdürülecek programları yürütebilmek için toplumun farkındalığının sağlanması, toplum bilincinin geliştirilmesi farkındalık çalışmalarına halkın katılımının sağlanması ile mümkündür.

Erken evrede teşhis edildiğinde büyük ölçüde tedavi edilebilir bir hastalık olan Kolorektal kanserde, tarama programlarının uygulanması ile söz konusu kanserin morbidite ve mortalitesi üzerinde çok olumlu kazanımlar sağlandığı yapılan birçok çalışma ile gösterilmiştir. Kolorektal kanserlerin taranmasındaki temel amaç; ülke çapında oluşturulan ulusal bir tarama programını hedef popülasyona uygulayarak, kolorektal patolojileri henüz premalign veya erken evrede iken tespit etmek, etkin ve basit yöntemlerle tedavi etmek yoluyla invazif kanser sıklığı ile buna bağlı morbidite ve mortaliteyi düşürerek olası karmaşık ve pahalı tedavileri önlemektir. Gerek yaşam kalitesini arttırdığı gerekse de süresini uzattığı bilindiğinden, KRK tarama programı Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen üç kanser tarama programından biridir.

Kolorektal kanseri erken evrede teşhis etmenin yolu hastalığı asemptomatik evrede tarama programları ile yakalamaktır. Ülkemizde kanser taramalarının yapılması yoluyla kanser vakalarına bağlı ölümleri azaltmak amacıyla Kolorektal Kanser Taraması Ulusal Standartları belirlenmiştir. 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkek nüfusa Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir bir şekilde 2 yılda bir ücretsiz olarak tarama yapılmaktadır. 50-70 yaş arasında ise her 10 yılda bir kolonoskopi ile tarama önerilmektedir. Tarama soncunda GGT pozitif olan kişiler, uygun standartlarda kalite kriterlerine göre teşhis merkezlerimize yönlendirilmektedir.

Kolorektal kanserin değiştirilebilir risk faktörleri şunları içermektedir:

-Aşırı kilolu veya obez olmak
-Fiziksel olarak aktif olmamak
-Fazla miktarda işlenmiş (sosis, salam ve benzeri) veya işlenmemiş kırmızı et (sığır, kuzu, karaciğer ve benzerleri) tüketimi
-Sigara dâhil tütün ürünlerinin kullanımı
-Alkol kullanımı
-Diyabet ve insülin direnci varlığı
-Kolesistektomi

Kolorektal kanserinin değiştirilemez risk faktörleri arasında şunlar yer almaktadır:
-Cinsiyet (hem insidans hem de ölüm oranları erkeklerde kadınlara göre önemli ölçüde daha yüksektir.)
-İleri yaş
-Irk ve etnik köken
-Kişide kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsünün bulunması
-Kişide inflamatuvar bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı) öyküsü varlığı
-Ailede kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsünün olması
-Kalıtsal bir sendromun varlığı (Lynch Sendromu, adenomatöz ve hamartomatöz polipozis sendromları vb)
-Tip 2 diyabet hastası olunması
-Akromegali
-Böbrek transplantasyonu
-Androjen yoksunluğu tedavisi almış olmak
-Kistik fibrozis varlığı
-Abdominopelvik radyasyon öyküsü

Kolorektal Kanser Belirtileri

Enfeksiyon, hemoroid, irritabl bağırsak sendromu veya inflamatuar bağırsak hastalığında da sıklıkla izlenebilen aşağıdaki belirtiler, kolorektal kanser habercisi de olabilmektedir:
-Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
-Bağırsakta tam boşalmama hissi
-Parlak ya da koyu kırmızı kanla karakterize rektal kanama
-Dışkının koyu kahverengi veya siyah görünmesine neden olabilecek kanın varlığı
-Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
-Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
-Güçsüzlük ve yorgunluk

Kolorektal Kanser Tanısı

Diğer bazı kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de genellikle iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu sebeple amaç, daha belirti vermezken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması, poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp çıkartılması kolorektal kanser gelişimini önleyebilir. Erken tanı konulduğunda kolorektal kanserin tedavisi de daha etkin olabilmektedir.  Bu nedenle, genel olarak 50 yaş üstü kişilerde taramaya başlanmalı. Kolorektal kanser için artmış riski olan kişilerde ise tarama programına daha erken başlanmalıdır.

Dışkıda gizli kan saptanıp kolonoskopi yapılan kişilerde henüz kanserleşmemiş polip halindeki tümörler tespit edilerek kanser gelişmesi önlenebildiği gibi kanser gelişmiş olan olgularda da erken teşhis ile yaşam süresi ve kalitesi artmaktadır.

Kolorektal Kanser Tedavisi

Kolorektal kanserde cerrahi, ilaç tedavisi (kemoterapi) ve ışın tedavisi (radyoterapi) gibi farklı tedavi seçenekleri uygulanmaktadır.

Kolorektal Kanser Korunma Stratejileri

Kolorektal kanseri önlemek için atılması gereken en önemli adımlardan biri tarama programı olmakla birlikte, aşağıdaki sağlıklı yaşam davranışlarını uygulamak da hem kolorektal kanserden hem de diğer birçok kanserden korunmada önemlidir:

-Sağlıklı kiloda olmak ve bunu sürdürmek
-Kırmızı ve işlenmiş etleri sınırlamak ve daha fazla taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünü tüketmek.
-Posa içeriği yüksek besinlerin tüketimini artırmak. (Posa içeriği en yüksek besinler sırasıyla; kuru baklagiller, tahıllar, sebze-meyvelerdir.
-Günde 30-60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapmak (tempolu yürüyüş, bisiklete binme gibi)
-Sigara ve alkol kullanmamak

Kanser taramalarının en önemli bileşenlerinden biri farkındalık çalışmalarıdır. Mart ayı Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı olarak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kabul görmüş olup bu süre boyunca çeşitli etkinliklerle konuya ilişkin farkındalık oluşturulmaya çalışılmaktadır.

Bodrum İlçe Sağlık Müdürlüğü SAHAM/ KETEM Birimi Eskiçeşme mah.Turgutreis cad. Sağlıklı Hayat Merkezi Binası
Tel 02523137974

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.