Bodrum Gündem
Abbas Coşar

Abbas Coşar

Abbas Coşar, 30.08.1970 tarihinde Malatya'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Malatya'da tamamladı. 1992 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mekteb-i Mülkiye) iktisat Bölümünden mezun oldu. 1993 yılında açılan sınavda başarı göstererek Maliye Bakanlığı Stajyer Gelirler Kontrolörü olarak göreve başladı. Maliye Bakanlığında Gelirler Kontrolörü ve Gelirler Başkontrolörü olarak 14 yıl görev yaptıktan sonra 2006 yılında Yeminli Mali Müşavir olarak çalışmak üzere özel sektöre geçti. Halen Yeminli Mali Müşavir olarak görev yapmakta ve Bir Bağımsız Denetim Şirketler Grubu bünyesindeki şirketlerin Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmektedir. Vergi Hukuku alanında yayınlanmış çok sayıda makalesi bulunmakta olup, Vergi Sorunları Dergisinde 2 yıllık bir süreyle yazı işleri müdürlüğü yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.

    50 Soruda Vergi Af Kanunu Rehberi

    13.03.2023
    0
    A+
    A-

    I.GİRİŞ

    Son dönemlerde yaşanan ekonomik gelişmeler doğrulusunda kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasının olumlu karşılandığı, buna karşın kapsamı değişmekle birlikte son yıllarda birçok yapılandırma kanununun hayata geçirildiği göz önüne alındığında yapılandırma müessesesine ilişkin kamuoyunda bir beklentinin oluştuğu, bu durumun vergi bilincini zedelediği ve uzun vadede mali disiplini bozucu etkilerinin olabileceği, kamu alacaklarının yapılandırılmasına ilişkin düzenlemelerin istisnai bir uygulama olarak kalması gerektiği yönündeki kamuoyu ortak görüşünün artık dikkate alınması gerektiğini düşünüyorum

    Yapılandırma kanunlarına başvurmak yerine bir vergi sistemi reformu yapılarak daha adil bir vergi sisteminin kurulmasının yararlı olacağı, yapılandırma kapsamında mükelleflerin yükümlülüklerini ödeyememesi ile bilinçli olarak ödememesi arasında bir ayrım yapılması gerektiği, bu kapsamda borçlarını bilinçli olarak ödemeyen mükelleflerin yapılandırma şartlarının ağırlaştırılmasının yerinde olacağı aşıkardır.

    Bu rehber ile 7440 sayılı Af Kanunu 50 soru 50 cevap ile sizlere anlatmaya çalıştım.

    Faydalı olması dileğiyle…

    II.YASAL DÜZENLEMELER

    7440 Sayılı Vergi Af Kanunu 12 Mart 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi.[1]

    Kanun hangi konuları içeriyor?

    Vergi affı düzenlemesine; Kesinleşmiş alacaklara, Kesinleşmemiş veya dava safhasında alacaklara, İnceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan vergilere, Matrah artırımına, İşletme kayıtlarının düzeltilmesine  yer verilmiştir.

    III. AF KANUNUNDA ÖZELLİK ARZ EDEN HUSUSLAR

    50 SORU – 50 CEVAP

    SORULAR VE CEVAPLARI

    Soru.1 Yeni Af kanununun Eskilerden Farkı Nedir?

    1.Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinde yer alan kar payı ödemeleri ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30 uncu maddesinin 3 üncü fıkrasında yer alan tam mükellef kurumlar tarafından, dar mükellef kurumlara yapılan kar payı ödemeleri ilk defa matrah artırımı kapsamına alınmaktadır.

    2.Vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin Kanunun yayımını izleyen 7 iş günü (önceki düzenlemelerde bu süre yaklaşık 2 ay) içinde sonuçlandırılamaması hâlinde bu işlemlere devam edilmeyecektir.

    3.Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri matrahları artırmaları hâlinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilebilecektir (Önceki yapılandırma kanunlarında bunun yapılamayacağına ilişkin madde hükmü vardı, bu kanun da ise bu hükme yer verilmemiştir).

    4.İşletmede mevcut olduğu hâlde kayıtlarda yer almayan emtia üzerinden ödenen KDV genel esaslara göre indirilecek; ancak iadeye konu edilmeyecektir.

    5.Matrah ve vergi artırımına ilişkin verilecek beyannameler için 1.000 TL damga vergisi getirilmiştir.

    Soru.2 Af Kanunu’nun Getirdiği İmkanlar Nelerdir?

    a.Kesinleşmiş alacaklar yeniden yapılandırılacaktır.

    b.İhtilaflı alacaklar tasfiye edilmek üzere davadan vazgeçilerek vergi idaresi ile gelip anlaşılabilinecektir.

    c.Matrah artırımı ve matrah artırımı yapılan yılların incelenmemesi ve bu yıllara tarhiyat yapılmaması öngörülmüştür.

    d.Kayıt ve muhasebe düzeltmeleri yapılarak gerçek durumla kayıtların eşitlenmesi amaçlanmaktadır.

    KESİNLEŞMİŞ ALACAKLARLA İLGİLİ DÜZENLEMELER

    Soru.3 Hangi Kesinleşmiş Alacaklar Yapılandırılıyor?

    Vergiler ve vergi cezaları, Gümrük vergileri ve buna ilişkin idari para cezaları, Sosyal güvenlik primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, SGDP, isteğe bağlı sigorta primleri ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zamları giriyor.

    Ayrıca İdari para cezaları, Ecrimisil borçları,Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payları, Belediyelerin idari para cezaları ile su, atık su, katı atık ücreti alacakları, büyükşehir belediyelerinin katı atık ücreti alacakları ile büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacaklar dahil edilmiştir.

    Öte yandan yukarıda sayılanlar dışında kalan ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında tahsil dairesine takip için intikal etmiş olan asli ve fer’i amme alacakları da kanun kapsamında.

    Soru.4 Kanun Hangi Dönemleri Kapsıyor?

    Yapılandırmaya konu olacak alacaklar esas itibarıyla 31/12/2022 tarihi dikkate alınarak belirlenmiştir. Bu Kanuna eklenen geçici 1 inci madde ile 2022 yılı matrah ve vergi artırımı kapsamına alınmıştır. Buna göre 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları vergi ve matrah artırımı kapsamındadır.

    31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (gelir veya kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç),

    Soru.5 Yİ-ÜFE Uygulamasında Dikkate Alınacak Oran?

     Bu Kanun kapsamında Yİ-ÜFE aylık değişim oranları aşağıdaki şekilde dikkate alınacaktır:

    – 31/12/2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranları,

    – 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranları,

    – 1/1/2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları,

    – 1/11/2016 tarihinden itibaren aylık %0,75 oranı (yıllık %9).

     Soru.6 Kesinleşmiş Alacaklarda Ödenecek Tutar ve Vazgeçilen Alacaklar Nelerdir?

    Ödenecek TutarTahsilinden Vazgeçilecek Tutar
    Vergi / Gümrük vergileri asıllarının tamamıVergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların ya da idari para cezalarının tamamı
    Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 50’siVergi aslına bağlı olmayan cezaların kalan % 50’si
    İştirak, yardım ve teşvik fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarının % 50’siİştirak, yardım ve teşvik fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarının kalan % 50’si
    Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının %30’u ve varsa gümrük vergileri aslının tamamıEşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının kalan % 70’i,
    Gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine Yİ-ÜFE esas alınarak belirlenecek tutarGecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi fer’i alacakların tamamı

     Soru.7 İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelerde Hangi Tutar Alacaktan Vazgeçilecek?

    ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden alacaklar da kesinleşmiş alacak olarak yapılandırılacaktır.

    Buna göre, Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ihtirazi kayıtla beyan edilmiş ancak ödenmemiş vergiler dava konusu yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın “kesinleşmiş alacak” kapsamında yapılandırılacaktır. Bu takdirde, ihtilafa ilişkin yargı mercilerince verilmiş kararlar dikkate alınmadan mükelleflerin beyanı üzerine tahakkuk eden tutar esas alınarak Kanun hükmünden yararlanılacaktır.

    Ödenecek TutarTahsilinden Vazgeçilen Tutar
    Tahakkuk etmiş vergilerin tamamıVergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların ya da idari para cezalarının tamamı
    Gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE esas alınarak belirlenecek tutarGecikme zammı

    Soru.8 Yargı Kararı İle Kesinleştiği Hâlde Mükellefe Ödemeye Yönelik Tebligatın Yapılmadığı Alacaklar Yapılandırılabilir mi?

    Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olup bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla yargı kararı ile kesinleştiği hâlde mükellefe ödemeye yönelik tebligatın yapılmadığı alacaklar için mükelleflerce bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde başvuruda bulunulması koşuluyla bu alacaklar da yapılandırılabilecektir. Bu hüküm kapsamına giren alacaklar için ayrıca tebligat yapılmayacak ve alacakların vade tarihi olarak Kanunun yayımı tarihi kabul edilecektir. Bu kapsamda yapılandırılan tutarların bu Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmemesi hâlinde de vade tarihinde değişiklik yapılmayacaktır.

    Ödenecek TutarTahsilinden Vazgeçilen Tutar
    Yargı Kararı sonucu kesinleşen vergilerin tamamıVergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamı
    Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 50’siVergi aslına bağlı olmayan cezaların kalan % 50’si
    Gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine Yİ-ÜFE esas alınarak belirlenecek tutarGecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi fer’i alacakların tamamı

    Bu imkandan yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır.

    Bu madde hükmünden yararlananlar, ayrıca Vergi Usul Kanununun;

    – Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirme başlıklı 376 ncı maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer verilen “2. Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergiyi veya vergi farkını ve vergi cezalarının %75’ini, bu Kanunun ek 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan ödeme süreleri içinde öderse üzerinde uzlaşılan cezanın %25’i indirilir.

    – “Kanun yolundan vazgeçme” başlıklı 379 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer verilen “Bu şekilde tahakkuk eden tutarlar tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezalarının %80’inin, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte bu sürede tamamen ödenmesi şartıyla, vergi ve ceza tutarından %20 oranında indirim yapılır. Şu kadar ki, tasdik edilerek tahakkuk eden vergi tutarında indirim yapılmaz. İndirim hükmünden yararlanılabilmesi için dava konusu yapılan ve bu maddeye göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezaları ile gecikme faizlerinin birlikte bu fıkra kapsamında ödenmesi şarttır.” indirimlerden yararlanamayacaklardır.

    KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA AŞAMASINDAKİ ALACAKLAR

    Soru.9  Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Alacaklar İle İlgili Düzenlemeler nelerdir?

    Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar aşağıdaki gibi 3 ana başlık altında toplanmaktadır.

    1.Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar

    2.Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ilgisine göre istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklar

    3.Kanunun yayımı tarihi itibarıyla; uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar

    Soru.10 Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklara dair düzenlemeler nelerdir?

    1.Vergi mahkemesinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş ise;

    Vergi/Gümrük vergilerinin asılları için %50 ödenecek, Kalan kısmın (% 50’nin) tahsilinden vazgeçilecektir.

     2.Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları, Tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

    3.Vergi aslına bağlı olmayan cezalar (usulsüzlük, özel usulsüzlük), Asla bağlı olmayan cezaların % 25’i ödenecek. Kalan kısmın (% 75’in) tahsilinden vazgeçilecektir.

     4.Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunların yerine, vergi aslının ödenecek %50’lik kısmı üzerinden, aylık Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.

    Soru.11 Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ilgisine göre istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklara dair düzenlemeler nelerdir?

    Bu aşamada Kanun; en son kararın Terkin, Tasdik veya Tadilen Tasdik ve Bozma Kararı olması sonucuna göre farklı imkanlar sunmaktadır.

    Kanunda geçen ve alacakların tespitinde esas alınacak olan “en son karar” ifadesi tarhiyata/tahakkuka ilişkin verilen ve Kanun’un yayımı tarihinden önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır. İdareye tebliğ edilip, mükellefe tebliğ edilmemesinin veya tam tersi durumun herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

    Soru.12 Vergi Mahkemesi Tarhiyatı Terkin Etmişse Durum Nedir?

    Son Kararın Terkin Olması Hali:

    1.Vergi/Gümrük vergilerinin aslları, İlk tarhiyata/ tahakkuka esas verginin/gümrük vergisinin %10’u ödenecek. Kalan kısmın (% 90’ın) tahsilinden vazgeçilecektir.

    2.Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları, Tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

    3.Vergi aslına bağlı olmayan cezalar (usulsüzlük, özel usulsüzlük), Asla bağlı olmayan cezaların % 10’u ödenecek. Kalan kısmın (% 90’ın) tahsilinden vazgeçilecektir.

    4.Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunların yerine, vergi aslının ödenecek %10’luk kısmı üzerinden, aylık Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.

    Soru.13 Vergi Mahkemesi Tarhiyatı Tasdik Etmişse Durum Nedir?

    Son Kararın Tasdik Olması Hali:

    1.Vergi/Gümrük vergilerinin aslları, Tasdik edilen kısmın tamamı, terkin edilen kısmın % 10’u ödenecektir.

    2.Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları, Tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

    3.Vergi aslına bağlı olmayan cezalar (usulsüzlük, özel usulsüzlük), Asla bağlı olmayan cezalarda tasdik edilen ceza tutarının % 50’si, terkin edilen ceza tutarının % 10’u ödenecek. Kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.

    4.Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunların yerine, Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.

    Soru.14 Danıştay veya Bölge İdare Mahkemesi Bozma Kararı Vermişse Durum Nedir?

    Son Kararın Bozma Kararı Olması Hali:

    1.Vergi/Gümrük vergilerinin asılları, %50’si ödenecek. Kalan kısmın (% 50’nin) tahsilinden vazgeçilecektir.

    2.Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları, Tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

    3.Vergi aslına bağlı olmayan cezalar (usulsüzlük, özel usulsüzlük), Asla bağlı olmayan cezaların % 25’i ödenecek. Kalan kısmın (% 75’i) tahsilinden vazgeçilecektir.

    4.Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecek, bunların yerine, Yİ/ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.

    Kısmen onama, kısmen bozma kararı verilmişse: Kısmen onama kısmen bozma kararı verilmişse; onanan kısım için “tasdik kararı”, bozulan kısım için “bozma kararı” hükümleri geçerli olacaktır.

    Soru.15 Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Aşamasında Durum Nedir?

    Burada kastedilen “Uzlaşma” tarhiyat sonrası uzlaşma safhasıdır. Tarhiyat öncesi uzlaşma aşamasındakiler inceleme safhası kapsamındadır.

    Uzlaşma Aşamasında Bulunan Tarhiyatlar (Uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak dava açma süresi geçmemiş olanlar);

    1.Vergi/Gümrük vergilerinin asılları, %50’si ödenecek. Kalan kısmın (% 50’nin) tahsilinden vazgeçilecektir.

    2.Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları, Tamamının tahsilinden vazgeçilecek. İştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezaları için vergi cezasının %25’i ödenecektir.

    3.Vergi aslına bağlı olmayan cezalar (usulsüzlük, özel usulsüzlük), Asla bağlı olmayan cezaların % 25’i ödenecek. Kalan kısmın (% 75’in) tahsilinden vazgeçilecektir.

    4.Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, Gecikme faizleri yerine verginin vade tarihinden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar aylık Yİ-ÜFE oranlarıyla hesaplanacak tutar ödenecektir.

    Soru.16 Yapılmış Ödemenin Mahsubu Ve İadesi Mümkün mü?

    Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödeme yapılmış olması durumunda;

    1.Vergi mahkemeleri nezdinde dava devam ederken tahakkuk etmeyen vergilerin, Kanunun yayım tarihinden önce ödenmiş olması halinde,

    2.İlk derece mahkemesince verilen tasdik kararının üst yargı organınca bozulması üzerine, vergilerin Kanunun yayım tarihinden önce ödenmiş olması halinde

    Ödenmiş tutar, yapılandırılma sonucunda hesaplanan vergi ve Yİ-ÜFE tutarından mahsup edilecek; kalan tutar, bu Kanunun ilgili maddesi gereğince red ve iade edilecektir.

    Soru.17 İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan Vergilerde Durum Nedir?

    Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış ve Kanunun yayım tarihi itibariyle tamamlanamamış vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerinin tamamlanması sonucunda tarh edilecek vergiler ile bunlara bağlı cezalar ve gecikme faizleri ile vergi aslına bağlı olmayan cezalar;

    1.Vergi/Gümrük vergilerinin asılları, %50’si ödenecek. Kalan kısmın (% 50’nin) tahsilinden vazgeçilecektir.

    2.Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamları, amamının tahsilinden vazgeçilecek. İştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezaları için vergi cezasının %25’i ödenecektir.

    3.Vergi aslına bağlı olmayan cezalar (usulsüzlük, özel usulsüzlük), Asla bağlı olmayan cezaların % 25’i ödenecek. Kalan kısmın (% 75’in) tahsilinden vazgeçilecektir.

    4.Faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, Gecikme faizleri yerine verginin vade tarihinden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar aylık Yİ-ÜFE oranlarıyla hesaplanacak tutar ödenecektir.

    Soru.18 Pişmanlıkla veya Kendiliğinden Yapılan Beyanlar İçin Durum Nedir?

    Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar;

    1.VUK’un 371’inci maddesine göre pişmanlıkla veya 30/4 üncü maddesine göre kendiliğinden verilen beyannameler

    2.4458 sayılı Kanuna ve ilgili diğer kanunlara göre tahakkuku ve tahsili gerektiği halde beyan edilmeyen aykırılıkların gümrük idaresinin tespitinden önce kendiliğinden bildirilmesi,

    3.31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilmesi gerektiği halde bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu hâlde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması bu kapsamdadır.

    – Vergi aslının tamamı ödenecek. Alacak aslına bağlı olmayan cezaların tamamı ve Vergi ziya cezasının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

    – Gümrük vergilerinin tamamı ödenecek. Gümrük idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

    – Pişmanlık zammı veya gecikme faizi yerine Kanunun yayımlandığı tarihine kadar Yi-ÜFE tutarı ödenecek. Pişmanlık zammı ve gecikme faizinin tamamından vazgeçilecektir.

    MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI

    Soru.19 Hangi Yıllar ve Vergiler Matrah Artırımı Kapsamında?

    Kanuna göre matrah artırımı; 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ve bazı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için yapılabilecektir.

    Soru.20 Avantajları Nelerdir?

    Matrah artırımında bulunulan yıl için daha sonra vergi incelemesi ve cezalı tarhiyat yapılmayacaktır.

    Soru.21 Zarar Mahsubu Nasıl Olacak?

    Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’si, 2022 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez.

    Soru.22 2022 Yılına İlişkin Zarar Mahsubu Nasıl Olacak?

    2022 yılına ilişkin matrah artırımında bulunulması durumunda zararlarının tamamı 2023 ve sonraki yıllarda mahsuba konu olmayacaktır. 

    Soru.23 2022 Yılına İlişkin Geçici Verginin İadesi Olacak mı?

    Bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilemeyecektir.

    Soru.24 Tevkif Edilen Vergiler Matrah Artırımında Mahsup Edilebilir mi?

    Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri matrahları artırmaları hâlinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilebilecektir. Önceki yapılandırma kanunlarında bunun yapılamayacağına ilişkin madde hükmü vardı, bu kanun teklifinde ise bu hükme yer verilmemiştir.

    Soru.25 Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı Hadleri Nedir?

    YılOranAsgari Tutar-TL
    201835200.000
    201930215.000
    202025230.000
    202120260.000
    202225500.000

    Soru.26 Özellikli Durumlar Nelerdir?

    1.İlgili yıla ilişkin olarak verilen beyannamede matrah beyan edilmemişse, matrah oluşmamışsa ya da hiç beyanname verilmemişse yine Asgari Artırım Tutarları dikkate alınacaktır. Örneğin 2021 yılına ilişkin zarar beyan eden bir şirket bu yıla ilişkin belirlenen 260.000 TL asgari artırım tutarını dikkate alacaktır.

    2.Artırılan matrahlar, %20 oranında vergilendirilecek ve üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmayacaktır. Ancak, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için bu Kanunun 2 nci ve 3 üncü madde hükümlerinden yararlanmamış olmaları şartıyla bu fıkra hükmüne göre artırılan matrahları %15 oranında vergilendirilecektir. İstisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması hâlinde de bu hüküm uygulanacaktır.

    3.Artırılan matrahlar üzerinden ödenecek vergiler KKEG niteliğindedir.

     Soru.27 2022 Yılına İlişkin Matrah Artırımında Özellikli hangi Durumlar Var?

    Bu yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması gerekmektedir.

    Öte yandan 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, bu bent hükmüne istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.

    Yukarıdaki kıyaslamaya ilişkin olarak;

    1.Üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde,

    İkinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar kıyaslamada dikkate alınacaktır.

    2.Sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde,

    Birinci geçici beyannamesinde beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar kıyaslamada dikkate alınacaktır.

    3.Zarar beyan edilmiş veya matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması durumunda,

    2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dâhil) olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için bu şart aranmayacaktır. 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımına esas tutarların belirlenmesinde, asgari tutarlardan az olmamak üzere bu bent hükmüne göre belirlenen tutarların %25’i dikkate alınacaktır.

    Soru.28 Gelir Vergisi Matrah Artırımı Hadleri Nedir?

    YılOranAsgari Tutar TL

    Bilanço esası ve serbest meslek kazancı

    20183594.000
    20193099.600
    202025105.800
    202120112.400
    202225200.000

    Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan oluşan mükellefler için vergilendirmeye esas alınacak asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların ilgili yıllar itibarıyla 1/10’undan, geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için 2/5’inden, geliri bunlar dışında kalan diğer gelir vergisi mükellefleri için ise işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutardan az olamaz. Bu bendin uygulanmasında ilgili yıllar itibarıyla gayrimenkul sermaye iratları için belirlenen istisna tutarları dikkate alınmaz.

    Soru.29 Katma Değer Vergisi Matrah Artırımı Hadleri Nedir?

    YılOran
    20183
    20193
    20202,5
    20212
    20222

    Soru.30 Katma Değer Vergisi Özellikli Durumlar Nelerdir?

    1.Katma değer vergisi mükelleflerinin, artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinintamamı için artırımda bulunmalarızorunludur.

    2.Mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınır.

    3.Artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile 3065 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlemler veya müteselsil sorumluluk kapsamındaki işlemlerle ilgili inceleme ve/veya tarhiyat hakkı saklıdır. Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemez.

    4.Buna göre ödenen katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak nazara alınmayacak, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilmeyecek veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılmayacaktır.

    Soru.31 Aylık Vergilendirmeye Tabi Mükellefler Nelere Dikkat Etmeli?

    – Verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinden, en az üç döneme ait beyannamenin verilmiş olması hâlinde, bu yıla ait dönemlerden verilmiş olan beyannamelerdeki hesaplanan katma değer vergisi tutarlarının ortalaması bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık hesaplanan katma değer vergisi tutarı bulunur ve bu tutar üzerinden yukarıda belirtilen oranlara göre artırım tutarı hesaplanacaktır.

    – Hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle kanun hükmünden yararlanılabilecektir. Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.

    – İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması, tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması veya diğer nedenlerle takvim yılının bütün dönemlerinde hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle kanun hükmünden faydalanabilecektir.

    Şu kadar ki, ilgili takvim yılı içinde burada belirtilen durumların yanı sıra vergiye tabi diğer işlemlerin de mevcudiyeti nedeniyle hesaplanan vergisi çıkan mükellefler ile yıl içinde beyannamelerinin tamamını vermekle birlikte beyannamelerinin bazılarında hesaplanan KDV bulunmayan mükelleflerin bu fıkra hükmüne göre ödemeleri gereken KDV tutarı, yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanacak %18 oranındaki KDV tutarından aşağı olmamak kaydıyla, hesaplanan KDV bulunan beyannamelerdeki vergiler toplamına yukarıda belirtilen oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır. Bu kapsama giren mükelleflerin, gelir veya kurumlar vergisi için matrah artırımında bulunmaları gerekmektedir.

    Soru.32 Ücret, Serbest Meslek, Kira, Kar Payı ve Yıllara Yaygın İnşaat İşleri İstihkakı Ödemelerinde Stopaj Artırım Oranları Nedir?

    YılÜcret, Serbest Meslek, Kira ve Kar Payı Ödemelerinde Artırım OranıYıllara yaygın inşaat işleri istihkaklarında Artırım Oranı
    201861
    201951
    202041
    202131
    202221

    Soru.33 Nelere Dikkat Edilmelidir?

    1.Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunur ve bu tutar üzerinden belirtilen oranlarda gelir vergisi hesaplanır.

    2.Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az;

    -Bu Kanunun yayımı tarihinden önce ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi,

    -İlgili yılda aylık prim ve hizmet belgelerinin hiç verilmemiş olması hâlinde, bu Kanunun yayımı tarihine kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi,

    -Bu Kanunun yayımı tarihine kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde en az iki işçi,

    çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden belirtilen oranlarda gelir vergisini ödemek suretiyle bu düzenlemeden yararlanılacaktır.

    Soru.34 Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajında Artırımı Nasıl Olacak?

    Kanunda belirlenen ve aşağıda yer verilen ödemelere ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden; aşağıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

    Ayrıca, 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi (kar payı ödemeleri), 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci fıkrası (vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan kâr payı ödemeleri) ile 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan (tam mükellef kurumlar tarafından, dar mükellef kurumlara yapılan kar payı ödemeleri) ödemeler için;

    1.Matrah artırımı kapsamında ilgili yıllar için artırılan matrahların % 80 inden az olmamak üzere artırılan matrahlar üzerinden % 15 stopaj ödenmesi ve

    2.Kâr paylarından matrah artırımı için gelir veya kurumlar vergisi açısından da matrah artırımı yapılması

    şarttır.

    Soru.35 Gelir (Stopaj) Vergisi Matrah Artırımı Hadleri Nedir?

    YılOran %Yıllara yaygın inşaat işleri istihkaklarında 

    artış oranı %

     

    201861
    201951
    202041
    202131
    202221

    193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (11) ve (13) numaralı bentlerinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere 2022 yılında geçerli olan tevkifat oranının %25’i oranından az olmamak üzere artırmaları halinde anılan madde hükümlerinden yararlanır.

    İŞLETME KAYITLARININ DÜZELTİLMESİ

    Bu Kanun ile işletme kayıtlarının düzeltilmesine de imkan sağlanmaktadır.

    Soru.36 İşletmede Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşlar İçin Hangi Düzenlemeler Var

    1.İşletmelede mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebileceklerdir. Bildirime dâhil edilen kıymetler için amortisman ayrılmayacaktır.

    2.Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere özel karşılık hesabı açacaklardır. Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir. Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman sayılacaktır. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

    Soru.37 Beyan Edilip Ödenen Vergi İndirim ve İadeye Konu Edilir Mi?

    Beyan edilen; makine, teçhizat, demirbaş ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak KDV hesaplanacak ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

    Makine, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecektir.

    Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilecek, ancak iadeye konu edilmeyecektir.

    Soru.38 Beyan Edilen Mallara İlişkin ÖTV’ye İlişkin Düzenleme Nedir?

    Beyan edilen mallar özel tüketim vergisi konusuna giriyorsa, beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükellefler, bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini, beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri gerekmektedir.

    Soru.39 Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlara Dair Düzenlemeler Nelerdir?

    1.Kayıtlarında yer aldığı hâlde işletmelerinde mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını, 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil), emtialar bakımından aynı nev’iden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafı kâr oranını, makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedellerini dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebileceklerdir.

    2.Gayrisafı kâr oranının cari yıl kayıtlarına göre tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır.

    3.Bu hükme göre ödenmesi gereken KDV, ilk taksit beyanname verme süresinde, diğerleri takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenecektir.

    Soru.40 Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklara Dair Düzenlemeler Nelerdir?

    1.31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

    2.Bedilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

    3.Bu kapsamda ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir. Bu kapsamda beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.

    BEYAN VE ÖDEME SÜRELERİ

    Soru.41 Başvuru Beyan ve Ödeme Sürelerine İlişkin Düzenlemeler Nelerdir?

    Bu Kanun hükmünden yararlanabilmek için;

    1.31/5/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilgili idareye başvuruda bulunulacaktır.

    2.Ödenecek tutarların ilk taksitini 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihi takip eden aylık dönemler hâlinde azami 48 eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.

    3.Hesaplanan tutarların tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmaz ve,

    – Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarların (Bu Kanunun 4 üncü maddesine göre hesaplanan gecikme faizi dâhil) %90’ının tahsilinden vazgeçilecektir.

    – 31/12/2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen idari para cezalarından %25 indirim yapılacaktır.

    – Yapılandırma sonucu ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması hâlinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutardan (bu Kanunun 7 nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamındaki alacaklar hariç) %50 indirim yapılacaktır.

    Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;

    1) 12 eşit taksit için (1,09),

    2) 18 eşit taksit için (1,135),

    3) 24 eşit taksit için (1,18),

    4) 36 eşit taksit için (1,27),

    5) 48 eşit taksit için (1,36)

    katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecektir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecektir.

    İlk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi gereken tutarların süresinde ödenmesi ve kalan taksitlerin tamamının ilk taksiti izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi hâlinde katsayı uygulanmayacaktır.

    Soru.42-  Ödemelere ilişkin Kırmızı Çizgiler Nelerdir?

    İlk 2 taksiti ödemek gerekmektedir.

    Taksitlerin bir takvim yılında en fazla 3 tanesi süresinde ödenmezse veya eksik ödenirse Kanun hala ihlal edilmiş sayılmaz. Ancak bir takvim yılında 4 tanesi ödenmediği durumda yapılandırma bozulur.

    Eğer bir takvim yılında en fazla 3 taksit aksatılarak ödeme yapılmış olsa bile ödemeye devam edebilirsiniz ve süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları ise en geç son taksiti izleyen ay sonuna kadar ödenirse, yapılandırma bozulmadan, geç ödenen süre için gecikme zammı oranında bir zamla ödeme yapılabilecektir.

    Eğer yapılandırma bozulursa, borçlular ödedikleri tutarlar kadar Kanundan yararlanmış olacaktır.

    Artık bu af kanununda güncel vergi borçlarının ödenmemesi bozulma sebebi olarak sayılmıyor.

    Ödenecek alacaklarla ilgili olarak, tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacaktır. Buna isabet eden teminatlarda iade edilecektir. Ancak haczedilmiş mallar borçlunun talep etmesi halinde idarece satılabilecektir.

    ORTAK HÜKÜMLER NELERDİR?

    Soru.43-Süresinde Ödeme Yapılmadığında Yapılacak İşlemler Nelerdir?

    İlk 2 taksit tam ve süresinde ödenmek zorunda kalan için her yıl en fazla 2 taksit aksayabilir bu tutarlar ise en son taksitin izleyen ayın sonuna kadar normal gecikme zammı oranında geç ödeme zammı uygulanarak tahsil edildiğinde yapılandırma bozulmayacaktır.

    İhlal edilmesi halindeyse ödenen kadar kanundan yararlanır, kalan tutarlar başa dönerek takip kaldığı yerden devam edecektir.

    Soru.44- Kimler Matrah Artırımından Yararlanamaz?

    – Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu fiiller nedeniyle incelemesi devam edenler,

    – Terör suçundan hüküm giyenler,

    – Haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya MASAK tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler.

    Soru.45- Sahte Fatura Düzenleme Şüphesiyle İncelemesi Devam Edenler Matrah Artırımından Yararlanabilir mi?

    -Bu kapsamda yapılan vergi incelemelerinde söz konusu on iki ay içerisinde bu fiillerin varlığının tespit edilmemesi durumunda, bu durumun tespitine ilişkin rapor veya yazı, aynı bentte öngörülen süre ve şekilde matrah veya vergi artırımında bulunan mükelleflere tebliğ edilecek.

    -Mükellefler, matrah ve vergi artırımı sonucu hesaplanan vergileri, tebligatı izleyen aydan başlamak üzere matrah ve vergi artırımı sırasındaki tercihlerine göre ödemeleri ve öngörülen diğer şartları yerine getirmeleri koşuluyla matrah ve vergi artırımından yararlanabilecekler.

    Soru.46- Hem Matrah Artırımı Hem de Cumhuriyet Savcılığı’na Suç Duyurusu Yapılabilir mi?

    Matrah ve vergi artırımından yararlanılması, matrah ve vergi artırımında bulunulan dönemler de dâhil olmak üzere, VUK’un 359. maddesinde yer alan kaçakçılık fiillerinin işlenipişlenmediğinin tespiti yönünden inceleme yapılmasını engellemiyor. Yapılacak bu incelemelerde söz konusu fiillerin işlendiğinin tespit edilmesi halinde, Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç̧ duyurusunda bulunuluyor, ancak bu incelemeler sonucunda matrah ve vergi artırımında bulunulan dönem ve vergiler için tarhiyat yapılamıyor.

    Soru.47- Borcu Yoktur Yazısı Almanın Şartları Nelerdir?

    Vergi borcu tecil edilenlerin, “Borcu Yoktur Yazısı” alabilmeleri için  tecil ve taksitlendirdikleri borcun yüzde 10’unu peşin olarak ödemeleri gerekiyor.

    7326 sayılı Kanun ile ilk defa bu düzenleme geldi. Daha önceki yapılandırma kanunlarında yapılandırma yapmak yeterliydi.

    Soru.48- Başvuru ve Ödeme Süresini Uzatma Yetkisi Kimde?

    Cumhurbaşkanı başvuru ve ödeme sürelerini 1 ay uzatmaya yetkilidir.

    Soru.49 Hangi Tutar Alacaklar Tamamen Siliniyor?

    Vergi daireleri tarafından takip edilen 2.000 liraya kadar olan kamu alacaklarının silinmesi düzenlemesi yapılmıştır.

    Soru.50 Vergi affına Nereden ve Nasıl Başvuru Yapılır?

    e-Devlet kapısı üzerinden İnteraktif Vergi Dairesi ve illerdeki Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerinden başvuru yapılacak.

    KONUYA İLİŞKİN ÖRNEK UYGULAMALAR VE MUHASEBE KAYITLARI

     

    Örnek1:Ata Otomotiv San ve Tic. A.Ş.’nin stoklarında bulunan ancak kayıtlarında bulunmayan otomotiv yedek parçalarının listesini hazırlayıp beyan etmiştir. Genel orana tabi yedek parçaların rayiç bedelini 3.500.000 TL olarak beyan etmiştir. Bu bildirime ait muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olması gerekmektedir.

    —————————————–  /  ———————————————————-

    153 Ticari Mallar                                   3.500.000

    191 İndirilecek KDV                                 315.000

    525 Kayda Alınan Emtia                                   3.500.000

    Özel Karşılık Hesabı

    (7440 sayılı Kanunun)

    360 Ödenecek Vergi ve Fonlar                            315.000

    (Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV)

    ——————————————  /  ———————————————————–

    Not: Bu emtianın satılması halinde ise kayıtlara intikal ettirilecek satış bedeli 3.500.000 TL’nin altında olmaması gerekmektedir.

    Örnek2:Ata Otomotiv San ve Tic. A.Ş. kayıtlarında yer almayan makineleri ve cihazları, demirbaşı kayıtlarına af kanunu kapsamında almak için karar almıştır. Genel oran KDV ‘ne tabi bu kıymetlerin rayiç bedelini mükellef 10.000.000 TL olarak belirlemiştir. Buna ilişkin kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır.

    —————————————–  /  ———————————————————-

    253 Tesis Makine ve Cihazlar                              10.000.000

    689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar                    900.000

    526Demirbaş Makine ve Teçhizat                                 10.000.000

    Özel Karşılık Hesabı

    (7440 sayılı Kanunun)

    360 Ödenecek Vergi ve Fonlar                                          900.000

    (Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV)

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Eğer örneğimizde şirket bu kıymetleri 31.12.2023 tarihine kadar satarsa, bu satıştan önce satmadığı takdirde ise 31.12.2023 tarihinde muhasebe kayıtları ise aşağıdaki gibi olacaktır.

    —————————————–  /  ———————————————————-

    526 Demirbaş Makine ve Teçhizat                  10.000.000

    Özel Karşılık Hesabı

    (7440 sayılı Kanunun)

    257 Birikmiş Amortismanlar                                          10.000.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Eğer şirket söz konusu kıymeti 15.000.000 TL’na satarsa, aşağıdaki muhasebe kaydını yapması gerekmektedir.

    —————————————–  /  ———————————————————-

    100 Kasa Hesabı                                                         17.700.000

    257 Birikmiş Amortismanlar                                          10.000.000

    253 Tesis Makine ve Cihazlar                            10.000.000

    391 Hesaplanan KDV                                          2.700.000

    679 Diğer Olağandışı                                        15.000.000

    Gelir ve Karlar

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Örnek3: AtaTurizm ve Otelcilik A.Ş. kayıtlarında yer aldığı halde stoklarında mevcut olmayan içkiler için fatura kesip satış yapmış gibi göstererek kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmek üzere af kanundan yaralanmaya karar vermiştir.Bu durumda genel oran KDV’ye tabi mal tutarı 50.000 şişe civarında olup, birim maliyetinin 100 TL/Lt ve gayrisafi karlılığın %20 olduğunu tespit etmiştir.

    Bu durumda düzenlenen faturada 5.000.000 TL satış bedeli ve (5.000.000 x %18 =) 900.000 TL KDV hesaplanacaktır. Bu satışa ilişkin kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır.

    —————————————–  /  ———————————————————-

    689 Diğer Olağandışı Gid. ve                      7.080.000

    (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler)

    600 Yurtiçi Satışlar                                           6.000.000

    (7440 sayılı Kanunun)

    391 Hesaplanan KDV                                       1.080.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    950 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler                         7.080.000

    951 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler             7.080.000

    Alacaklı Hesabı

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Bu kayıtta yer alan 689 numaralı hesap yerine gerçek duruma uygun olması halinde diğer hesaplardan; kasa, bankalar, alınan çekler, alıcılar veya alacak senetleri hesaplarından biri kullanılabilecektir. Yani bu ne anlama geliyor?  Kayıtsız yapılan satış karşılığında alacak senedi alınmış olması halinde kayıt aşağıdaki gibi olacaktır.

    —————————————–  /  ———————————————————-

    121 Alacak Senetleri                             7.080.000

    600 Yurtiçi Satışlar                                           6.000.000

    (7440 sayılı Kanunun )

    391 Hesaplanan KDV                                        1.080.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Örnek4:Ata Otomotiv San ve Tic. A.Ş.’nin 31 Aralık 2022 tarihli bilançosunda 10.000.000 görülmekle beraber fiilen kasada mevcut olmayan tutarın 9.000.000 TL olduğu tespit edilmiş olup af kanunu kapsamında kaydi ve fiili durumun birbirine denkleştirilmesine karar verilmiştir.

    Şirket sadece 9.000.000 TL mevcut için af kanunundan yararlanabilecektir. Beyan edip hesaplanan % 3 oranındaki vergiyi bu sürede ödemesi gerekmektedir.

    Beyan tutarı      : ………………………… 9.000.000 TL

    Hesaplanan Vergi :……(9.000.000 x %3=) 270.000 TL

    Muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi olacak olup öncelikle; bilançoda görülen işletmede bulunmayan kasa mevcudunun kasa hesabından düşülmesi gerekmektedir:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    689 Diğer Olağandışı Gid. ve Zar.                            9.000.000

    (7440 sayılı Kanun)

    (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler)

    100 Kasa Hesabı                                              9.000.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Verginin hesaplanması:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    689 Diğer Olağandışı Gid. ve Zar.                              270.000

    (7440 sayılı Kanun)

    (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler)

    360 Ödenecek Vergi ve Fonlar                          270.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Bilançoda görülmekle işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklı giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    950 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler                        9.270.000

    951 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler                         9.270.000

    Alacaklı Hesabı

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Örnek5:Ata Tekstil San ve Tic. A.Ş.’nin 31 Aralık 2022 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları 126.Diğer Çeşitli Alacaklar 500.000 TL, 131.Ortaklardan Alacaklar 1.000.000TL, 231.Ortaklardan Alacaklar 750.000TL ve 331.Ortaklara Borçlar 750.000TL, 431.Ortaklara Borçlar 500.000TL olarak bulunmaktadır.

    Bu durumda beyan edilecek tutar ve vergi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

    Beyan Tutarı : (500.000+(1.000.000+750.000) – (750.000+500.000) =) 1.000.000 TL

    Hesaplanan vergi : ……………………………………(1.000.000 x %3 =)       30.000 TL olacaktır.

    Bilançoda görülmekle beraber işletmede olmayan ortaklardan alacakların düşülmesi kaydı:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    689 Diğer Olağandışı Gid. ve Zar.                                 1.000.000

    (7440 sayılı Kanun)

    (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler)

    126 Diğer Çeşitli Alacaklar                                500.000

    131 Ortaklardan Alacaklar                                 250.000

    231 Ortaklardan Alacaklar                                 250.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Verginin hesaplanması:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    689 Diğer Olağandışı Gid. ve Zar.                                 30.000

    (7440 sayılı Kanun)

    (Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler)

    360 Ödenecek Vergi ve Fonlar                          30.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Bilançoda görülmekle işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklı giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    950 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler                             1.030.000

    951 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler                         1.030.000

    Alacaklı Hesabı

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Dileyen mükellefler “689.Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde herhangi bir geçici hesapta da izleyebilecektir. Ancak bu tutarın kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacağı tabidir. Yukarıdaki örneğe dönecek olursak ilk muhasebe kaydı aşağıdaki gibi de olabilir:

    Bilançoda görülmekle beraber işletmede olmayan ortaklardan alacakların düşülmesi kaydı:

    —————————————–  /  ———————————————————-

    296 Geçici Hesap                                 1.000.000

    (6440 sayılı Kanun Uyarınca düzeltme hesabı)

    126 Diğer Çeşitli Alacaklar                                500.000

    131 Ortaklardan Alacaklar                                 250.000

    231 Ortaklardan Alacaklar                                 250.000

    ——————————————  /  ——————————————————-

    Diğer iki kayıt vergini hesaplanması ve nazım hesaplar kanunen kabul edilmeyen gider kayıtları aynen kullanılacaktır.

    Öte yandan, mükelleflerce kar dağıtımı yapılması halinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, 7440 sayılı Kanunun kapsamında beyan edilen ve “689.Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır.

    IV.SONUÇ

    Yapılandırma kanunlarının yapıları gereği toplumsal servet dağılımında bir bozulmaya neden olduğu, enflasyon oranının yüksek seyrettiği Türkiye’de yıllık yüzde 9 oranında bir artırım ile kamu alacaklarının yapılandırılmasının servet dağılımındaki adalete zarar verebileceğinin değerlendirildiği, bu kapsamda düzenli ödeme yapan mükelleflerin de haklarının korunmasına dikkat edilmesi gerektiği kanısındayım.

    [1] Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 7440 sayılı Vergi Affı Kanunu, 12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

    Yazarın Diğer Yazıları
    Yorumlar

    Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.