Vergide Dünya Halleri – 10

Haftanın Vergi Bülteni

1.İngiliz Kraliyet Ailesi Vergi Ödemiyor mu?

Milletvekilleri Dükalık Gelirlerinin Hazineye Aktarılmasını İstiyor

İngiliz The Guardian gazetesi tarafından yürütülen bir araştırma, Lancaster ve Cornwall dükalıklarının gelirlerinin doğrudan Kraliyet Ailesi’nin cebine gittiğini ortaya çıkardı.

Lancaster ve Cornwall dükalıkları, profesyonelce işletilen emlak imparatorlukları olarak faaliyet gösteriyor. Dükalıklari tarım arazileri, oteller, Orta Çağ kaleleri, ofisler, mağazalar ve Londra’nın lüks emlak piyasasının bazılarını yöneten geniş bir yatırım portföyüne sahip. Ancak, bu dükalıklar şirket vergisi veya sermaye kazancı vergisi ödemiyorlar.

Geçen yıl iki dükalığın toplam geliri 41,8 milyon sterline ulaştı. The Guardian enflasyon ayarlaması yapıldığında, 2. Elizabeth ve Kral Charles’ın 1,2 milyar sterlinlik geliri bu iki dükalıktan geldi.

Lancaster Dükalığı’ndan elde edilen karlar, İngiltere’nin kuzeyi ve Midlands bölgesinde bulunan 18 bin 481 hektarlık  arazi topraklarından oluşuyor ve gelir otomatik olarak tahtta kim oturuyorsa ona aktarılıyor. Mülkün kendisi 652 milyon sterlin değerinde.

Diğer taraftan, Kraliyet Ailesinin Lancaster ve Cornwall dükalıklarından gelen gelirlerine dair talebi, ülke Orta Çağ feodal düzenine ayrılmışken yayınlanan eskimiş şartnamelere dayanıyor. Ancak, İngiltere’de parlamentarizmin ortaya çıkışından bu yana, milletvekilleri düzenlemenin tartışılması ve dükalık gelirlerinin hazinede toplanması çağrısında bulundu.

Saray her iki dükalıktan gelen gelirinin büyük ölçüde Kraliyet Ailesi’nin resmi görevleri, kamu çalışmaları veya hayırsever amaçlar için harcandığını belirtti.

Ancak Kraliyet Ailesi, mülklerden gelen paraların nasıl harcandığına dair detaylı bir hesap belgesi sunmadı ve bunları “özel finansal düzenlemeler” olarak tanımlandı.[1]

2.Avrupa’da 2023 Yılı Kurumlar Vergisi Oranları

Avrupa ülkeleri -dünyadaki hemen hemen tüm ülkeler gibi- işletmelerin kârları üzerinden kurumlar vergisi ödemesini şart koşmaktadır. Bir işletmenin kazançları üzerinden nihai olarak ödediği vergi tutarı, hem kurumlar vergisi matrahına hem de kurumlar vergisi oranına bağlıdır. Bu, kurumlar vergisi oranlarının Avrupa OECD ülkeleri arasında nasıl karşılaştırıldığını gösterir.

Merkezi ve merkezi olmayan vergiler dikkate alındığında Portekiz, %31,5 ile Avrupa OECD ülkeleri arasında en yüksek yasal kurumlar vergisi oranına sahiptir. Bunu %29,8 ile Almanya ve %27,8 ile İtalya takip ediyor. Macaristan (%9), İrlanda (%12,5) ve Litvanya (%15) en düşük kurumlar vergisi oranlarına sahiptir.[2]

Birkaç ay önce OECD’nin kurumlar vergisi bağlamında bir minimum standart için üye ülkelerle birkaç tanesi hariç bir uzlaşmaya vardı. Uzlaşmaya varanlar ABD, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya ve Türkiye’nin de yer aldığı, küresel GSYH ‘nın % 90’ından fazlasını temsil eden 136 ülkeydi.

OECD’den gelen açıklamaya göre, daha önce imza koymamış olan ülkeler de söz konusu uzlaşmaya katıldı. Böylece çok uluslu şirketlerin 2023’ten itibaren en az % 15 vergi oranına tabi tutulmasını sağlanacak. Hesaplamalara göre dünyanın en büyük ve en karlı 100 civarında çok uluslu şirketinden elde edilen 125 milyar dolardan fazla kar hangi ülkede ne faaliyet gösteriyorlarsa, ona göre dağıtılacak.[3]

Daha önceki metinde Estonya, Macaristan ve İrlanda’nın imzaları yoktu. Onlar da katılınca, tüm OECD ve G20 ülkeleri tarafından söz konusu uzlaşma desteklenmiş oldu. Kenya, Nijerya, Pakistan ve Sri Lanka’nın ise henüz anlaşmaya katılmadı.

3.Silicon Valley Bank’in Çöküşü, Silikon Vadisi’ndeki Şirketleri Derinden Etkileyebilir…

Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) yaptığı bir açıklama ile mali düzenleyicilerin Silicon Valley Bank’i kapattığını duyurdu.[4]

Hisseleri yüzde 60 oranında düşüş yaşayan Silicon Valley Bank’in para gönderim işlemlerinde sorun yaşadığını sizlere aktarmıştık. Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) yaptığı bir açıklama ile mali düzenleyicilerin Silicon Valley Bank’i kapattığını duyurdu. Bu kapatma ile birlikte düzenleyiciler, SVB’nin mevduatlarını da kontrol altına aldı.

FDIC, bu kapsamda Santa Clara Mevduat Sigortası Ulusal Bankası’nı kurdu. SVB’nin sigortalı mevduatları, Santa Clara Mevduat Sigortası Ulusal Bankası çatısında yer alacak. Federal Mevduat Sigorta Kurumu, paylaştığı açıklamada yaşanan bu durumu, 2008 küresel mali krizinden bu yana ABD’de yaşanan en büyük banka iflası olarak tanımladı.

Dünyanın birçok ülkesindeki teknoloji yatırımlarının ve yatırımcılarının gözde finans kurumu Silikon Vadisi Bankası’nın (Silicon Valley Bank) batmasıyla başlayan zincirleme reaksiyon can almaya devam ediyor. Bu hafta kripto para camiasına yönelik hizmetleriyle bilinen Silvergate ve Signature bankaları da ABD Merkez Bankası FED’in “sistemik risk” uyarısıyla hizmetlerini kayyıma devretti.

4.Dijital Ekonominin Vergilenmesi

Teknolojinin dünyada hızla yayılıp kullanılmaya başlaması; “internet çağı”, “bilgi teknolojisi devrimi” ve “dijital ekonomi” gibi terimleri hayatımıza sokmuştur. Dünya genelinde ise “enformasyon ekonomisi, ağ ekonomisi, bilgi ekonomisi, dijital ekonomi, ağırlıksız ekonomi ve yeni ekonomi” terimleri birbiri yerine kullanılmaktadır

OECD, AB Komisyonu ve Birleşmiş Milletler dijital ekonominin vergilendirilmesine yönelik çalışmalar yapmış ve tavsiye kararları almıştır.

Dijital ekonominin adil vergilendirilmesiyle ilgili temel problemler (örneğin, vergiden kaçınma planları, çifte vergilendirme ve ticaret savaşları), uluslararası çapta tartışılmaya devam etmektedir. Bir yanda hizmetleri veren ve sektörün lideri sayılan ABD’li şirketler, diğer yanda hizmetlerden faydalanan kullanıcılar arasındaki problemler çözülmeye çalışılmaktadır. Kaynak ülkeler, yani kullanıcıların mukim olduğu ülkeler iş yeri tanımına gitmeksizin DHV ile hasılatı vergilendirmeyi tercih ederken ABD, iş yeri mevcudiyeti tanımında değerlendirme yapmayı tercih etmektedir.[5]

Dijital ekonominin vergilendirilmesinde yaşanan problemlere çözüm önerileri şöyle sıralanabilir:

• Ülkeler, dijital vergi gelirlerinin adil paylaşımını sağlayacak iyi bir dijital vergi sistemi kurmalıdır. Politikacıların buna uygun politik araçlar geliştirmesi gerekmektedir.
• Bazı çok uluslu şirketlerin, şirket gruplarının vergi yüklerini önemli ölçüde azaltan, hedef ülkelerin uygun vergi düzenlemelerinden gayrimeşru bir şekilde yararlanabilecekleri şekilde yapılandırıldığı gözlemlenmektedir. Ülke vergi idareleri dijital vergilerini bu tür yasal, ancak istenmeyen durumları gözeterek tasarlamalıdır. Ülkelerin devlet yardımı yasalarını, düzenli ve katı bir şekilde uygulamaları, dijital pazarların bozulmasına yol açabilecek haksız lehte muamele ve vergi teşviklerine karşı etkili bir caydırıcı işlevi görebilmektedir.
• Dijital vergilerin uluslararası anlaşma hükümlerini ihlal etmeyecek şekilde tasarlanması gerekmektedir.
• AB ülkelerinin, dijital ekonomiyi vergilendirirken bu yaklaşımların tek taraflı mı, Avrupa’da mı, yoksa küresel mi olacağına bakmaksızın, AB yasalarının getirdiği sınırlamaları hesaba katmaları gerekmektedir.
• OECD ve AB ülkelerinin getirdiği düzenlemeler; ülkelerin gelişmişlik düzeylerindeki farklılıklar, kendi vergi mevzuatlarındaki farklılıklar gibi nedenlerden dolayı yeterli olmamaktadır. Bu noktada dijital ekonomi vergilendirilirken ülkelerin ortak eylem planları hazırlayıp, vergi mevzuatlarını da eşgüdümlü şekilde revize etmeleri yerinde olacaktır.
• 01.01.2023’te yürürlüğe girecek yeni vergilendirme kuralı uzlaşı hedeflerini gerçekleştirebilecektir. Çünkü çok uluslu şirketlerin mukim olmadığı ülkelerde ekonomik işlem yapmaları durumunda ilgili ülkelere kurumlar vergisi ödemeleri hem ticarette haksız rekabeti önler hem de vergi cennetlerine yönelişi sınırlayabilir. Sonuç olarak 08.10.2021 tarihli çözüm bildirisini çok sayıda ülkenin imzalaması ve bildirinin çok uluslu şirketlerin vergilendirilmesine getirdiği yeni yaklaşım, dijital ekonominin vergilendirilmesi problemlerine, uluslararası düzeyde çözüm getireceği beklentisi doğurmaktadır.

5.Haftanın En çok Konuşulan Vergi Halleri

A.Elektrikli Araç Üreticilerine ÖTV Düzenlemesi(TOGG Teşviği)

Türkiye’de gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetleri sonucunda geliştirilen elektrik motorlu taşıt araçlarına yönelik yatırım teşvik belgesi olan şirketlerin yatırıma katkı tutarlarının, özel tüketim vergilerine mahsuben kullandırılmasına,

Mahsuben veya nakden iade için gerekli belgelere,

İade işlemi için yapılması gerekenlere,

Yatırım teşvik belgelerine ilişkin kısmi tamamlama işlemi yapılması durumunda endeksleme uygulamasına

ilişkin açıklamalara yer verilen Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 22) 07/04/2023 tarihli ve 32156 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.[6]

Buna göre, Türkiye’de elektrikli araç üreten şirketlerin yatırıma katkı tutarlarının ÖTV’ye mahsubuna ilişkin esaslar belirlendi.

Yatırıma katkı tutarının belirlenen kısmının, 31 Aralık 2035’e kadar azami 960 bin araç için kullanılmak üzere, bu yatırım kapsamında üretilen araçların ilk iktisabı dolayısıyla ödenen ÖTV’den mahsup edilmek suretiyle kullandırılması uygun görüldü.

Türkiye’nin yerli elektrikli otomobil markası Togg söz konusu karardan olumlu etkilenecek. Ayrıca, alınan kararın Türkiye’de yeni elektrikli otomobil yatırımlarını da artırma ihtimali bulunuyor.

B.62 No.lu Kurumlar Vergisi Sirküleri Yayınlandı…

2023 yılı birinci geçici vergi döneminde uygulanacak yeniden değerleme oranı % 8,77 (yüzde sekiz virgül yetmişyedi) olarak tespit edilmiştir.[7]

C.46 No.lu KDV Genel Tebliği Neleri Düzenledi[8]

– PTT A.Ş.nin posta işlerinin yürütülmesinde aldığı bir takım hizmetlerin işgücü temin hizmeti kapsamında KDV tevkifatına tabi olduğu hususu Tebliğe eklenmektedir.

– Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan mükelleflerin, hizmet nitelikli tevkifata tabi işlemlerinden kaynaklanan nakden ve mahsuben iade alacaklarının YMM raporu ile yerine getirilebileceği belirtilmektedir.

– 27/1/2023 tarihli ve 6775 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 1/2/2023 tarihinden itibaren yapılan işlemlere uygulanmak üzere mükelleflerin KDV iade hakkı doğuran işlemlerine ilişkin olarak iade talebinde bulunabilecekleri asgari tutar 2.000 TL olarak belirlenmiş olup, buna ilişkin esaslara yer verilmiştir.

– Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan mükelleflerin, haklarında sahte belge kullanma olumsuz tespitleri olması durumunda, belgelerde yer alan alım tutarının aynı dönemdeki toplam alımlarının %5’ini geçmemesi halinde, mükelleflere olumsuzluğun giderilmesine yönelik davet yazısı gönderilmemesi yönünde düzenleme yapılmaktadır.

– 9/3/2023 tarih ve 7440 sayılı Kanun kapsamında KDV artırımında bulunan mükelleflerin özel esaslar karşısındaki durumuna ilişkin açıklama yapılmaktadır.

– 27/1/2023 tarihli ve 6775 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 6/2/2019 tarihli ve 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında yapılan değişikliğe ilişkin olarak Tebliğ ile şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde eden dolmuş işletmelerinin hasılat esaslı vergilendirme usulünden yararlanmasına yönelik esaslar belirlenmektedir.

D.Kurumlar Vergisi Beyan Dönemi Başladı…

Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 2022 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi, 1 Nisan – 2 Mayıs 2023 tarihleri arasında gib.gov.tr aracılığı ile ebeyanname.gib.gov.tr adresi üzerinden elektronik ortamda verilecektir.

Mükelleflerimiz kurumlar vergisi beyannamesini verirken, hazırlanmış olan Kurumlar Vergisi Beyan Rehberinden yararlanabilirler.[9]

Hesap dönemi takvim yılı olan mükellefler, tahakkuk eden kurumlar vergisini 1 Nisan – 2 Mayıs 2023 tarihleri arasında;

Başkanlığımıza ait gib.gov.tr internet sitesi (İnteraktif Vergi Dairesi ve GİB Mobil Uygulaması) üzerinden anlaşmalı bankaların kredi/banka kartlarıyla, banka hesabından veya yabancı ülkede faaliyet gösteren bankaların kredi/banka kartlarıyla,

Anlaşmalı bankaların şubelerinden veya alternatif ödeme kanallarından (internet bankacılığı, telefon bankacılığı, mobil bankacılık vb.), ödeyebileceklerdir.

6. Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklarda 1 Eylül2023  İtibari ile Arabulucuya Başvuru Dönemi Başlıyor…

Kat mülkiyeti kanunundan doğan bütün uyuşmazlıklarda 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren dava açma ön şartı olarak zorunlu olarak arabulucuya başvurma yükümlülüğü getirilmiştir.[10]

TBMM Genel Kurulunda kabul edilen kanuna göre; Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar, komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması şartı aranacak.

Anayasa Mahkemesinde derdest olan bazı bireysel başvurular bakımından Tazminat Komisyonuna müracaat imkanı getiriliyor. Müracaatlar hakkında karar vermek üzere hakim ve savcılar arasından Adalet Bakanı tarafından atanacak 9 kişiden oluşan komisyon kurulacak.

Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar, komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması şartı aranacak.

TBMM Genel Kurulunda kabul edilen İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre, ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olacak. Bu düzenleme 1 Eylül 2023’te yürürlüğe girecek.

Haftaya yeniden görüşebilmek ümidiyle…

[1] https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/kraliyet-ailesi-vergi-vermeden-1-milyar-sterlinden-fazla-kazanc-elde-etti-halk-tepkili,6Tj5BS94TE-0HtcpU-Jw0Q

[2] https://legal.com.tr/blog/ekonomi/avrupada-2023-yili-kurumlar-vergisi-oranlari/

[3] https://tim.org.tr/tr/kose-yazilari-emre-alkin-kuresel-kurumsal-vergi-oranlari

[4] https://webrazzi.com/2023/03/11/silicon-valley-bank-in-cokusu-silikon-vadisi-ndeki-sirketleri-derinden-etkileyebilir/

[5] https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2023/01/06-183-17-Dijital-Ekonominin-Vergilendirilmesi.pdf

[6] https://www.gib.gov.tr/22-seri-nolu-kurumlar-vergisi-genel-tebligi-07/04/2023-tarihli-ve-32156-sayili-resmi-gazetede

[7] https://www.gib.gov.tr/5520-sayili-kurumlar-vergisi-kanunu-62-nolu-sirkuler-yayinlanmistir

[8] 1 Nisan 2023 tarihli ve 32150 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

[9] https://www.gib.gov.tr/kurumlar-vergisi-beyan-rehberi-yayinlandi-2

[10] https://www.tbmm.gov.tr/Haber/Detay?Id=919046c9-2a26-4dfb-81f5-018729899f6e