Gürültü ve İçkili Yerler Uygulamasına Eleştirel Bir Yaklaşım – Mehmet Ülküm Bodrum gündem yazıları…

           Gürültü ile ilgili mevzuat en az dört kanun, iki Yönetmelik, onlarca tebliğ ve çok sayıda muktezadan (ilgili makam Görüşü) oluşan oluşmaktadır.

O nedenle, bu incelemelerimiz sırasında gözden kaçırdığımız konular var ise, konuyu okuyucu ve yetkililerin, eleştirilerine, hoşgörüsü ve düzeltmesine bırakmak istiyoruz.

Bodrum Belediye Meclisi bu konuda 03.01.2020 tarih ve 2020/4 sayılı bir karar almıştır. Anılan kararın karar başlığındaki özeti şöyledir: “Bodrum Belediye Meclisi söz konusu bu kararı ile Bodrum Yarım Adasındaki mahallelerde içkili ve çalgılı yerleri mahalle bazında cadde ve sokak adlarını belirterek belirlemiştir. Kararın son kısmında da bu yerlerdeki işletmelerde canlı ve cansız müzik izin belgesi verilebileceğini karara bağlamıştır…”

Esas olarak bu yerler dışındaki yerlerde canlı cansız müzik izin belgesi verilemeyeceğini, ancak otel , motel vb yerleri yasak dışında bırakmıştır.

Son zamanlarda içkili ve çalgılı yerlerden gelen gürültü nedeniyle Bodrum Yarımadasında basına da yansıyan tartışmalar çok konuşulur olmuştur. Özellikle canlı cansız müzik konusu yoğun ve öncelikli şikâyetler arasındadır.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte bu tür işletmeler Umuma açık istirahat ve eğlence yeri başlığı ile yer almakta olup, şu düzenleme yer almaktadır.

“Kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahane, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; ..….dir.”

Canlı veya cansız müzik yapan şikayete konu işletmelerin öncelikle denetimi, Çevresel Gürültünün değerlendirilmesi yönetmeliği uyarınca, belediye sınırları içinde Çevre Kanunu Gereğince yetki almış belediyelerce yapılacaktır.

Bodrum Belediyesi bu konuda yetki devri almıştır.

Bu anlamda denetime yetkili bir belediyedir. Yani bu içkili ve çalgılı işletmelerin ruhsatlandırılması ve denetimi ilçemiz belediyesine aittir. Ayrıca, kolluk kuvvetleri de kendi mevzuatı yönünden gerekli denetimleri yapacaktadır.

Canlı müzik izni; İşyeri Açma ve Çalışmaya ilişkin Yönetmelik hükümlerine gereğince “İzin Belgesi” alınması şarttır. Bu izin verilirken yetkili idarenin uygun görüşü alınır, gerekli görüldüğü takdirde yetkili idare Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu hazırlatır. Başka kriterlere de bakarak izin belgesi düzenler veya düzenlemez.

Canlı veya cansız müzik izni iş yeri açma ruhsatına işlenmez, ayrı olarak verilen bu canlı müzik belgesi denetimlerde sorulduğunda işletme yetkilileri tarafından ilgililere ibraz edilir.

Bu izin belgeleri işletmeler için hiçbir şekilde kazanılmış hak doğurmaz.

İçkili yer olarak belirlenen yerlerdeki umuma açık işletmelerin yapısı itibariyle genelde bar, pavyon, meyhane, birahane, taverna gibi yerler olması ve müşteri yapısı nedeniyle canlı ve cansız müzik yapma ihtiyacı duyabilirler. Ancak, bu durum hiçbir zaman çevreye ve diğer işletmelerin faaliyetine zarar verecek boyutta, komşuluk hukukunu gözetmeyen, bir müzik yayını şeklinde yapılamaz. Zaten, işletme bu müziği kendi müşterileri için yapığına göre bu kuralların gözetilmesi eşyanın tabiatına da uygundur.

Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu gereğince belli bir saatle de sınırlı olacaktır.

İlimizin Büyük Şehir olmasıyla birlikte önceki dönemde belde belediyelerinin bazıları “İçkili Yer Bölgeleri Belirmesi” yapmış bazı belde belediyeleri ise yapmamıştır.

Bu durumda, Bodrum Belediye Meclisin yukarıda belirtilen 03.01.2020 tarih ve 2020/4 sayılı kararının kesinleşmesinden itibaren, önceden belde belediyeleri tarafından usulen alınan bu konudaki bütün kararları yürürlükte kalmıştır.

İdare Hukuku yönünden Bodrum Belediyesi belde belediye meclislerince alınmış kararları kendi meclisince konuya ilişkin yeni bir karar alıncaya kadar uygulamakla mükelleftir.

Zira, Bodrum Belediyesi Meclisinin anılan söz konusu 2020/4 sayılı kararına kadar İçkili Yer Bölge belirleme kararı almamış olması, belde belediyelerinin bu tür kararlarını uygulamayı kabul etmiş olmaktadır.

İçkili yerler olarak belirlenen bölgeler ile Canlı ve cansız müzik yayınları kararları ve sonuçları kazanılmış hak, yani hakkı müktesep değildir. Çünkü, aynı yetkili makam (Belediye Meclisi olarak okuyunuz) bunu her zaman değiştirme, yeniden belirleme, kaldırma hakkına, yetkisine ve imtiyazına yasal olarak sahiptir.

Canlı müzik izin belgeleri de belgeyi veren makam tarafından şartları taşımadığı ve hukuksuz olarak verildiğinin anlaşılması veya istenilen şartlara sonradan uyum göstermemesi halinde belgeyi veren makam tarafından iptal edilebilir.

Gümüşlük Özeli…

Diğer Belde Belediyelerinin bu konudaki kararları konusunda bilgim yoktur. Ancak, Gümüşlük Belediyesinden bir örnek verip konuyu fazla uzatmadan bitirmek istiyorum.

Gümüşlük Belediye Meclisi 03.06.2002 tarih ve 41 sayılı bir karar almıştır. Bu kararın (C) bendi şöyledir.

“Gümüşlük İç ve Dış limanda bulunan lokanta ve işletmelerde her türlü müzik çalınmaması gelenek haline gelmiş olup, Gümüşlük bu haliyle ünlenmiştir. Bundan sonra da çok özel hallerde Belediyeden özel olarak alınacak yazılı izin dışında bu tür yerlerde her türlü müzik çalınmamasına”

Karar verilmiş olup bu karar, o tarihte yürürlükte olan 1580 sayılı Belediye kanunu uyarınca kaymakamlık onayına da sunulmuştur. Kaymakamlık makamı kararı 24.06.2002 tarihinde onaylamıştır. İdare hukuku yönünden bakıldığında bu onay aynı zamanda kolluk kuvvetlerini de bağlamıştır.

Karar, Bodrum Belediye Meclisinin yukarıda anılan 03.01.2020 tarihli kararına kadar yürürlükte kalmıştır. Çünkü, yeni bir Belediye Meclisi kararıyla bu karar yürürlükten kaldırılmamıştır.

Yürürlükteki hukuken geçerli bu karara rağmen,  böyle bir karar olup olmadığına bakmaksızın 2014 den itibaren Bodrum Belediyesi Gümüşlükte canlı cansız müzik izin belgeleri düzenlemiştir. Bu konuda bir karar var mı diye geriye dönüp bakmamıştır. Geçmişi yok saymıştır. Sanki Fransız General Napolyon’un “Aslımı sormayın asalet benden sonra başlayacak” demesi gibi.

Hukuken geçerliliği olmayan bu müzik izin belgeleri hukuk dışı düzenlenmiştir ve “Butlandır” yani yok hükmündedir.

Nitekim yüksek mahkeme Danıştay’ın muhtelif kararları da bu yöndedir. Danıştay bu kararlarında özetle; idarece verilmiş olan hukuka aykırı belgelerin işlemden yararlanan kişiler lehine müktesep hak sağlamayacağı şeklinde hüküm kurmaktadır. Bu kararlar istikrarlı bir şekilde devam da etmektedir.

Bodrum Belediye Meclisi, anılan 03/01/2020 gün ve 2020/4 sayılı kararının sonunda Otel Motel vb. işletmelere, içkili bölgeler olarak belirlenen yerler dışında da olsa müzik izin belgesi verilebilmesi kararı alınmıştır.

Daha sonra, 07/04/2021 gün ve 2021/40 sayılı Meclis kararı ile Bodrum Yarımadasının neresinde olursa olsun içkili lokantalara çay bahçelerine ve benzeri yerlere canlı müzik izni belgesi verilmesi kararı almıştır.   Bu karar müzik izin belgesi düzenlenecek yerler ve işletmeler için somut hükümler içermemektedir. İdareyi, oldukça geniş değerlendirmeler ve yetkilerle donatan karar uygulamada sorunlar yaratacaktır.

Belediye Meclisinin bu kararları hemen ve en çok da Gümüşlük’ün kentsel kimliğine zarar vermeye başlamıştır. İzin belgesi olsun veya olmasın bazı  işletmeler kendine göre müzik çalmaya başlamıştır.

Her şehrin, her beldenin kentsel bir kimliği olmalıdır.  Gümüşlük kentsel kimliği yıllardan beri süregelen ahşap masa ahşap sandalyelerdir.

Gümüşlük; ziyarete gelen insanların ayağını toprağa bastırmanın yanı sıra, dingin, sakin bir ortamda, eşiyle dostuyla ya da çok özel bir misafiriyle deniz ürünlerinin yenilip içildiği bir coğrafyadır. Gümüşlük’de şarkıyı yıllarca denizin dalgaları söylemiştir.

Bu dingin beldede elbette sessizlik egemendir. Çok uzun yıllardan beri canlı veya cansız hiç bir müzik çalınmaz. Gürültülü bir yerde  yüksek sesli müzik dinlemek isteyenler Bodrum’un başka yerlerine gitsin anlayışı ile geliştirilmiş bir kimliktir bu.

Geliştirilen bu kentsel kimlik anlayışı farklı olmaya ve herkese benzememeye dayanmaktadır.

Maalesef, son yıllarda bu kadim kentsel kimlik orasından burasından yavaş yavaş törpülenmeye çalışılmaktadır.

Hal böyle olunca da Gümüşlük’ün ziyaretçi yapısı değişimime uğramaya başlamıştır. Çok ünlü Gümüşlük balık lokantalarına oturan müşteri kitlesinden, bir sandviç yiyip dönen kişilerin ziyaret ettiği, gezdiği bir yer olmaya başlamıştır.

Görünürde, Gümüşlük Kentsel Kimliğine en büyük zararı bence izinsin ve hukuken geçersiz olduğunu değerlendirdiğim çevreyi rahatsız eder boyutlardaki müzik oluşturmaktadır.

Belediye Meclisinin yukarıda sözü edilen kararları da bu olumsuz gidişatı maalesef hızlandırmaktadır. Anlamıyorum, Bodrum’da farklı, sakin ve dingin mekânların bulunması kimi neden rahatsız ediyor. Hani herkese göre bir Bodrum’du. Belediye Meclisi tek düze bir Bodrum’u mu amaçlıyor acaba…?

Kanaatim odur ki, sayın meclis Gümülük için ilgili yönetmelik gereğince “Sakin Alan” kararı almalı ve bu müzik konusundaki  bütün şikayetlere son vermeli Gümüşlük’ü tekrar kentsel kimliğine kavuşturmalıdır.

Not: Bu yazı 26 Ağustos 2020 tarihinde “Gürültü ve içkili yerler uygulamasına eleştirel bir yaklaşım…” yazısı yeniden güncellenmiş ve düzenlenmiştir. Aynı başlıklı bir önceki yazıyı için aşağıdaki linki tıklayarak okuyabilirsiniz…

Gürültü ve içkili yerler uygulamasına eleştirel bir yaklaşım