Bodrum Gündem
Abbas Coşar

Abbas Coşar

Abbas Coşar, 30.08.1970 tarihinde Malatya'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Malatya'da tamamladı. 1992 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mekteb-i Mülkiye) iktisat Bölümünden mezun oldu. 1993 yılında açılan sınavda başarı göstererek Maliye Bakanlığı Stajyer Gelirler Kontrolörü olarak göreve başladı. Maliye Bakanlığında Gelirler Kontrolörü ve Gelirler Başkontrolörü olarak 14 yıl görev yaptıktan sonra 2006 yılında Yeminli Mali Müşavir olarak çalışmak üzere özel sektöre geçti. Halen Yeminli Mali Müşavir olarak görev yapmakta ve Bir Bağımsız Denetim Şirketler Grubu bünyesindeki şirketlerin Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmektedir. Vergi Hukuku alanında yayınlanmış çok sayıda makalesi bulunmakta olup, Vergi Sorunları Dergisinde 2 yıllık bir süreyle yazı işleri müdürlüğü yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.

    Kasa Affı ve Ortaklar Cari Yapısal Bir Sorun

    Şirketlerde Kasa Fazlalığı Sorunsalı…

    Şirket kasasında olmadığı halde yüklü para bulunmasının en önemli nedeni ya belgesiz harcamalardır yada ortakların şirket kasasından devamlı para çekmesidir. Kayıt dışı ödemeler kasa hesabını şişirmekte ve/veya bilançoda ortaklardan alacaklar hesabının oluşmasına yol açmaktadır.

    Kasanın muavinini dökerek ve kasa hesabı eksi’ye dönmeyecek şekilde ve kasada belirli bir tutar bakiye bırakılarak kasadan ilgili 131 hesaba virman yapılmalı. Fakat, 131 hesapta biriken tutarlar için dönem sonunda ADAT hesaplaması yapılmalıdır diye devam eden işlem silsilesini maliye mevzuat olarak öngörmektedir.
    Sonuç olarak, dönem sonunda ortaklar adına KDV li genel oranda  faiz faturası tanzim edilmesi gerekecektir. İşte bu gün bu yapısal soruna 7440 sayılı kanun ile getirilen çözümü af düzenlemesini birlikte irdeleyelim istedim.

    İŞLETME KAYITLARINI NASIL DÜZELTECEĞİZ?

    7440 sayılı Kanunun 6/3.fıkrası hükmü ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2022 tarihi itibarıyla düzenlenen bilançolarında görülen ancak gerçekte bulunmayan kasa mevcudu ve ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı ve ortaklara borçlu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir.[1]

    Kimleri Kapsamaktadır?

    Bu hüküm, sadece bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır.

    Beyanı Nasıl Yapılacak?

    31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir (Ek:22).

    Düzeltme uygulamasında, kasa mevcutları ile ortaklardan net alacak tutarlarıyla ilgili olmakla beraber başka hesaplarda takip edilen tutarların da dikkate alınması mümkündür.

    İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, başka hesaplarda takip edilen tutarlar da dikkate alınarak tek düzen hesap planında yer alan “131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından “331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınacaktır.

    Vergisel Yükümlülükler ve Muhasebe Kayıtları Nasıl Olacak?[2]

    Beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Bu süre içerisinde ödenmeyen bu vergiler 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip edilecektir.

    Söz konusu tutarların beyanı üzerine, defter kayıtlarının düzeltilmesi gerekeceği tabiidir.

    Örnek.1 ATA Eğitim Kurumları Ltd. Şti. 31.12.2022 tarihli bilançosunda 4.800.000 TL görünüyor, oysa fiilen 40.000 TL bulunmaktadır. 31 Mart 2023 itibarıyla kayıtlarda 6.400.000 TL görülmektedir.

    Şirket her ne kadar 31 Mart itibarıyla kasasında 6.400.000 TL para görünse bile kanun gereği 31.12.2022 dönem sonu kayıtlarına göre bu af hükümlerinden yararlanacağı için fazla görünen 4.760.000 TL tutar üzerinden 31 Mayıs 2023 tarihine kadar beyan vererek bu tutar üzerinde vergisini aynı sürede ödeyecektir.

    Bu çerçevede;

    Beyan tutarı : …………………………………………………… 4.760.000 TL

    Hesaplanan vergi: (4.760.000 x %3=) ……………………. 142.800 TL

    Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.

    – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:

    ___________________________ 31/3/2023 __________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 4.760.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
    100 KASA 4.760.000 TL

    ______________________________ / _______________________________

    – Verginin hesaplanması:
    __________________________ 31/3/2023 __________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 142.800 TL (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 142.800 TL _____________________________ / ________________________________

    – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    ___________________________ 31/3/2023 __________________________

    950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER 4.902.800 TL

    951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 4.902.800 TL GİDERLER ALACAKLI HESABI

    _____________________________ / ________________________________

    Örnek.2 ATA Otomotiv Yedek Parça A.Ş. 2022 yıl sonu bilançosunda kasa hesabında 6.000.000 TL görülmektedir. Beyan tarihi 28 Nisan 2023 tarihinde ise kasa mevcudu 3.000.000 TL’dir.

    Şirket her ne kadar, 31 Aralık 2022 tarihli bilançosunu baz almak zorunda olsa bile beyan tarihinde var olan kasa mevcudu 3.000.000 TL olduğundan, fiilen kasada bulunmayan kısım esas alınmak suretiyle en fazla bu tutar (3.000.000 TL) kadar beyanda bulunabilecektir.

    Beyan tutarı : 3.000.000 TL, Hesaplanan vergi : (3.000.000 x %3=) 90.000 TL

    Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.

    – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, 3.000.000 TL olduğu varsayılınca;

    ___________________________28/4/2023__________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 3.000.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

    100 KASA 3.000.000 TL

    _____________________________ / ________________________________

    – Verginin hesaplanması:

    ___________________________28/4/2023__________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 90.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 90.000 TL

    _____________________________ / ________________________________

    – Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    ___________________________ 28/4/2023__________________________

    950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER 3.090.000 TL

    951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 3.090.000 TL GİDERLER ALACAKLI HESABI

    _____________________________ / ________________________________

    Örnek.3 ATA Gıda Marketçilik Ltd. Şti. 2022 yıl sonu bilançosunda ortaklardan alacaklar ve ortaklara borç tutarları aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 3 Nisan 2023 tarihinde değişmediği varsayılmıştır. Ayrıca, mükellef kurumun ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesi gerekirken “136. Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında izlediği 8.000.000 TL bulunmaktadır.

    – 136. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı…….8.000.000 TL

    – 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı…..16.00.000 TL

    – 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı…..12.000.000 TL

    – 331. Ortaklara Borçlar hesabı…………(13.000.000)TL

    – 431. Ortaklara Borçlar hesabı…………….(9.000.000)TL

    Bu çerçevede;
    Beyan tutarı :.[8.000.000+(16.000.000+12.000.000)-(13.000.000+9.000.000) =] 14.000.000 TL

    Hesaplanan vergi: …..(14.000.000 x %3=) 420.000 TL olacaktır.

    Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen bu tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.

    Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

    -Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:

    ___________________________ 3/4/2023 __________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 14.000.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

    136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR                       8.000.000 TL

    131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR                     3.000.000 TL

    231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR                     3.000.000 TL

    ____________________________ / ________________________________

     

    – Verginin hesaplanması:
    ___________________________ 3/4/2023 __________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 420.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 420.000 TL _____________________________ / ________________________________

    -Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    ___________________________ 20/4/2023 __________________________

    950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER 14.420.000 TL

    951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 14.420.000 TL

    GİDERLER ALACAKLI HESABI

    _____________________________ / ________________________________

    Bu madde kapsamında beyan edilen kasa mevcutları ve ortaklardan net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerin, dileyen mükelleflerce “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde herhangi geçici bir hesapta izlenmesi mümkündür. Söz konusu geçici hesapta izlenen tutarın herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacağı tabiidir.

    Örnek.4 ATA Sinema Film Yapımcılık A.Ş’nin 2022 yılı sonu bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olsun.

    – 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı ……4.000.000 TL

    – 431. Ortaklara Borçlar hesabı …………..(1.500.000) TL

    Beyan tarihi itibarıyla ise ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları şu şekildedir.

    – 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı………1.200.000 TL

    -231. Ortaklardan Alacaklar hesabı ………..3.500.000 TL

    -331. Ortaklara Borçlar hesabı ………………(2.000.000) TL

    Bu çerçevede, beyan tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;

    [(1.200.000 + 3.500.000) – (2.000.000)=] 2.700.000 TL olsa da 31/12/2022 tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı; (4.000.000 – 1.500.000=) 2.500.000 TL’dir.

    Bunagöre;
    Beyan tutarı :…………..(4.000.000 – 1.500.000=) 2.500.000 TL

    Hesaplanan vergi:…….(2.500.000 x %3=) 75.000 TL olacaktır.

    Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.

    Öte yandan, Şirketin 31/12/2022 tarihli bilançosundaki “231. Ortaklardan Alacaklar” hesabında görülen tutarın 1.200.000 TL’lik kısmı dönemsellik ilkesi uyarınca “131. Ortaklardan Alacaklar” hesabına aktarılmıştır.

    Mükellef, bu beyanıyla ilgili muhasebe kayıtlarını yaparken düzeltmeden kaynaklanan işlemler nedeniyle “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde bir geçici hesap oluşturma tercihinde bulunmuştur.

    -Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:

    _____________________________ / _____________________________

    296 GEÇİCİ HESAP 2.500.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md. uyarınca düzeltme hesabı)

    131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 1.200.000 TL

    231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 1.300.000 TL

    _____________________________ / ________________________________

    -Verginin hesaplanması:
    _____________________________ / ________________________________

    689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 75.000 TL

    (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

    360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 75.000 TL

    _____________________________ / ________________________________

    -Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:

    _____________________________ / ________________________________

    950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER 75.000 TL

    951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 75.000 TL

    GİDERLER ALACAKLI HESABI

    _____________________________ / ________________________________

    Öte yandan, mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması hâlinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyan edilen ve “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır.

    Özellik Arz Eden Diğer Hususlar Nelerdir?

    * 7440 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir.

    * Bu kapsamda beyan edilen tutarlar ile ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.

    * Söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi tevkifatına yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.

    *Tam tasdik sözleşmesi çerçevesinde daha önceki dönemlerine ilişkin rapor düzenlenmiş bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin, raporu düzenleyen yeminli mali müşavirlerin bu işlemlerle sınırlı olarak sorumluluğu aranmayacaktır.

    *Özel hesap dönemi kullanan mükellefler ise 2022 yılı içerisinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin olarak düzenleyecekleri bilançolarını esas alacaklardır.

     

    [1] 9/3/2023 tarihli ve 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12/3/2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

    [2]BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA DAİR 7440 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ(SERİ NO: 1) 25 Mart 2023 tarih ve 32143 sayılı Resmi Gazete.

    Yazarın Diğer Yazıları
    Yorumlar

    Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.