TMMOB SEÇİM BİLDİRGESİ.. Kurtuluş Yok Tek Başına, Ya Hep Beraber Ya hiç Birimiz..

TMMOB SEÇİM BİLDİRGESİ:

Türkiye Mimar Mühendisler ve Odalar Birliği ”Seçim Bildirgesi” hazırladı. Bildirgeyi okuyanların genel değerlendirmesi, “Önerilerin gerçekleşmesi halinde Türkiye’de bir devrim olur”

Fatih Bozoğlu/Bodrum Gündem

TMMOB 15 Mayıs 2011 Pazar günü Ankara’da yapacağı miting öncesinde bir seçim bildirgesi hazırlayarak tüm siyasi partiler ve kamuoyu ile paylaştı. Kamuoyunda TMMOB seçim bildirgesinde belirtilen önerilerin ve taleplerin devrim niteliğinde olduğu konusunda  görüş birliğine varılıyor. Anayasa’nın değişiminde, kürt sorununa kadar Türkiye gündemindeki tüm konular ile ilgili olarak değerlendirmelerin yapıldığı “Seçim Bildirgesi” 15 Mayıs 2011’de Ankara’da yapılacak olan miting ile talep ve önerilerin tüm yurda yaygınlaştırılacağı bildiriliyor.

TMMOB Seçim BİLDİRGESİ’nin tam metni şu şekildedir;

Annelerin ninnilerinden

spikerin okuduğu habere kadar,

yürekte, kitapta ve sokakta yenebilmek yalanı,

anlamak, sevgilim, o, bir müthiş bahtiyarlık,

anlamak gideni ve gelmekte olanı…

Nazım Hikmet Ran

Giriş

Küresel kapitalizmin yol açtığı tarihin en derin krizlerinden birinin etkileri henüz silinmemişken dünyada bir yandan Avrupa ülkelerindeki genel grevler diğer yanan Arap ülkelerinde ardı ardına patlak veren halk isyanlarının gündemde olduğu bugünlerde, Türkiye önemli bir dönemeç sayılabilecek 12 Haziran 2011 milletvekili genel seçimlerine hazırlanıyor.

AKP iktidarı döneminde ülkemizde emeğin ve insanımızın aleyhine önemli dönüşümler yaşanmıştır. Bu süre zarfında Avrupa Birliği’ne üyelik süreci gerekçesine dayandırılan çok sayıda yeni yasa ve yasa değişikliği ile bir yandan devletin yapılanmasında önemli değişiklikler meydana gelmiş diğer yandan enerji, çevre, gıda, çalışma yaşamı, maden, sağlık, v.b. birçok alanda yeni düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan düzenlemelerin ortak yanlarına bakıldığında, bu alanların piyasaya terk edildiği, kamu denetiminin kaldırıldığı, sosyal devlet olgusundan tamamen uzaklaşıldığı, çalışma yaşamında ise güvencesizliğin, sendikasızlaştırmanın, taşeronlaştırma yöntemiyle sömürünün ağırlaştırıldığı görülmektedir.

Ülke genelinde en temel altyapı hizmetlerinin üretildiği Devlet Su İşleri, Karayolları Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı gibi kamu kurumlarının görev alanına giren faaliyet ve denetimler piyasa faaliyetleri içerisinde yer alan şirketlere devredilmeye çalışılmıştır. Devletin özellikle yatırım, denetim ve işletme kalemleri gün geçtikçe azaltılmıştır. Bu dönemde ardı ardına gerçekleştirilen özelleştirmelerle Cumhuriyet tarihi boyunca halkın vergileriyle gerçekleştirilen yatırımların önemli bir kısmı satılmış, satılan işletmelerin daha sonraki devirleriyle yok pahasına peşkeş çekildikleri ortaya çıkmıştır.

Kendisi de 12 Eylül rejiminin ve 28 Şubat sürecinin bir ürünü olan AKP, 12 Eylül rejimiyle, darbelerle hesaplaştığı aldatmacasıyla emperyalizmin soğuk savaş döneminin koşullarına göre şekillendirdiği askeri vesayet düzenine son vermektedir. Ancak bunun yerine emperyalizmin yeni döneminin adı olan küresel kapitalizmin ihtiyaçlarına ve ABD’nin Genişletilmiş Ortadoğu Projesi politikalarına uygun olarak yeni bir derin devlet inşa etmektedir. Ekonomik alanda “piyasa vesayetini”, toplumun tüm katmanlarında ve kamu kurumlarında “cemaat vesayetini” örgütlemektedir. Yandaş medyası ve sermayesiyle, polis ve istihbarat teşkilatıyla, özel yetkili mahkemelerle, son Anayasa değişiklikleriyle güdümüne soktuğu Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile “tek adam tek parti diktatörlüğü” ve bir “korku imparatorluğu” kurmaya çalışmaktadır.

Bu amaçla basılmamış kitaplar toplatılmakta, gazeteciler ve bilim adamları tutuklatılmakta, sendikaları ve meslek örgütlerini etkisizleştirmek ve bu alanları kendi yandaşlarına açmak için yasal düzenlemeler yapılmakta, devletin bütün yapıları uluslararası sermayenin çıkarları doğrultusunda yeniden düzenlemekte ve Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir kadrolaşmaya gidilmektedir.

AKP iktidarının, Anayasa değişikliği referandumunda almış olduğu desteği 12 Haziran 2011 seçimlerinde üçüncü kez yine tek başına bir iktidar dönemi için kullanmak istediği açıktır. Bu dönem, gerçekleştirilmeye çalışılan rejim değişikliği çalışmalarına kalıcı son noktayı koyma dönemi olarak ayrıca önem taşımaktadır.

Biz böylesi koşullarda yaşamak istemiyoruz.

TMMOB örgütlülüğü, emperyalizmin ülkemizde şimdilerde AKP eliyle uyguladığı eşitsizlik ve adaletsizlik üzerine kurulu işsizlik, yoksulluk, sömürü ve baskı düzeninin karşısındadır.

TMMOB, bugüne dek toplumsal yaşamın tüm alanlarına yayılan meslek alanlarından hareketle, örgütlü olduğu tüm birimleri ve üyeleri ile birlikte ülke gerçeklerini tanımlama, sorunları tespit etme, çözüm önerileri üretme ve bunları kamuoyuna sunma görevini yerine getirmiştir ve getirmeye devam edecektir.

Bu çerçevede hazırladığımız temel bakış açımızı öneri ve taleplerimizi içeren seçim bildirgemiz aşağıda sunulmuş olup ülkeyi yönetme iddiası ile kamuoyu önüne çıkan ve çıkacak tüm parti, kurum, kuruluş ve kişileri TMMOB’nin söylediklerini dinlemeye, izlemeye ve bu doğrultuda adımlar atmaya çağırıyoruz.

NASIL BİR DÜNYA VE TÜRKİYE’DE YAŞIYORUZ?

Emperyalizm Dünyayı Hakimiyeti Altına Almıştır

Emperyalizmin egemenliği, iktisadi boyutta “küreselleşme” olarak da anılan, çok uluslu şirketlerin faaliyeti ve denetiminde yürütülen mal ve hizmet ticareti ile uluslararası finansal sermaye hareketlerinin dünya piyasalarındaki serbest dolaşım ve egemenliği süreçlerindeki sömürü zinciriyle beslenmektedir. Kısaca dünya, emperyalizm tarafından sınırsız ve engelsiz bir tek küresel pazar ve sömürü alanı olarak kurgulanmaktadır. Bu politika içinde ülkemizin de içinde bulunduğu “kaynakları emperyalizmin sınırsız sömürüsüne açılan ülkelerin” zenginliklerine el konulmaktadır. Bu yaklaşımın gereği olarak da; sosyal devletler tasfiye edilmekte; sağlık, eğitim, sosyal güvenlik ve diğer tüm toplumsal hizmetler küresel sermayeye yeni ticari alanlar olarak sunulmaktadır. Buna paralel olarak da emek piyasaları kuralsızlaştırılıp esnekleştirilmekte, taşeronlaştırma ve sendikasızlaştırma uygulamaları ile insanlığın yüzyıllardır süren mücadelelerle elde ettiği tüm kazanımlar gasp edilmektedir.

Az gelişmiş ve gelişmekte olan ulus-devlet yapılanması geriletilmekte, kamusal varlıklar özelleştirme, küçültme, kapatma yoluyla işlevsizleştirilmektedir. Borç yükü ve sürekli ekonomik kriz tehdidi altındaki gelişmekte olan ülkelerde, Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Birliği, OECD, Dünya Ticaret Örgütü, Çok Taraflı Yatırım Anlaşması (MAI), Yatırım Garanti Sözleşmesi (MIGA) ve uluslararası tahkim aracılığıyla ulusal düzenlemeler, küresel sermayenin serbest ve sınırsız dolaşımı için küresel piyasa kurallarına bağımlı kılınmaktadır. Bu ülkelere önerilen yapısal uyum programlarında, ücretlerin azaltılması, devletlerin sosyal alandan çekilmesi, gümrük vergileri, kotalar ve ithalattaki tüm kısıtlamaların ortadan kaldırılması, ekonomilerin ihracata yönelik hale getirilmesi, kamu işletmelerinin özelleştirilmesiyle yabancı sermayeye yatırım olanakları sağlanması dayatılmaktadır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sanayi alt yapısı bitirilmektedir. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmalarından biri olan Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) ile mühendislik hizmetleri dahil enerjiden suya, sağlıktan eğitime, sosyal güvenlikten ulaşıma kadar tüm toplumsal hizmetler uluslararası ticarete açılmaktadır.

Siyasal planda ise, emperyalist programlara entegre olmayan ülkeler dünya ticaretinden dışlanmaktadır. Bu politikalara aykırı düşen ülke coğrafyalarının parçalanması için etnik farklılıklar körüklenmekte, harita değişikliklerine varan savaşlarla halklar birbirine kırdırılmaktadır. ABD, küresel sermayenin hegemonyasını kabul etmeyen ve onların stratejik çıkarlarına uygun davranmayan ülkeleri terörist ilan etmektedir. ABD tüm uluslararası anlaşmaları ve en temel insan haklarını çiğneyerek emperyalist “koalisyon”u ile ülkeleri işgal etmekte, milyonlarca masum insanı katletmektedir. Yugoslavya’nın savaşla parçalanmasından İsrail’in Filistin işgaline, Afganistan’ın işgalinden Irak işgaline, en son Libya’ya yönelik saldırılara dek tüm gelişmeler emperyalist çıkarlar doğrultusunda belirlenmektedir. ABD’nin Afganistan ve Ortadoğu üzerinden Orta Asya, Uzakdoğu ve Afrika’ya dek geniş bir coğrafyanın enerji kaynaklarını denetim altına almayı hedeflediği bilinmektedir.

Bugünkü dünya-tarihsel durum, emperyalist çıkar politikalarının neden olduğu bağımlılık ve sömürü olgusuna bağlı olarak işsizlik, açlık ve yoksulluğun artışı; savaşlar, işgaller, katliamlar, kitlesel göçler ile karakterize olmaktadır.

Türkiye Emperyalizme Bağımlı Bir Ülkedir

Emperyalizme bağımlı olan Türkiye, sosyo ekonomik yapı ve devlet yapısı itibariyle, özellikle 24 Ocak 1980 ekonomi kararları ve 12 Eylül darbesinden bu yana, yeni liberal temellerde yeniden yapılandırılmaktadır. Bu yeniden yapılanma; emperyalist sömürü, yerli büyük sermaye, yeni sermaye grupları ve ranta dayalı çıkarlar doğrultusundadır. Bu kapsamdaki serbestleştirme ve özelleştirmeler sonucu kamu sanayi işletmelerinin yerli-yabancı sermayenin talanına sunulması, kamusal hizmetlerin piyasaya açılarak ticarileştirilmesi, üretimden vazgeçilerek ülke topraklarının dünyanın emlak/rant piyasası haline getirilmesi, sanayi üretiminin ithalata bağımlı fason yapıya dönüştürülerek KOBİ’leştirilmesi, güvencesiz çalışma koşullarının yaygınlaştırılması ve kamu idari yapısının bu doğrultuda yeniden düzenlenmesi yeni liberal uygulamaların temel taşları olmuştur.

Ülkemizde sermaye hareketlerine tam serbesti tanınması ile piyasanın serbestleşmesine yönelik yeni liberal ekonomik politikalar ve yapısal uyum programları emperyalist çıkar programlarının bir yansıması olarak gündeme gelmiştir. “Küreselleşme-yerelleşme” ve merkezi devlet yapılanmaları ile planlı merkezi ekonomilerin merkezsizleştirilmesi şeklinde ifade edilebilecek olan bu süreç, bölgesel kalkınma dahil kalkınma ve planlama yaklaşımlarını dışlayıcı “uyum yasaları” eşliğinde ülkemize dayatılmıştır.

Türkiye’de egemen sınıflar ve onların son taşeronu olan AKP iktidarı, kapitalist küreselleşme ve neo liberal politikalar ekseninde, her alanda özelleştirme, kuralsızlaştırma ve ticarileştirme ile dışa bağımlı yapıyı pekiştirmiştir. Ülkemizde sınai yatırımlar durmuş, KOBİ’lerin bir kısmı pazardan çekilmiş, işsizlik kronik bir sorun olmuştur. Üretimden, sanayileşmeden ve istihdamdan uzak, sermaye güçlerinin lehine çalışan “büyüme” süreçleri ise dış kaynakların ülkemize daha fazla kâr elde etmek için gelmesi ile yaşanabilmiştir. Borsaya, devlet kağıtlarına ve hizmet sektörlerine gelen sıcak para ve doğrudan yabancı sermaye, gerçekte üretim ve ihracatın fason üretime dayalı olmasını koşullamakta, bu durum ithal ara mal girdisinin yüksek oranlı olmasını, dış borç ve faiz yükünü artırmaktadır. Bu tablo tamamen emperyalizmin dayattığı uluslararası işbölümünün bir sonucu olarak şekillenmiştir.

Bu politikalar aynı zamanda mühendislik hizmetlerini de etkilemiş, mühendisliğin sanayi, tarım, kent ve toplum yaşamına yönelik, bilimsel teknik temellerdeki kamusal, toplumsal hizmet niteliği aşındırılmıştır.

Demokrasi Sorunu Tüm Boyutlarıyla Kendini Hissettirmektedir

Tarihsel seyri içinde demokrasi, emekçi sınıfların mücadelelerine dayalı kazanımları sonucunda belirli (kapitalist) üretim ilişkileri çerçevesi içinde genişlemiş ancak süreç içinde önemli daralmalara da uğramıştır. Belirli momentlerde demokrasi, evrensel ilkeler, uluslararası bildirgeler, sözleşmeler, şartlar ve protokollere de bağlanmıştır. Ancak bu durumun, siyasal iktidarı elinde bulunduran burjuvazinin egemenlik çıkar ve kanaatleriyle uyum içinde tanımlandığını ve hep bir mücadele konusu olduğunu unutmamak gerekir.

Günümüz dünyasında demokrasinin bazı biçimsel öğeleri, gerçek anlamıyla halk egemenliği olan tam ve bütünlüklü demokrasi ile özü itibariyle çelişki içindedir. Demokrasi mücadelesi, gerçekte bu gerilim üzerinde yürümektedir.

Eksiksiz bir demokrasiden bahsedebilmek için insanlar arasındaki sınıfsal eşitsizliklerin ortadan kaldırılması, her açıdan tam eşitliğe sahip olunması ve halkın yönetim süreçlerinin her düzeyinde yer alması gerekir.

Türkiye’de böyle bir demokrasi yoktur. Türkiye demokrasisi, birçok ülkede olduğu gibi emperyalizmin isteklerine bağımlı, biçimsel, emperyalizmin ve işbirlikçi egemen sınıfların çıkarlarını kollayan, bu çerçevedeki bir seçim ve yasama mekanizmasına sıkıştırılmış güdümlü bir demokrasidir.

Bu “demokrasi”de seçim barajlarıyla tüm siyasi güçlerin parlamentoya girmesi engellenmekte, siyasi partilerde üyelik ve katılım mekanizmaları önemsenmemekte, lider/genel başkan diktası egemen kılınmakta, kadın ve gençler aksesuar malzemesi olarak görülmektedir.

AKP’nin Demokrasiyle İlişkisi Yoktur

Bu “demokrasi”nin bugünkü egemeni olan ve “12 Eylül Anayasa Referandumu”ndan elini güçlendirerek çıkan AKP, aradan geçen zamanda kendisinden demokrasi bekleyenleri bile hüsrana uğratmıştır. 12 Eylül’ün ürünü olan ekonomik-siyasi yapının demokrasiyle arasındaki uzlaşmaz çelişkiler referandum sonrasında daha da keskinleşmiştir. Toplumun 12 Eylül darbesi sonrasında kontrol altına alınmasının bir aracı olarak güçlendirilen cemaat, tarikat yapıları ve bunların siyasi alandaki tezahürleri darbeye mutlak şekilde biat etmiş ve darbecilerle kol kola saf tutmuştur.

Emperyalizmin çıkarları doğrultusunda gerçekleştirilen 12 Eylül darbesiyle İslami yapıların kurduğu ilişki, ABD’nin Sovyetler Birliği’ne karşı kullandığı “Yeşil Kuşak” projesiyle de bütünlük arz etmektedir. Bu ilişki 12 Eylül sonrasında daha da sağlamlaşmış, AKP’nin ABD egemenliğine tam teslimiyet vaadiyle de doruk noktasına ulaşmıştır.

12 Eylül faşizmiyle bir hayli geriletilen demokrasi, bugün de AKP’nin dikta özlem ve uygulamalarının kıskacı altındadır. AKP’nin “ileri demokrasi”si, Türk-İslam sentezinin izlerini taşıyan, dinci, cemaatçi, milliyetçi, muhafazakâr, piyasacı, emek düşmanı, otoriter, tekelci bir karaktere sahiptir. Irkçı mil­liyetçilik ile İslami muhafazakarlığı bir arada ele alarak, bu sentez üzerine tarih ve toplum inşa etme çabası olarak değerlendirilebilecek bu ideoloji, ya­zılı tarihten popüler kültüre, eğitim sisteminden gündelik yaşama kadar her alana yerleştirilmiştir. İmam hatip okulları aracılığı ile 1970’lerin emekten ve halktan yana örgütlü yapıları yerine Türk-İslam sentezi anlayışıyla bütünleşmiş cemaat ve tarikat yapıları ikame edilmiştir. Ekonomik ve sosyal alandan çekilen devlet desteği, bu tür ilişkiler ağına devredilmiştir.

AKP iktidarının otoriter uygulamaları, faşizan baskıları ve diktatörlük yönelimi onun “demokrasi-özgürlük” söyleminin gerçekte bir demagoji olduğunu göstermektedir. Yargının, üniversitelerin, medyanın ve giderek toplumun AKP’nin etki alanına sokulması, üniversite öğrencilerinin gaz ve copla sindirilmeye çalışılması, gazetecilerin tutuklanması ve KPSS-YGS sınavlarında milyonlarca insanın mağdur edilmesi; cemaat hukukunun toplumsal ve evrensel hukuktan daha güçlü ve etkin olduğunun güncel göstergeleridir.

AKP iktidarının yasama ve yargının yanı sıra diğer devlet organları, güvenlik güçleri, üniversiteler, bilim kurumları ve medyayı baskı ve zor yöntemleriyle hakimiyeti altına alma çabaları İslami ideolojinin yaygınlaştırılmasını da amaçlamaktadır.

Son dönemde özellikle gazetecilere ve basın özgürlüğüne dönük saldırılar bu yeni baskı politikalarının kritik bir halkası olmuştur. Ergenekon adıyla başlatılan ve derin devleti tasfiye etme “iddiasında” olan operasyonun kamuoyu nezdindeki inandırıcılığı çoktan kaybolmuştur. Türkiye tarihindeki bütün anti demokratik uygulamalar, darbeler, katliamlar orta yerde dururken AKP’nin araştırmacı habercilik yapan gazetecileri tutuklayarak cezaevine göndermesi onun gerçek hedefini yansıtmaktadır. AKP, ABD’nin yeni bölgesel politikalarıyla ve cemaatle uzlaşmayan kesimleri susturmakta, terör estirmektedir.

Kürt Sorunu Barışçıl Çözümü Beklemektedir

Tarihi bir sorun ve aynı zamanda bir emek ve demokrasi sorunu olan Kürt sorunu, dünden bugüne egemen iktidar çevrelerinin asimilasyoncu, baskıcı, keyfiyet veya iç çekişmelerine tabi ve giderek uluslararası güçlerin de etken olduğu bir sorun olarak tüm yakıcılığıyla sürmektedir.

Türkiye, on yıllardır bu nedenlerden ötürü on binlerce insanını yitirmiştir. İki kutuplu bir milliyetçiliğin toplumda yer edindiği bilinmektedir. Zaman zaman Türkiye’nin bir iç savaş fayı üzerinde olduğu çeşitli toplum kesimlerince dile getirilmektedir. Kürt sorununun çözümsüz kalması, Türkiye’nin demokrasi sorununu daha da kangren haline sokmaktadır.

Bu sorunda Türkiye, şiddetin artık bertaraf edilmesi gerektiği bir evreye gelmiştir. Ancak AKP’nin geleneksel devlet reflekslerini devralması ve bir arada yaşam dinamiklerini tahrip eden tasfiyeci, oyalayıcı; toplumsal yapıyı Kürt-İslamcı bir çerçeveye sıkıştırmak ve gericiliği bu alanda da egemen kılmak isteyen politikaları çözümsüzlüğü arttırmakta, çözüm yönündeki toplumsal talepleri görmezden gelmektedir.

Kürt sorununun çözüm unsurları içinde yer alan insani, kültürel, siyasal vb. haklar, Türkiye’nin demokrasi eksikliğinin birer simgesi haline gelmiştir.

AKP İktidarı Kamu İdari Yapısı ve Personel Rejimini Liberalleştirmiştir

Dünyadaki liberalleşme rüzgarlarının etkileri ile ekonomi, devlet ve çalışma yaşamı ilişkilerinin yeniden yapılandırılma çalışmaları AKP iktidarında daha da hızlanmıştır. AKP iktidarı döneminde, emperyalizmin ve yerli işbirlikçilerinin istekleri doğrultusunda ekonomik sosyal yaşam, kamu idari yapısı, personel rejimi ve emek süreçleri neo liberal politikalar temelinde yeniden düzenlenmiş, bu yönde birçok yasa çıkarılmış, mevzuat baştanbaşa değiştirilmiştir. Doğrudan yabancı yatırımlar, iş yasaları, işçi sağlığı ve iş güvenliği, yerel yönetimler, tarım, gıda, yapı, enerji, çevre ve kırsal çevre, Ar-Ge, kamu ihaleleri düzenlemeleri bunlardan yalnızca bazılarıdır.

1980’li yıllardan beri uygulanan neoliberal politikalar, IMF, OECD, Dünya Ticaret Örgütü, Dünya Bankası ve Avrupa Birliği denetiminde yürütülmektedir. Yeni sağın regülasyon ve deregülasyon kavramlarının arkasından gelen ve kamuyu yeniden yapılandırmayı amaçlayan “yönetişim” gibi kamu yönetimi reformunun felsefesini çizen temel kavramlar AKP iktidarında daha fazla yerleşmiştir. Kamu hizmetlerinin merkezi yönetimden koparılıp küresel piyasaya açılması, kamu hizmet alanının daraltılması, dolayısıyla kamu iktidarının yönetsel düzeyde sermayeye devredilmesi ana amaç olmuştur.

Kamunun yeniden yapılandırılması çerçevesinde ülkemizi uluslararası piyasaların denetimine açan siyasal iktidar, “Kamu Yönetimi Reformu” kapsamında “Kamu Yönetim Temel Kanunu Tasarısı”nı hayata geçiremeyince mevcut yasalar içinde yapılan parça parça düzenlemeler ile devletin asli ve sürekli işlerini yönetişim, serbestleştirme ve özelleştirme yaklaşımı uyarınca yeniden düzenleyerek birçok üretim ve hizmeti piyasaya açmış durumdadır. Sanayiden eğitim ve sağlığa dek birçok kamu hizmetindeki serbestleştirme, özelleştirme bu çerçevede gerçekleşmiştir. “Yerel Yönetim Reformu” ile de belediyeler, il özel idareleri, mahalli idareler ve iller bankası yasalarıyla yerel yönetim hizmetleri piyasaya açılmıştır. Çalışma yaşamını düzenleyen yasalar ile “Personel Rejimi Reformu” da esnek, güvencesiz çalışmayı, taşeronlaşma ve sendikasızlaştırmayı yerleştirmiştir.  Son “Torba Yasa”da buna yönelik önemli değişiklikler yapılmıştır.

Son olarak da tam seçim öncesinde, tüm 8 yıllık süreçte ortaya koyduğu tutumun özetini yapan ve bundan sonraki süreçte yapacaklarının habercisi olan Yetki Yasası ile beraber AKP, bakanlıkların kapatılması, açılması, birleştirilmesi dahil kamu idarelerinin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili olarak 20 yasada, kamu çalışanlarının atanma, nakil, görevlendirme, seçilme, terfi, yükselme, görevden alınma ve emekliye sevk edilme gibi konularıyla ilgili olarak da 7 yasada değişiklik yapma yetkisini almıştır. Yetki Yasasının içinde ne kadar kanun hükmünde kararname saklanmaktadır bilinmemektedir. 

Yetki Yasası’nda kurumsal yeniden yapılanma ile birlikte personele ilişkin sınırsız tasarruf yetkisi yetişmiş teknik kadroların tasfiyesinin, işlevsizleştirilmesinin, kullaştırılmasının yolunu açacaktır.

Ayrıca gerek kurumsal yapısı gerekse görev alanının yeniden belirlemesi yetkisi alınan bakanlıklara bakıldığında; su, orman, mera, yaylak, kışlak, tarım alanları gibi doğal kaynaklar ve çevre; planlama, enerji, kültürel varlıklar, bayındırlık, ulaşım gibi ülke topraklarının kullanım kararlarını doğrudan etkileyen sektörlere ilişkin ilgili tüm yasal düzenlemelerin etkisiz hale getirilmesine yol açabilecek bir yeniden yapılanmayı içeren sınırsız ve belirsiz bir yetki tanımı yapılmaktadır.

Özelleştirmelerle Türkiye’nin Sanayi Birikimi Tasfiye Edilmiştir

Özelleştirmeler, ülkemizde sanayisizleşme ve işsizliğe yol açmıştır. Neo liberal ekonomi politikaları doğrultusunda gerçekleştirilen özelleştirmelerin ulusal ekonominin, çalışanların ve halkın aleyhine olduğu pratikte doğrulanmaktadır. TMMOB’nin yıllardır ileri sürdüğü, özelleştirmelerin kamusal üretim, mülkiyet ve hizmetlerin sermayeye peşkeş çekilmesi olduğu, nitelikli işgücü kaybı, aynı zamanda işsizliğin artması ve iş güvencesinin yok edilmesi anlamına geldiği, ekonomik ve sosyal yaşamdaki gelişmelerle kanıtlanmıştır. Örneğin özelleştirmeler sonucunda istihdam hacmi % 15 civarında gerilemiş; özelleştirilen işletmelerde işten atılma oranı % 68,2 sendikasızlaştırma oranı ise % 72 olarak gerçekleşmiştir.

Özelleştirmelerde ilgili yasa kapsamı dışına da çıkılmış; onlarca yasa değişikliği yapılmış; yargı kararlarına uyulmamış; hukuk düzeni ve yasalar sürekli altüst edilmiştir.

Yalnızca AKP döneminde gerçekleştirilen özelleştirmeler şunlardır:

• ETİ Gümüş AŞ, Krom AŞ, Elektrometalurji AŞ, Seydişehir Alüminyum AŞ, Maden İşletmesi Mazıdağı Fosfat Tesisleri, Bakır AŞ


• Çayeli Bakır İşletmeleri


• SEKA Akkuş İşletmesi, Aksu İşletmesi, İzmit İşletmeleri (devredildi), Karacasu İşletmesi, Kastamonu İşletmesi, Selüloz ve Kağıt Fabrikası-Afyon İşletmesi, Selüloz ve Kağıt Fabrikası-Balıkesir İşletmesi, Selüloz ve Kağıt Fabrikası-Çaycuma İşletmesi, Taşucu Tersane Alanı

·         SÜMER Holding Adıyaman İşletmesi, Diyarbakır İşletmesi, TÜMOSAN, Bakırköy İşletmesi, Beykoz Deri ve Kundura, Çanakkale Sen. Deri İşletmesi, Malatya İşletmesi, Manisa Pamuklu Mensucat, Nazilli Basma Fabrikası (devredildi), Sarıkamış İşletmesi, İstanbul İmar Ltd. Şti.’deki kamu hissesi, Nitro-Mak’taki kamu hissesi

• GERKONSAN AŞ

·         TAKSAN AŞ

• TZDK Sakarya Traktör Sanayi İşletmesi


• MEYBUZ AŞ


• İGSAŞ


• Samsun Soğuk Hava Deposu


• TÜGSAŞ Gemlik Gübre Sanayi, Kütahya Gübre Sanayi, Samsun Gübre San. AŞ, Tekirdağ Depoları, Fatsa Depoları


• Adapazarı Şeker Fabrikası, Amasya Şeker Fabrikası, Bet Kütahya Şeker Fabrikası, Çarşamba Şeker Fabrikası, Çorum Şeker Fabrikası, Kastamonu Şeker Fabrikası, Turhal Şeker Fabrikası, Yozgat Şeker Fabrikası


• TEKEL Alkollü İçecekler San. ve Tic. AŞ, Çankırı Kaya Tuzlası, İkiz Kuleler, Kaldırım Tuzlası, Kayacık Tuzlaları, Kristal Tuz Rafineri ve Kağızman Tuzlası, Sekili Tuzlası, Sigara Sanayi İşletmeleri ve Ticaret AŞ, Tuzluca Tuzlası, Yavşan Tuzlası

·         DİV-HAN AŞ ve Divriği (Hekimhan) İşletmesi

·         ERDEMİR

·         THY’deki kamu hisselerinin yüzde 28.75’i daha özelleştirildi

·         Esenboğa Hava Limanı İç-Dış Hatlar Terminalleri

• KTHY (Kıbrıs Türk Hava Yolları Ltd. Şti)

·         PETKİM ve PETKİM’e ait Standart Kimya

·         TÜPRAŞ

• TÜRK TELEKOM

·         Deveci Maden Sahası İşletme Hakkı

·         BUMAŞ’taki kamu hissesi

• YİBİTAŞ Kraft Torba’daki kamu hissesi


• Ortadoğu Teknopark AŞ’deki kamu hissesi


• EBK-Manisa Et ve Tavuk Kombinası


• TCDD Bandırma Limanı, Derince Limanı, İzmir Limanı, Mersin Limanı, Samsun Limanı


• TDİ’ye ait Çeşme Limanı, Dikili Limanı, Kuşadası Limanı, Trabzon Limanı


• TCK Araç Muayene İstasyonları


• ESGAZ AŞ, BURSAGAZ AŞ, İZGAZ AŞ, Başkent Doğalgaz Dağıtım AŞ, Ankara Dogalgaz Üretim AŞ (9 santral), Başkent Elektrik Dağıtım AŞ, Boğaziçi, Gediz, Trakya ve Dicle Elektrik Dağıtım şirketleri, Çoruh Elektrik Dağıtım AŞ, Meram Elektrik Dağıtım AŞ, Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ, Sakarya Elektrik Dağıtım AŞ, Toroslar, Akdeniz ve İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım şirketleri, Uludağ, Çamlıbel, Fırat ve Vangölü Elektrik Dağıtım şirketleri, Yeşilırmak Elektrik Dağıtım AŞ

Ayrıca 4 Mayıs 2010’da başlayan Elektrik Üretim AŞ’ye ait 52 adet akarsu santralinin işletme haklarının özelleştirme işlemleri ÖYK tarafından onaylanmıştır.

Karadeniz Bakır İşletmeleri, Türkiye Zirai Donatım Kurumu, SEKA, TÜGSAŞ, SÜMER HOLDİNG, PETKİM, POAŞ, İSDEMİR, EBÜAŞ, TEKEL, DİTAŞ kurumlarının taşınmaz ve arsaları da devredilmiş; SEKA’ya ait 228 binadan 120’si yıkılmıştır. AKP dönemindeki sanayiyle ilgili olmayan özelleştirmeler ise şunlardır: Başak Sigorta AŞ, Başak Emeklilik AŞ, Ataköy Marina ve Yat İşletmesi, Ataköy Otelcilik AŞ, Ataköy Turizm AŞ, Büyük Ankara Oteli, Büyük Efes Oteli, Büyük Tarabya Oteli, Çelik Palas Oteli, İstanbul Hilton Oteli, Kızılay Emek İşhanı, Kuşadası Tatil Köyü.

Çalışma Yaşamı Tüm Emekçilerin Aleyhine Yeniden Düzenlenmiştir

AKP iktidarı süresince çalışma yaşamına yönelik yasal müdahalelerin özünü “esnekleşme ve serbestleştirme” anlayışı oluşturmuş ve çok sayıda düzenleme yapılmıştır.

2002 Ağustos ayında yani AKP’nin henüz iktidarda olmadığı zaman kabul edilen 4773 Sayılı “İş Kanunu, Sendikalar Kanunu ile Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun”, tarım ve orman işçilerini de İş Yasası kapsamına almakta, iş güvencesinin korunması açısından bazı ayrıntılı düzenlemeler içermekte ve toplu işten çıkarmalarda işverene bazı yükümlülükler getirmekteydi. Ancak AKP, iktidara geldiği günden itibaren çalışma yaşamına yönelik kapsamlı bir dönüşüm süreci başlatmıştır. Zaman içerisinde çıkarılan diğer yasalar ve değişiklikler de incelendiğinde bu durum açıkça görülecektir. 4828 Sayılı Yasayla da sermayenin taleplerine uygun biçimde düzenleme yapılmıştır.

Bunu 22.05.2003 tarih ve 4857 Sayılı İş Yasası düzenlemeleri izlemiştir. Bu yasa, yayımlandığı tarihten önce çalışma ortamında fiilen görülen bir takım çalışma biçimlerini yasallaştırmıştır. AB yönergelerine paralel şekilde “kısmi zamanlı”, “çağrı üzerine” ve “deneme süreli” çalışma gibi kavramlar bu yasa ile mevzuata sokulmuş; esnek çalışma ve esnek üretimin yasalaşması sağlanmıştır. İş hukukunun “işçiyi koruma ilkeleri” ve “işçi lehine yorumu” özellikleri ortadan kaldırılmıştır. Bu yasa işgücü piyasalarında serbestleşmenin ve esnek çalışma biçimlerinin yaygınlaşmasının yasal zeminini oluşturmaktadır.

Bu yasa ile birlikte işçi sağlığı ve iş güvenliği sorunu da boyutlanmıştır. 4857 sayılı İş Yasası’nın 2. maddesindeki “İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez” hükmüne rağmen bu konunun çerçevesi net bir şekilde çizilmediği ve “işin gereği”ne açık kapı bırakıldığı için muğlaklık oluşmuş, bu yasaya bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerde aynı yanlış yaklaşım sürdürülmüştür.

Diğer yandan, bu yasa ile birlikte ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı değişmiş, özelleştirme, sendikasızlaştırma ve taşeronlaştırma, kısaca örgütsüzleştirme politikalarıyla her türlü güvenlik ve güvenceden yoksun kayıt dışı işçilik ve çocuk çalıştırmayla katmerleşen iş kazaları ve meslek hastalıkları artmıştır.

Yasanın birçok maddesinde de iş güvenliği ile ilgili hususlar düzenlenmiştir. 80. maddede “Bu Kanuna göre sanayiden sayılan, devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işveren bir iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurmakla yükümlüdür” denilerek iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alması zorunlu tutulan işyerlerinin kapsamı belirtilmiştir. Ancak bu hüküm, iş kazalarının yarıdan fazlasının meydana geldiği 50’den az işçi çalıştıran işletmeleri kapsam dışında tutarak işçilerin büyük bir çoğunluğunun sağlık ve can güvenliklerinin önemsenmediğinin bir kanıtı olmuştur.

AKP iktidarı, işçi sağlığı ve güvenliği mevzuatını zamanla gerileterek piyasa ihtiyaçlarına göre şekillendirmeye devam etmiştir. Bu doğrultuda, işyerlerinin kurulması aşamasında işyeri koşullarının iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uygun olmasını zorunlu tutan bu uygulama, 2008 yılında 5763 Sayılı İş Yasası’nda değişiklik yapan yasa ve en son 04.12.2009 tarihli İşletme Belgesi Alınması Hakkında Yönetmelik ile ortadan kaldırılmıştır. Buna göre 50’den az işçi çalıştırılan işyerlerinin işletme belgesi alması zorunluluğu kaldırılmıştır. Böylece, işin daha başında sağlıksız ve güvensiz bir iş ortamı yaratılmıştır.

İş Yasası işyerlerine yönelik gerekli denetimleri esnetmiştir. Bu yasa ile başlatılan süreç, çıkarılan torba yasalar ve TMMOB tarafından dava konusu yapılan birçok yönetmelikle devam etmiştir. Bugün işyerlerinde mühendislik ve hekimlik uygulamalarına ilişkin yasal eksiklikler diz boyudur.

İş Yasası tamamen işverenlerin çıkarları doğrultusunda şekillendirilmiştir. Esnek ve kuralsız çalışmayı, işçiyi başka işverenlere kiralamayı, taşeronlaştırmayı yasal hale getiren; kıdem tazminatlarını, fazla mesai ücretlerini, sendikal hak ve yetkileri budayan bu yasa ve devam eden yıllarda AKP iktidarının çıkardığı diğer yasa yönetmeliklerle, özellikle işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında, yıllara dayanan bilimsel ve mesleki deneyimler dışlanmış, işçi sağlığı ve iş güvenliğini sağlayacak çalışma koşullarının oluşması engellenmiştir.

Son “Torba Yasa” ile de genç işçi ve çırak sömürüsünün yaygınlaştırılması, işverenlerin sigorta prim ödemelerine dair gecikme zammının kaldırılması, İşsizlik Sigortası Fonunun sermayeye peşkeş çekilmesi, yeni ve genç işçilerin istihdamının sigorta prim işveren paylarının İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanması, kuralsız çalışma biçimlerinin yaygınlaşması, kayıt dışı ekonomi ve istihdamın teşvik edilmesi, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlara prim ödeme yükümlülüğü getirilmesi, iş mahkemelerini ilgilendiren işçi şikâyetlerinde müfettişlik/uzmanlığın dışlanması, kamuda “görev yerine bağlı olmaksızın çalışma”nın getirilmesi, kamuda “geçici görevlendirme” uygulaması ile sürgün vb. politikaların önünün açılması, kadın kamu çalışanlarının doğum öncesi ve sonrası “aylıklı” izinlerinin “analık” iznine dönüştürülmesi, kamu çalışanlarına piyasacı “performans” ölçütleri getirilmesi, kamuda “disiplin” olgusunun “sicil”in önüne geçirilmesi, disiplin amirlerinin siyasi otoriteye bağlı makamlardan oluşması, kamu çalışanlarının sendika aidatlarının devlet tarafından ödenmesi yoluyla kamu sendikacılığının siyasi iktidara bağlanması, kamu çalışanlarına grev yasağının sürmesi, mahalli idarelerde sürekli işçi kadrosundaki “ihtiyaç fazlası” görülen işçilerin başka kurumlara aktarılarak hak kaybına uğratılması, mahalli idarelerde azaltılan sürekli işçiliğin oluşturacağı hizmet boşluğunun dışarıdan taşeron hizmet alımı ile doldurulması vb. bir dizi emek karşıtı adım yasalaştırılmıştır.

Planlama ve Çevre Sorunları İçinden Çıkılmaz Hale Gelmiştir

Hemen her alanda bütüncül planlamadan vazgeçilmiştir. Sektörel yaklaşım benimsenerek kontrolsüz ve birbirinden bağımsız yapılara dönüştürülen planlama; tarım alanlarının, ormanların, meraların, kıyıların giderek yaylaların talanı şeklinde mekana yansımıştır.

Tüm doğal kaynaklarımız; doğa koruma alanları, yani biyolojik çeşitlilik açısından önemli alanlar, biyogenetik rezerv alanları, nadir, endemik, tehlike altındaki türlerin yaşam alanları, orman alanları, kıyılar, meralar “sürdürülebilirlik” aldatmacasıyla piyasa malına dönüştürülerek uluslararası pazara sunulmaktadır. 

Ülkenin doğal varlıklarını uluslararası sermayeye en kısa yoldan sunmanın yollarını arayan AKP, ÇED Yönetmeliği’nde yaptığı son değişiklikle, ÇED Yönetmeliği’nin yürürlük tarihi olan 1993 yılından önce projelendirildiği ya da işletmeye geçildiği belgelenen yatırım kararlarını ÇED kapsamı dışına çıkarmış, bununla da yetinmeyip 2015 yılına kadar uzatarak geleceği de ipotek etmekte sakınca görmemiştir. Termik güç santrallerini, nükleer güç santrallerini, nükleer atık bertaraf tesislerini, otoyolları, limanları, HES’leri ve madencilik projelerini de kapsayan yatırımları örneği görülmemiş bir duyarsızlıkla ve aymazlıkla neredeyse idari işleme dönüştürerek ÇED sürecinden de çıkarmıştır. Bu düzenleme aynı zamanda kaçak olarak işletmeye geçen tesisler için de “af” getirmektedir.

Mühendislik, Mimarlık, Şehir Plancılığı Geriletiliyor

Mesleki düzlemde bilim, teknoloji, Ar-Ge, inovasyon, sanayi, enerji, çevre ve kentleşme politikalarının dinamik gücü olması gereken mühendis, mimar, şehir plancıları AKP iktidarı tarafından ikinci plana itilmiş, bazı alanlarda yetkiler uluslararası sermaye kuruluşlarına devredilmiş, bazı alanlar ise neredeyse ortadan kaldırılmıştır. Ar-Ge faaliyetleri ile mühendislik arasındaki bağ unutulmuş; mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı hizmetlerinin ana sektörleri kamusal fayda anlayışından çıkarılıp serbestleştirme, özelleştirme, ticarileştirmenin arpalıkları haline getirilmiş; kentler rantlara göre şekillendirilmiş ve plansızlık egemen kılınmıştır.

Ülke kaynaklarının sanayileşme ve ülkemiz insanlarının geleceği doğrultusunda kullanılmaması ile birlikte: sanayi ve çalışma yaşamının büyük kısmında işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin uygulanmasında; insanca barınma hakkı ve deprem gerçeğinin gerektirdiği yapı denetimi uygulamalarında; tarım, orman, su, mera, kıyılar vb doğal kaynaklarımızın, kentlerin yönetiminde; enerji, gıda ve çevreye ilişkin politika ve stratejilerin belirlenmesi ve uygulanmasında mühendislik, mimarlık, şehir plancılığının gerektirdiği mesleki denetim ve bilimsel–teknik kriterler devre dışı bırakılmaktadır.

Tüm bu süreçler teknik ve bilimsel gereklilikler dışına çıkarılıp “idari karara” dönüştürülmüş, ilgili yasa düzenlemeleri de etkisiz/kadük hale getirilmiştir.

Oysa sağlıklı kentleşme, kentsel hizmetlerin kamusal hizmet kapsamında ele alındığı; barınma, eğitim, sağlık, kültür hizmetlerinin insan hakkı olarak görüldüğü; kamu yararı öncelikli enerji, çevre ve gıda politikalarının benimsendiği ve yerli mühendislik, yerli kaynak kullanımı; bağımsızlık, planlama, sanayileşme ve kalkınma ile olanaklıdır. Bu noktada gerek sanayileşme gerekse güvenli ve ergonomik çalışma koşulları, meslek örgütlerinin uluslararası standartlar, bilimsel-teknik uygulama ve önlemler eşliğindeki mesleki denetimini benimseyen anayasal, sosyal bir devlet sistemi ve onun güvenceleri kapsamında gerçekleştirilebilir.

Ancak AKP sanayi, çalışma yaşamı, işçi sağlığı ve iş güvenliği, yapı denetimi, imar, tarım, orman, su kaynakları, enerji, maden, çevre, gıda ve kentleşme ile ilgili yasa ve yönetmelik düzenlemelerini TMMOB’nin önerilerinin aksi doğrultuda yapmaktadır.

27.02.2003 tarihinde kabul edilen 4817 sayılı ve 27.02.2003 tarihli Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Yasa ülkemizde çalışacak yabancı mühendis ve mimarların çalışma izinleri ile çalışma koşullarını düzenleyen ve yetkilendirdiği kurumlar vasıtasıyla çalışan yabancıların takibi olanağını sağlayan önemli bir düzenlemedir. Yasa ile ülkemizde mühendislik unvanını kullanmak suretiyle hizmet üretecek olan mühendis ve mimarların faaliyetleri, yürürlükteki 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki Yasa ve 6235 sayılı TMMOB Yasası’nın ilgili maddeleri ile uyumlu kılınmıştır. Böylece 4817 sayılı Yasadan önce yabancıların çalışması ile ilgili olarak kurumlar arasında yaşanan yetki sıkıntısı ve karmaşa, bu yasa ve bağlı yönetmelikleri ile giderilmiş ve uygulama bir standarda oturtulmuştur. Bu çerçevede yetkili kılınan TMMOB ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın görüşlerinin alınması suretiyle yabancıların çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi uygulaması, ulusal mevzuatlarla da uyumluluk sağlamış ve gerekli belgeler eşliğinde yabancıların Türkiye’de çalışması mümkün kılınmıştır.

Ancak sonraki yıllarda sermayenin küresel yönelimlerine uygun biçimde, AB uyum yasaları ve “Hizmetlerin Serbest Dolaşımı” kapsamında yasada belirtilen bazı temel düzenlemeler, yeni yasa hükümleri ile aşındırılmıştır.

Örneğin 5665 sayılı ve 23.05.2007 tarihli “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı”nın ilk 14 maddesi yabancıların çalışma izinleriyle ilgili önemli düzenlemeler içermektedir. Sanayi ve ekonominin bütününe ilişkin meslek ve uzmanlık alanları bulunan TMMOB ve bağlı Odalarının yetkileri, ülkemiz mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı birikimi aleyhine yeniden düzenlenmek istenmektedir. 4817 sayılı Yasa ile meslek alanlarımızda yabancıların istihdamına yönelik geliştirilen mevzuatı geriletmeye yöneliktir. Bu değişikliklerle;

Mesleki ve akademik yeterlilik prosedürü kaldırılmakta, Akademik yeterlilik ile mesleki bilgi ve deneyim aranmadan, yabancıların her işte çalışmalarının önü açılmakta, Kalitesiz hizmetin kontrolsüz sunumuna olanak tanınmakta, Ülkemiz mühendis ve mimarlarının aleyhine haksız rekabetin önü açılmaktadır.

Oysa bir ülkenin öncelikle kendi mühendis ve mimarlarının istihdam edilmesi, ihtisas gerektiren işlerde aynı işi yapmak üzere mevcut işgücünden karşılanamayacak bir talep bulunması halinde yabancı istihdamı söz konusu olmalıdır.

Yasa değişikliğinin 7. maddesi, sonradan 5951 Sayılı Yasa ile de değiştirilmeye çalışılan, 4817 sayılı yasanın 12. maddesini hedeflemektedir. Yasa, “Meslekî hizmetler kapsamında görev yapacak yabancılara, akademik ve meslekî yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ve bir yılı geçmemek üzere ön izin verilebilir” şeklindeki değişiklik ile mesleki ölçütleri dışlamaktadır. Mühendislik ve mimarlık gibi akademik ve mesleki ölçütlerin temel oluşturduğu bir alanda yeterliliğin bir yıla kadar savsaklanması ciddiyetten uzak bir yaklaşımdır.

Özetle, bu değişikliklerle 6235 sayılı TMMOB Yasası’nın 34. ve 35. maddeleri işlevsizleştirilmek; 3458 Sayılı Yasa ile belirlenen mühendis ve mimarların ülkemizdeki tanım ve işlevi çokuluslu tekeller lehine değiştirilmek ve bu alan ülkemiz çalışanları aleyhine kuralsızlaştırılmak istenmektedir.

Bu değişikliklerin kimi hükümleri başka yasaların içinde geçirilerek yasalaşmıştır. 5951 sayılı ve 28.01.2010 tarihli “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 10 ayrı yasada yapılan değişiklikleri düzenleyen ve AKP hükümeti döneminde sıklıkla görülen “torba yasalar”dan biridir. Çalışma yaşamı ile ilgili birçok düzenleme de içeren yasa içerisinde “4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun”un 12. maddesi de kamuoyu tepkisini çekmemek için bir gece yarısı gizlice değiştirilmiş ve mühendislik faaliyetlerini de kapsamıştır.

Oysa TMMOB olarak hep söylediğimiz gibi; TMMOB Yasası’na göre, kişinin Odaya üye olabilmesi için mühendis ya da mimar unvanına sahip olması gerekir. Diplomasını ya da denklik belgesini ibraz edemeyenin üyeliği de söz konusu olamaz. Öncelikle, yabancı kişinin akademik yeterlilik konusunda YÖK tarafından düzenlenmiş belgeyi ibraz etmesi gerekir. Akademik unvan belgelendikten sonra, bu unvanın üstlendiği işin niteliğiyle örtüşüp örtüşmediğine yani yapılan işin ihtisas alanına girip girmediğine bakılır. Ayrıca mesleki deneyimin olup olmadığı, aldığı ücretin asgari ücret tarifesine uygun olup olmadığı, ülkesindeki Oda’dan mesleğin icrasına yönelik ceza alıp almadığı da incelenir. Bunlar mesleki yeterliliğin önkoşullarıdır. Bu koşulları sağlayamayan yabancı meslek mensupları hakkında TMMOB olumlu görüş bildiremez. Siyasal İktidarın mühendislik ve mimarlık hizmet alanını tam bir serbestiye teslim etmesi isteminin gerekçesi, ne mesleğin genel ifa kurallarına ne de uluslararası bir taahhüt ve antlaşmaya dayanmaktadır. 5951 sayılı Yasa’nın 8. maddesi ile Türkiye, karşılıklılık ilkesi olmaksızın, bilimsel ve hukuksal hiçbir ölçüt aranmaksızın mühendislik ve mimarlık hizmetini tek taraflı olarak tüm dünya ülkelerine açan yegâne ülke olmuştur.

Bir mühendis, mimar ve şehir plancısının meslek icra edebilmesi için akademik ve mesleki yeterliliğinin bulunması önkoşuldur. Bundan ülke mühendis, mimar ve şehir plancısı muaf değildir. 5951 sayılı Yasa’nın 8. maddesi, yabancı ülke vatandaşlarını bu zorunluluktan muaf tutmaktadır. Böylece, ülkemiz vatandaşına akademik ve mesleki yeterliliği tanınmadan mesleğini icra etme izni verilmezken yabancıya bu hak verilmektedir. Ülkemiz vatandaşı meslek mensupları kendi ülkesinde yabancı olacaktır. Ülkemiz mühendis, mimarlar ve şehir plancısı kendi ülkesinde haksız rekabetin mağduru olacak, iş kaybına uğrayacak, hizmetten yararlananlar ise, hizmeti sunanların mühendis ve mimar olduğunu bilemeyeceklerdir. 

Serbestleştirme politikaları, mühendislik uygulamalarını da kapsamış; “uzaktan eğitim” ve özellikle “Teknoloji Fakülteleri” ile mühendislik eğitimini tasfiye edecek yönelimler egemen olmuştur. Mühendislik, inovasyon, bilim ve teknoloji, katma değeri yüksek ileri teknolojiye dayalı üretim ve Ar-Ge politikalarında dışa bağımlılık artmıştır. Yüksek nitelikli işgücü kapsamındaki mühendislik istihdamı geriletilmiş; mühendislik “ara teknik eleman” ile eşdeğer tutulmuştur. Mühendislik meslek ve uygulama alanları daraltılmıştır. Serbestleştirme, özelleştirme politikaları ve fason üretim, mühendisliği gerileten başlıca etkenler olmuştur.

Diğer yandan kamuoyuna “İstihdam Paketi” olarak sunulan 5763 sayılı ve 15.05.2008 tarihli “İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile işçilerin sosyal güvenlik, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile bir takım sosyal hakları kısıtlanmış; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Teşkilat Yasası’nda değişiklik yapılarak işçi sağlığı ve iş güvenliği alanı ve iş güvenliği mühendislerinin eğitimi piyasaya açılmış; bu alana yönelik Danıştay kararları devre dışı bırakılarak kapsamlı değişiklikler yapılmıştır.

Sonuç

19 Kasım 2002 tarihinden bu yana işbaşında olan 59 ve 60. AKP Hükümetleri, emperyalizm güdümlü neo liberal ekonomik sosyal politikaları uygulamıştır. AKP iktidarı, kamu idari yapısı, bir diğer deyişle siyasi üst yapı ile ekonomik sosyal yapının reorganizasyonunu gerçekleştirmiş, kamuyu piyasaya hizmet eder hale getirmiş; sosyal devlet ve kalkınma paradigmasına en güçlü darbeleri indirmiştir.

AKP iktidarı, ekonomi, sanayi, tarımsal sanayiler, enerji, iletişim, ulaşım, gıda ve imalat girdileri üretimi itibariyle ülkemizi mutlak bir şekilde yoksullaştırmıştır. Yapılan serbestleştirmeler, özelleştirmeler ve kamu yatırımlarının geriletilmesiyle Türkiye sanayisizleşmeye; sanayinin küçültülmesine, sıcak paraya ve ithalata bağımlı, düşük teknolojili fason taşeron üretim ve ihracata bağımlı kılınmıştır. KOBİ’ler ise bu sorunlar ve acımasız rekabet koşulları ve teşvik yetersizlikleri nedeniyle bir girdap içine girmiştir. Sanayiyle ilgili önemli bir konu olan, devlet destek ve kredilerinde, sanayi KOBİ’leri öncelikli olarak ele alınmamaktadır. Sanayi, katma değer ve istihdam olarak son on yılda gerilemiştir. İthalatla sağlanan ara malı girdiler ve hammadde bağımlılığı ile üretim ve ihracattaki dışa bağımlılık, yapısal özelliğiyle önümüzdeki dönemde de sürecektir. 2011–2013 döneminde de kamunun bütünüyle sanayiden çekilmesi, son kalan sanayi tesislerinin de (şeker sanayi, gıda, elektrik ve doğalgaz dağıtımı, içki vs.) özelleştirilmesi gündemdedir.

İşsizlik bugün gerçekte % 20’ler civarındadır. Genç nüfus ve kadın işgücü istihdamı giderek daha fazla gerilemektedir. İşsizlik Sigortası Fonu’nda 10 yılda toplanan 60,6 milyar TL’nin yalnızca 3,7 milyar TL’si işsizlere ödenmiştir.

Bölgeler arası eşitsizlik sürmektedir. Üretim ve yatırımların ağırlığı yapısal olarak Marmara, Ege ve İç Anadolu’da toplanmıştır. Yaratılan katma değerin yaklaşık % 70’i bu bölgelerdedir.  Bölgesel kalkınmada bir adres olarak gösterilen Kalkınma Ajansları yapısal olarak sorunludur ve bölgesel kalkınmada başarı getirmeyecektir. “Esnek yönetim ve serbest yerel dinamikler” anlayışına dayandırılan “bölgesel kalkınma” yaklaşımı, kamu öncülüğünde gerçekleştirilen ulusal/merkezi–bölgesel kalkınma düşüncesini tamamen dışlayan; yerli ve yabancı özel yatırımcılara en iyi koşullar altında çalışma olanağı sunulması için bir araçtır. Bu ajanslar, küresel rekabeti körükleyen yeni liberal uygulamaların aracı olarak var olan bölgesel eşitsizliklerin daha da artmasına yol açacaktır.

2003–2010 dönemi büyüme oranı yıllık ortalama % 4,6 ama istihdamda “büyüme” % 0,2 (yani binde) iki oranındadır. İstihdam yaratmayan bu büyüme oranı Cumhuriyet tarihi ortalaması olan % 4,9 oranının altındadır. AKP iktidarını da kapsayan neoliberal dönem içindeki 1998-2010 döneminin ortalama büyüme oranı da % 3,6’dır. Bu, oranlar Türkiye’nin de içinde sayıldığı “yükselen piyasa ekonomileri”nin gerisindedir. Yine aynı dönemde bütçe açığının 2007’deki düzeyine gelmesi mümkün değildir.

Büyüme ile sanayileşme ve kalkınma; verimlilik ile istihdam; büyüme ile istihdam; büyüme ile gelir dağılımı ve refah arasındaki bağlar tamamen kopmuştur.

 Dış ticaret açıkları, iç ve dış borçlar, borç ve faiz ödemelerinin GSYH ve genel bütçe içindeki oranları giderek artmıştır. 2002 yılında 1,2 milyar dolar olan cari açık, hükümetin öngörüsünün aksine 2010 yılında 49 milyar dolar olmuştur. Cari açığın tek karşılanma yolu dış borç, krediler ve yüksek faizli yabancı sıcak para akımıdır. Dış borç stokunun GSYH’ye oranı % 45 gibi çok yüksek bir düzeydedir.

Yatırımların GSYH ve genel bütçe içindeki payları azalmıştır. Kamunun sanayi yatırımları bulunmamaktadır. Kamu artık üretken olmayan, katma-değer yaratmayan ve istihdamı öngörmeyen yatırımları yapmakta, bölgesel kalkınma projelerine girmemektedir.

AKP iktidarı altında Türkiye kapitalizmi, işgücünün bütün biçimlerini “ucuz emek sömürüsü” kategorisinin içine çekmiştir. AKP iktidarının sanayiyi ve ekonomiyi daha fazla ucuz emek sömürüsüne endekslemesi, esnek ve güvencesiz çalışma biçimlerini yaygınlaştırması, kamudan özel sektöre kadar meslektaşlarımızı ve meslek alanlarımızı birinci dereceden etkilemektedir.

Başbakan Türkiye’nin 17. büyük ekonomi olduğunu söylemektedir; doğrudur, Türkiye milli gelirde 17. sırada ama kişi başına gelirde 57. sırada; OECD’nin 30 ülke sıralamasında ise sondan 4. sırada yer almaktadır.

Sanayide son 12 yılda emek verimliliği artışı % 70 oranında ve sanayi katma değeri içinde kârların payı çarpıcı boyutlarda artarken, reel ücretlerde % 12,5 oranında düşüş söz konusudur.

Türkiye OECD ülkeleri içinde gelir eşitsizliğinde 2. sıradadır.

Resmi rakamlara göre nüfusun % 17,1’i yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır.

Başbakan’ın Türkiye’si ile emekçinin, öğretmenin, mühendisin, doktorun, kamu çalışanının, işsizin, yoksulun Türkiye’si çok farklıdır.

Biz böylesi koşullarda yaşamak istemiyoruz.

Biz AKP’nin özde modernlik ve laiklik karşıtı, dikta özlemli, anti demokratik yeni düzeninde yaşamak istemiyoruz.

TMMOB ülkemizi emperyalist çıkarlara peşkeş çeken, halkların onurunu ve geleceğini zedeleyen politikalara karşı halkçı-toplumcu, demokrat, yurtsever bir temelde başka bir dünya kurma mücadelesinin içinde olduğunu, milletvekili genel seçimleri dolayısıyla ilkeleri doğrultusunda mücadele edeceğini kamuoyuna duyurur.

TMMOB İLKELERİ

TMMOB ve bağlı Odaları;

• Mesleki demokratik kitle örgütüdür.


• Demokrat ve yurtsever karakterdedir.


• Emekten ve halktan yanadır.


• Anti-emperyalisttir, Yeni Dünya Düzeni teorilerinin, ırkçılığın ve gericiliğin karşısındadır.


• Siyasetin dar anlamını aşar, yaşamın her olayını siyasetle ilişkili görür.


• Barıştan yanadır.


• İnsan hakları ihlallerine karşıdır, insanlık onurunun korunmasından yanadır.


• Örgütsel bağımsızlığını her koşulda korur, gücünü sadece üyesinden ve bilimsel çalışmalardan alır.


• Meslek ve meslektaş sorunlarının, ülkenin ve halkın sorunlarından ayrılamayacağını kabul eder.


• Politikanın oluşturulmasında ve uygulanmasında demokratik merkeziyetçi yöntemleri uygular.


• Karar alma süreçlerinde demokratik ve katılımcıdır.


• Bağlı Odaları ile birlikte mühendis, mimar ve şehir plancılarının meslek alanlarını düzenler, üyesinin ve halkın çıkarlarını korur.


• Sanayileşme ve demokratikleşme alanlarında durum tespitleri yapar, politikalar ve çözüm önerileri üretir. Ülkenin demokratikleşmesi için çaba sarf eder.


• Kamuoyu oluşturmaya yönelik çalışmalar içinde tartışmasız yer alır.


• Demokratik Kitle Örgütleri ve sivil toplum örgütleri ile ilkeli ve demokratik işbirliği içerisindedir.

TALEPLERİMİZ

Bağımsızlık için:

• Demokrasinin tüm boyutlarıyla tarihsel olarak kazanılabilmesinin bazı önkoşulları ile emperyalizme bağımlılıktan kopuş arasında bir özdeşlik bulunmaktadır. Emperyalist politikaların ekonomik, toplumsal, politik, kültürel v.b. tüm alanlardaki yıkım ve tahribatlarından kurtulmak, emek ve demokrasi güçlerinin tarihsel ve güncel bir hedefi olmalıdır. ABD, AB, Dünya Bankası, IMF, DTÖ vb. emperyalist devlet, birlik ve kuruluşların dayattıkları ekonomik ve sosyal politikalarla üretimi, yatırımı, sanayileşmeyi, bilim ve teknolojiyi saptıran, halkımızı sömüren ve yoksullaştıran, bölgesel eşitsizlikleri sürekli olarak yeniden üreten politikalar reddedilmeli; ülke, kamu yararı ve halk çıkarlarını temel alan bağımsız bir Türkiye hedeflenmelidir.

• Emperyalizm ile her türlü siyasi, askeri, ekonomik bağımlılık ilişkilerine son verilmelidir. Bağımsızlığa zarar verecek hiçbir uluslararası anlaşma yapılmamalı; yapılmış olan mali, diplomatik, askeri anlaşmalar iptal edilmelidir. Ülkemizin bağımsızlığı her şeyin üstünde tutulmalı, yeraltı ve yerüstü tüm kaynakların tek ve gerçek sahibinin halkımız olduğu tartışmasız kabul edilmelidir.


• Türkiye bütün komşularıyla saldırmazlık anlaşmaları imzalamalı; NATO’dan ve tüm emperyalist platformlardan çıkmalıdır. ABD askeri üsleri kapatılmalı, ikili askeri anlaşmalar iptal edilmelidir.


• Maceracı, yayılmacı ve teslimiyetçi dış politikalara son verilmelidir. Halkları birbirine düşman eden, iç ve dış barışı tehdit eden politikalar yerine halkların kardeşliği, dostluğu ve dayanışmasını geliştiren politikalar esas alınmalıdır. Komşu ülke ve devletlerle dayanışma-dostluk ilişkileri; üçüncü bir ülke halkının demokratik taleplerinin aleyhinde olmamalıdır.


• Dünya silah tekellerinin ve ülke içindeki militarist öbeklerin çıkarlarına hizmet eden silahlanma ve askeri harcamalar kısılmalı; ilgili fonlar bayındırlık, eğitim, sağlık vb. hizmetlere aktarılmalıdır.


• Ülkemiz kaynaklarının uluslararası tekellerle işbirliği yapılarak yok pahasına özelleştirme adı altında yağmalanmasına son verilmelidir.


• Ülke ekonomisinin Avrupa Birliği, IMF, Dünya Bankası, OECD, Dünya Ticaret Örgütü, MAİ, MİGA vb. uluslararası kuruluş ve anlaşmaların güdüm, tavsiye ve denetiminde yönlendirilmesine ve dış borçlanmalara son verilmelidir. Dış ve iç borçlar faizleriyle birlikte reddedilmelidir.


• Gümrük Birliği Anlaşması feshedilmelidir.


• Bağımsızlık ve toplumsal refah için kalkınma, sanayileşme, demokratikleşme perspektifi benimsenmeli, bilim ve teknolojiye gereken önem verilmeli rant ekonomisine değil üretim ekonomisine yönelik politikalar hayata geçirilmelidir.

Gerçek bir laiklik için:

• Hiçbir din ve inanç devletçe benimsenmemeli, kayırılmamalıdır.


• Diyanet İşleri Başkanlığı lağvedilmelidir.


• Devlet kimsenin dinine karışmamalı, “din” hanesi nüfus cüzdanlarından çıkarılmalıdır.


• Temel eğitimde zorunlu din dersleri kaldırılmalıdır.


• İmam hatip liseleri kapatılmalıdır.

Demokratik hukuk devleti için:

• 1982 Anayasası yürürlükten kaldırılmalı, tüm toplumsal ve siyasi oluşumların katılımının sağlandığı, tüm kimliklerin güvence altına alındığı, eşitlikçi, özgürlükçü, demokratik bir anayasa yapılmalıdır.


• Başta düşünce ve basın özgürlüğü olmak üzere tüm demokratik hak ve özgürlükler eksiksiz olarak sağlanmalıdır.


• Anayasa ve yasa değişikliği teklifi sunma ve referandum talebinde bulunma hakkı yalnız meclis üyelerine değil aynı zamanda demokratik kitle örgütlerine de tanınmalıdır.


• Milli Güvenlik Kurulu kaldırılmalı, bugüne kadar yapılan toplantı tutanakları ve gizli yönetmelikleri açıklanmalıdır.


• Genelkurmay, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmalıdır.
cheap Valtrex

• Ordu iç güvenlikle ilgili görev üstlenmemeli, Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Yönetmeliği’nin darbelere yasal zemin olan “cumhuriyeti koruma ve kollama bölümü” kaldırılmalıdır.


• Siyasi iktidarların yargıya müdahalesi önlenmeli, savcı ve yargıç bağımsızlığı mutlaka sağlanmalıdır.


• Türk Ceza Kanunu yeniden düzenlenmeli, başta Terörle Mücadele Yasası olmak üzere düşünce ve örgütlenme özgürlüğünü sınırlayan bütün yasa, yönetmelik ve uygulamalar kaldırılmalıdır.


• Hak arama özgürlüğü, yani bütün vatandaşların tek tek ya da topluca, idari, adli ve anayasal yargıya başvurma hakkı sağlanmalı, bu hakkı sınırlayan tüm yasal düzenlemeler ve kullanılmasını caydırıcı uygulamalar iptal edilmelidir.


• Toplumdaki bireylerin yasalar önünde eşitliğini zedeleyen ve ayrıcalığa olanak tanıyan tüm düzenlemeler iptal edilmelidir.


• İdarenin bütün kararları ve eylemleri yargı denetimine tabi olmalıdır; yargı denetimi “devlet sırrı” gibi gerekçeler de dahil olmak üzere, sınırlanmamalıdır.


• CMUK uygulamasında bölge ve ceza mahkemeleri ile ilgili getirilen sınırlamalar kaldırılmalı, uygulamalara aykırı davrananların idari ve adli yargı önüne çıkarılmaları sağlanmalıdır.


• Eski DGM’lerin işlevini gören olağanüstü yetkilerle donatılmış Özel Yetkili Mahkemeler lağvedilmelidir.


• Etkin ve hızlı bir yargılama sistemi kurulmalıdır.

Partilerin demokratik işleyişe sahip olması için:

• Siyasi Partiler Yasası değiştirilmelidir.


• Halkın siyasi görüşleri doğrultusunda hiçbir engelle karşılaşmadan siyasi partilere üye olması ve çalışma yürütmesi önündeki engeller kaldırılmalıdır.


• Partilerin etkinliklerini sürdürebilmesi güvence altına alınmalıdır; bu güvence için uluslararası hukukun kısıtlamaları ve sınırlamaları gözetilerek ulusal hukukta gerekli düzeltmeler yapılmalıdır;


• Parti genel başkanlarını geniş yetkilerle donatan tüzük hükümleri iptal edilmelidir.


• Partiler sivil toplum örgütleri, DKÖ ve sendikalarla organik ilişkiler kurabilmelidirler.


• Partilerin ekonomik kaynakları ve harcamaları saydamlaştırılmalı, üyelerin, halkın denetimi etkinleştirilmelidir.


• Partilerin politikalarının belirlenmesinde parti içi demokrasi ve üyelerin söz, karar sahibi olması sağlanmalıdır.


• Siyasi nedenlerle mahkum edilmiş kişilerin parti kurma ve yöneticilik yapma hak mahrumiyeti kaldırılmalıdır.


• Kadınların, toplum yaşamına ve siyasete aktif olarak katılmaları sağlanmalıdır.


• Partilerin hazine yardımlarından adil şekilde yararlanması sağlanmalıdır.

Seçimlerin demokratikleşmesi için:

• Seçim sistemi “temsilde adalet” ilkesi çerçevesinde düzenlenmeli, Seçim Yasası değiştirilmeli, seçimlere katılan partilerin aldıkları oy oranında parlamentoda temsili sağlamalı, baraj uygulaması kaldırılmalıdır;


• Seçimlere katılan partilere eşit koşullar tanınmalı, her türlü anti-demokratik uygulama kaldırılmalıdır.


• Seçim harcamaları ve bu harcamaların kaynakları seçimlerden önce açıklanmalı, yargı ve seçmen denetimine tabi tutulmalıdır.


• Partilerde adaylar önseçimle belirlenmeli, önseçimlerde delege sistemi yerine doğrudan temsil uygulanmalıdır. Genel seçimlerde tercihli oy kullanılması sağlanmalıdır.


• Partilere seçimde işbirliği yapma olanağı sağlanmalıdır.


• Seçenlere seçilmişleri geri çağırma hakkı verilmelidir.


• Yüz kızartıcı suçlar hariç bu ülkede yaşayan hiç kimsenin, siyasi nedenlerle seçme ve seçilme hakkı sınırlandırılmamalıdır.


• Yurtdışında çalışan yurttaşlarımıza Türkiye’deki seçimlerde oy kullanım hakkı tanınmalıdır.

Kürt sorununun çözümü için:

• Kürt kimliği tanınmalı, anayasal güvence altına alınmalıdır. Kürt dili ve kültürünün özgür gelişimi önündeki bütün engeller kaldırılmalıdır. Türkiye’de yaşayan, etnik temeli, dini, dili, kültürü, mezhebi ne olursa olsun herkesin anayasal yurttaşlık temelinde eşit haklara sahip olması sağlanmalı, kültürlerini yaşatma ve geliştirmeleri anayasal güvence altına alınmalıdır.


• Toplumdaki bütün eğilimlerin siyaset ve parlamentoda temsili önündeki engeller kaldırılmalı, temsilde adalet ve eşitlik sağlanmalıdır.


• Kürt sorununun tartışılması ve çözümünü engelleyen, düşünceyi ifade etme ve örgütlenme özgürlüğü önünde engel oluşturan tüm yasalar ve psikolojik engeller kaldırılmalı, ikincil mevzuat değişiklikleri yapılmalıdır.


• Demokrasinin yerleşmesi için Türkiye’nin taraf olduğu bütün uluslararası sözleşmeler iç hukuka yerleştirilmelidir.


• Zorunlu göçlerle köyünü, yöresini terk etmek zorunda bırakılan herkesin tüm maddi kayıpları eksiksiz olarak tazmin edilmeli; can ve mal güvenlikleri sağlanarak özgürce geri dönüşlerinin koşulları yaratılmalı, teşviklerle üretim sürecine yönelmeleri sağlanmalı; boşaltılmış köyler ve sınır boyunca mayınlanmış bölgeler mayınlardan temizlenerek organik tarıma açılmalı, çayır–mera alanları oluşturulmalı, hayvancılık teşvik edilmelidir.


• Kalıcı barışın sağlanması için tüm siyasi tutuklulara genel af çıkarılmalı; seçilmiş belediye başkanları, kitle örgütü temsilcileri, siyasetçilerin tutuklanmasına yönelik vb. tüm baskılar durdurulmalıdır.


• Savaş ortamında gelişen çeteler ortaya çıkarılmalı, faili meçhuller aydınlatılmalı ve tüm failleri yargılanmalıdır.


• Bölgenin ekonomik ve sosyal yönden gelişimini sağlayıcı politikalar ivedilikle yaşama geçirilmelidir. Bölgenin kalkınması ekonomik ve sosyal açılardan planlanmalı, kamu etkin bir şekilde devreye girmelidir. Bölgeye yönelik kamu harcamaları ciddi bir şekilde artırılmalıdır. Kamu iktisadi işletmeciliği yaşama geçirilmeli, merkezi bir planlama dahilinde kamu eliyle sanayileşme süreci başlatılmalıdır.


• Kalkınma projelerinde rol oynayacak zengin yeraltı kaynaklarının işlenmeden bölge dışına satılması yanlışına düşülmemeli, bölgenin kaderi değiştirilerek emperyalistlerin iştahını kabartacağı bir pazar alanı olmaktan çıkarılmalıdır.


• Tarımda ve köylülükte düzen değiştirilmeli, toprak mülkiyeti yeniden düzenlenmeli, yeni bir tarım politikası benimsenmeli, küçük üreticiye destek sağlanmalı, toprak ve tarım reformu yapılmalıdır. Tarımsal sulama için gerekli planlama ve kaynak transferi yapılmalıdır.


• Tarımdaki mevcut dönüşüm sonucu oluşan işsizliğin önlenmesi için ek önlemler alınmalı, işsizliğin yaygın olduğu bölgede istihdama yönelik özel kamu yatırımları yapılmalıdır.


• GAP Projesinin ürettiği katma değer, projenin bitirilmesi için kullanılmalıdır.


• Okur-yazar oranı yükseltilmeli, cinsiyet ayrımcılığının üstüne gidilmelidir.

Kalkınma, sanayileşme, tam istihdam ve toplumsal refah bütünlüğü için:

·         Planlama, sanayileşme ve kalkınma birbirinden ayrılmaz bir üçlüdür. Bu kavramlar yalnızca sanayideki teknolojik gelişmeler veya üretim sürecindeki gösterge ve katma değer artışları ile tanımlanamaz. Sanayileşme ve kalkınmayı “toplumsal kalkınma” anlayışı içinde, planlı bir yaklaşımla, tarım, çevre, enerji, bilim, teknoloji, istihdam, sağlık, eğitim, gelir, bölüşüm ve tüm diğer alanlara yönelik politikalarla bir bütünlük içinde tanımlamak gerekmektedir.

·         Bugün her şeyden önce ülke ekonomisi ve sanayinin planlanması zorunlu hale gelmiştir. Bu planlama kamu yararına, çalışanların gelir dağılımını düzeltecek, işsizliği ortadan kaldıracak, sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmayı sağlayacak, refahı kitlesel olarak yayacak ilke ve araçları kapsamaktadır.

·         Planlama ve kalkınma odaklı çalışmalar üniversite, sanayi, meslek odaları ve sektör kuruluşlarını da kapsayan geniş bir platformda tartışılmalı, çözüm önerileri geliştirilmelidir.

·         Ülkemizin kaynakları küresel güçlerin baskısından bağımsız bir şekilde değerlendirildiğinde, Türkiye küresel rekabette yer alabilecek potansiyele sahiptir. Öz kaynaklara dayalı üretimi, bilimi ve teknolojiyi esas alan, AR-GE ve inovasyona ağırlık veren, dış girdilere bağımlı olmayan, istihdam odaklı ve planlı bir kalkınmayı öngören sanayileşme politikaları uygulandığında durum değişecektir. Böylece sanayi yatırımlarında daha rasyonel seçimlerin yapılabileceği, ülkenin doğal kaynaklarının daha iyi değerlendirilebileceği, işgücünün niteliği artırılarak, istihdam odaklı, yüksek katma değerli, öncelikli sektörleri destekleyen, bölgesel farklılıkları azaltan, dengeli bir sanayi yapısı hedeflenmelidir.

·         Ülke ekonomisini dışa bağımlı ve kırılgan hale getiren Gümrük Birliği Anlaşması mutlaka askıya alınmalıdır. AB ile üyelik müzakere süreçlerinde siyasi ödünler verilmesi istenen ve Türkiye’nin iç politikasına müdahale eden tavırlar reddedilerek, müktesebat değişiklikleri tüm sektörler ve meslek örgütleri nezdinde tartışmaya açılmalı ve ülke çıkarlarına yönelik politikalar oluşturulmalıdır.

·         Sanayide üretimin Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Sitelerinde yaygınlaştırılması ve KOBİ’lere rasyonel bir işletme yapısı ve ölçek getirecek düzenlemelerin yapılması zorunludur. Bunun için öncelikle bir sanayi envanteri çıkarılmalı, sistematik bir veri tabanı kurularak sürekli güncelleştirilmelidir.

·         Mühendislik alt yapısı, AR-GE ve teknolojik gelişmenin önemli bir planlama öğesi olarak değerlendirilmeli, kamu yararı ön plana alınarak benimsenmelidir.

·         İstihdamın yapısal özellikleri, iş gücüne katılım oranlarının % 44’lere düştüğünü, sanayide işsizlik oranının % 18’lere yükseldiğini ortaya koymaktadır. İş gücüne katılım oranı OECD ortalamasına (% 60) çıkarılmalı, % 24 olan kadın istihdamı mutlaka artırılmalıdır. Kırsal göçün önlenmesi için bölgesel eşitsizlikleri giderecek biçimde öncelikli sektörlere ağırlık veren istihdam odaklı yatırımlar yapılmalıdır.

·         İşgücünün niteliğini yükseltecek meslek okulları, kurslar, seminer ve programlar ile öncelikle kamunun ağırlığı olan yatırımlar gerçekleştirilmelidir. Bölgelerin doğal kaynakları, tarım ürünleri ve insan yapısı esas alınarak bölge planlaması yapılmalıdır.

·         buy valacyclovir online Doğu, Güneydoğu ve Karadeniz Bölgelerinde yerel kaynaklara dayanan, ithal girdisi düşük, istihdam odaklı KOBİ niteliğindeki firmalara teşvik ve destekler öncelikli olarak sağlanmalıdır. Her türlü kayıt dışı ekonomik faaliyetin denetim altına alınması, çocuk işgücünün çalıştırılmasının önlenmesi, kadınların ekonomik ve sosyal yaşama katılmasını sağlayacak projelerin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Emek ve insan odaklı bir çalışma yaşamı için:

• İş Yasası, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası, Sağlıkta Dönüşüm Yasası, Sendikalar Yasası, Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasası, Memurun Muhakemat-ı Yasası, Devlet Memurları Yasası vb. çalışma güvenliği ve çalışma yaşamı ile ilgili yasa ve yönetmelikler insan ve emek odaklı olarak düzenlenmeli; kıdem tazminatlarını düşürme, asgari ücreti düşürme vb içerikli “Ulusal İstihdam Stratejisi” geri çekilmelidir.


• Kapitalizmin emeği baskı altına alan stratejilerine karşı istihdam bir hak olarak tanınmalı ve geliştirilmeli, çalışma koşulları iyileştirilmeli, eğitilmiş işgücü istihdamını güvence altına alınmalıdır.


• Dinlenme her çalışan için bir haktır. Tüm çalışanlar için tatil olanakları yaratılmalı, 8 saatlik işgünü hakkının gasp edilmesine son verilmeli; işgünü süresi, işin niteliğine göre kısaltılmalıdır.


• Asgari ücret vergi dışı bırakılmalıdır.


• Çocukların işgücü olarak üretim süreci içinde yer almaları yasaklanmalıdır.


• Çalışanlara bütün dünyada eş zamanlı bir saldırı olan esnek istihdama karşı çıkılmalı, taşeronlaştırma, sözleşmeli çalıştırma ve Özel İstihdam Büroları yasaklanmalıdır. İş güvencesi tüm ücretli çalışanları kapsayacak tarzda genişletilmeli, işverenlerin her türlü keyfi ve haksız işten çıkarmaları karşısında işe kesin iadeyi içerecek şekilde düzenlenmelidir. İşverenlerin, dava süresi boyunca işçinin ücretinden tüm mal varlığıyla sorumlu tutulması sağlanmalı ve uzun olan mahkeme sürelerinin kısaltılması için yasal düzenleme yapılmalıdır.


• Sosyal güvenlik bütün ücretli çalışanları kapsayacak şekilde yaygınlaştırılmalı, kayıt dışı ekonomi ve kayıtdışı işçiliği engelleyici önlemler alınmalıdır.


• 12 Eylül Anayasası ile gasp edilen grevli toplu sözleşmeli sendikalaşma hakkı bütün çalışanlara yeniden tanınmalı; kamuda ve özel sektörde hak grevi, dayanışma grevi ve genel grev yasal güvenceye alınmalı, lokavt yasaklanmalıdır.


• Sosyal güvenlik sistemi tüm sosyal tarafların içinde yer aldığı, çalışanların ağırlıklı olarak denetleyebildiği özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır. İşleyişi demokratikleştirilmeli, yönetimin oluşturulmasında çalışanların çoğunluğu sağlanmalıdır.


• Yaşamını emeği ile sağlayan köydeki ve kentteki her yurttaşın, çocukların, kadınların, yaşlıların, güçsüzlerin, güvenli bir geleceğe kavuşturulmaları, eğitim, sağlık, uygun koşullarda konut gibi sosyal hizmetlerden yararlanmaları devletin bir yükümlülüğü olmalı ve bu amaçla kamusal kaynaklar seferber edilmelidir.


• Bütün özelleştirmeler durdurulmalı, özelleştirilen sağlık üniteleri ve hizmetleri kamuya devredilmeli; kamudan özel sektöre kaynak aktarımına son verilmelidir.


• İşsizlik Sigortası Fonu, yalnızca işsizlik sorununun muhatabı emekçiler için kullanılmalı, hükümet ve sermayenin amaç dışı kullanım yolları kapatılmalıdır.


• 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Yasa ülkemiz mühendis, mimar ve şehir plancıları aleyhine olan özelliklerinden arındırılmadır.


• Kamu çalışanlarının fiili ve meşru mücadelesini reddeden, mevcut haklarını kısıtlamayı, sendikaları dernek statüsüne dönüştürmeyi öngören her türlü yasal düzenlemeden vazgeçilmeli, iş güvenceli istihdamı esas alan, çalışma yaşamını demokratikleştiren düzenlemeler yapılmalıdır.


• Kamuda atama ve terfiler, objektif kriterlere dayandırılmalı, çalışanlarla ilgili bütün kararlarda sendikalar müdahil olarak yer almalıdır. 


• Yıllarını vererek çalıştıkları ve pek çok üretilen değerde emeği olan emeklilerin, sosyal hakları ve ücretleri düzenlenerek insanca yaşayacak seviyeye çıkarılmalı, emeklilerin örgütlenme ve hak arama kanallarının önündeki engeller kaldırılmalıdır.

Doğru bir işçi sağlığı ve iş güvenliği için:

• İş Yasası ile işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili yasa, tüzük ve yönetmelikler uluslararası sözleşme, standart ve normlar dikkate alınarak yenilenmelidir.


• ÇSGB tarafından hazırlanan “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanun Tasarısı Taslağı” Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Tabipleri Birliği, sendikalar ve üniversitelerin görüşleri alınarak yeniden düzenlenmelidir.


• Başta KOBİ’ler olmak üzere 50’den daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde ortak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Birimlerinin kurulması yasalarla güvence altına alınmalı ve dolayısıyla bu işyerlerinde iş güvenliği mühendisi istihdam edilmelidir.


• “İş Güvenliği Mühendisliği” kavramı, yeni bir yönetmelikle yeniden tanımlanmalı, 50’den fazla işçi çalıştıran sanayi işletmelerinde tam zamanlı iş güvenliği mühendisi çalıştırılması zorunlu hale getirilmeli; TMMOB’ye bağlı ilgili Odalar etkin bir denetim işlevi üstlenmelidir.


• İş güvenliği mühendisi, işyeri hekimi, işyeri sağlık memuru ve hemşirelerin mesleki bağımsızlıkları sağlanmalıdır.


• İşçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin kamusal bir hizmet olarak algılanması sağlanmalı, çalışma koşulları arasındaki nedensel ilişkileri araştıracak ve bilimsel araştırma yapacak kurumlar oluşturulmalıdır.


• Eğitim ve öğretim müfredatı, orta öğrenimden başlanarak işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunu da içerecek şekilde yeniden düzenlenmeli, bütün okullarda işçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimi yapılmalıdır.


• İş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçilebilmesi için işyerlerinde “önce insan, önce sağlık, önce iş güvenliği” anlayışı yerleştirilmeli; işçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimine önem verilmeli, eğitim almamış çalışana işbaşı yaptırılmamalıdır.


• Meslek hastalıklarına ilişkin çalışmalar geliştirilmeli, meslek hastalıkları hastaneleri işlevlerine uygun olarak yapılandırılmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. generic Retin-A


• İş güvencesi ile iş güvenliğinin birbirini tamamladığı gerçeğinden hareketle, tüm çalışanlar için, insana yakışır “norm ve standartta” bir iş yasası hazırlanmalıdır.


• Sigortasız ve sendikasız çalıştırma önlenmeli, kayıt dışı ekonomi kayıt altına alınmalıdır.


• İş kazası araştırmaları gerçekçi ve güvenilir olmalıdır. İşyerlerinde kaza ve meslek hastalıklarına ait bilgiler bir veri tabanında toplanmalı, bu bilgilerden ölçme ve değerlendirme amaçlı yararlanılmalıdır.

·         İşçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimlerinde ilgili meslek örgütleri yetkilendirilmelidir.

·         Taşeronlaştırmaya her alanda ve her anlamda son verilmelidir.

·         Tüm çalışanlara iş güvencesi sağlanmalı, toplu sözleşmelerde işçi sağlığı ve iş güvenliği konularına kapsamlı biçimde yer verilmelidir.

Parasız eğitim, özerk, bilimsel, demokratik üniversite için:

·         İnsanlık ve toplum yararına bilimsel bilgiyi üretmek, bu bilgiyi üretecek insanlar yetiştirmek ve üretilen bilgiyi toplumla paylaşmak üniversitenin temel hedefi olmalıdır. Bu hedefler araştırma, yayın, uygulama ve eğitim araçlarıyla kamusal bir hizmet olarak gerçekleşmelidir.

·         Üniversitelerin akademik özgürlüğü ve özerkliği sağlanmalıdır. Özerk üniversite katılımcı demokratik bir işleyişe sahip olmalıdır. Akademik personel, idari personel ve öğrencilerin asli unsurlarını oluşturduğu üniversitede, tüm karar organları bu unsurların katılımıyla aşağıdan yukarıya doğru seçimle ve sürekli katılım mekanizmaları ile güçlendirilerek demokratik bir özyönetim oluşturulmalıdır. Seçilmiş, yetkili ve sorumlu kurullar eliyle, her düzeyde denetime açık bir yönetsel anlayış geliştirilmelidir. Kendi iç yapısında özerk olan üniversitenin topluma karşı sorumluluğunu yerine getirebilmesi için etkileşim kanallarının kurulması sağlanmalıdır.

·         Üniversitelerimizde her alan ve düzeyde sarf edilen emeğin; güvence içinde, liyakat, kamusal aidiyet ve etik anlayış çerçevesinde değerlendirilebildiği; bireysel akıl ve yeteneklerimizi, yaratıcılığa dönüştürebilecek, gelişmeye açık ve “insan” odaklı bir çalışma ortamının gerçekleşebildiği; bu bağlamda bilimsel özgürlüğün sınırlandırılmasına hiçbir koşulda izin vermeyen; karar süreçlerinde ilgili tüm bileşenlerin söz sahibi kılındığı özerk, demokratik katılımcı bir üniversite ortamında; insanca yaşamaya olanak verebilecek maddi koşullar içinde çalışmak, üretmek ve paylaşmak temel ilke olmalıdır.

·         Eğitim-öğretim politikası ülkemizin sosyal ve ekonomik sorunlarına duyarlı, bilimsel, özgürlüğe sahip insan yetiştirecek anlayışta düzenlenmeli; düşünme, açıklama, tartışma, sorgulama, irdeleme, karar verebilme veya sonuç çıkarma gibi bilim felsefesi ve bilimsel yönetimin içinde olan kavramların yanı sıra, davranış biçimi ve kültür kavramlarını da içermelidir. Bu düzenleme üniversiteler, meslek odaları ve ilgili toplum kesimleri ile birlikte yapılmalıdır.

• TMMOB, üniversitelerde mühendislik, mimarlık ve şehir planlamacılığı ile ilgili öğrenimin planlanması, yeni fakülte ve bölümlerinin açılması, eğitim programlarının oluşturulması, kontenjanlarının belirlenmesi süreçlerinde yer almalı, bu süreçte TMMOB’nin öneri ve onayı alınmalıdır. TMMOB mühendislik, mimarlık ve şehir planlama ile ilgili bölümlerde verilen eğitim-öğretimin hakem ve denetleyicisi olmalıdır.


• Çok sayıda niteliksiz mühendis, mimar, şehir plancısı yetiştirmek ve yine çok sayıda donanımsız üniversite ve bölüm açmak yerine, ülkenin gereksinim duyduğu elemanlar yetiştirilmeli; yine gereksinim doğrultusunda yeterli eğitim kadrosu ve kütüphane, derslik, laboratuar, yurt vb. alt yapısı tamamlanmış kuruluşlar oluşturulmalı; şimdiye kadar açılmış bulunan üniversitelerin eğitim düzeyi artırılmalı, kalite eşitsizliği ortadan kaldırılmalı, oluşturulacak kalite standartları doğrultusunda denetimler yapılmalıdır.

·         Yükseköğretim kurumları yönetici, öğretim elemanı ve memurları disiplin yönetmeliği, üniversitelerimizde akademik özgürlüğün oluşmasının önündeki engellerdendir. Tamamı katılımcı bir modelle yeniden düzenlenmelidir.

• Eğitim-öğretim politikaları ve üniversitelerin, küreselleşme politikaları ve sermaye isteklerine göre yapılandırılması uygulamalarından vazgeçilmelidir.


• Toplumsal eşitsizliğin her çeşidini sürekli ve sistemli olarak yeniden üreten eğitim yapısı terk edilmeli; üniversiteler bilimsel bilgiyi üretme mekanları olmalıdır.


• İlk ve orta eğitimden başlayan üniversite giriş sınavına endeksli eğitim sonucunda, öğrenci düşünme ve tartışma yeteneğini yitirmektedir. Öğretim ve sınav sisteminin bilgi depolamaya yönelik oluşu öğrenciyi ezbere zorlamakta, düşünsel gücü aşındırmaktadır. Üniversite öncesi eğitim-öğretim; laik, demokratik, çağdaş ve bilimsel ilkelere göre tepeden tırnağa yeniden yapılandırılmalıdır.


• Herkes için her düzeyde parasız, eşit ve kaliteli eğitim olanakları sağlanmalı, bu kapsamda eğitime ve bilimsel araştırmalara bütçeden ayrılan pay artırılmalı, eğitim olanaklarından eşit biçimde yararlanamayanlar için burs, teşvik ve lehte ayrımcılık politikaları uygulanmalı, üniversitelerde harç, ikinci öğretim, yaz okulu gibi uygulamalar kaldırılmalıdır.


• Din dersi kaldırılmalı, herkese anadilinde eğitim imkanı sağlanmalı, şoven ve asimilasyoncu eğitime son verilmeli, müfredattaki ırkçı, cinsiyetçi, militarist, dinci yaklaşımlar ayıklanmalıdır. Başta eğitim sistemi olmak üzere toplumu muhafazakârlaştırmaya yönelik tüm gerici uygulamalara son verilmelidir.


• Okullar ve üniversiteler demokrasi kültürünün kazanıldığı, yerleştiği ve geliştiği kurumlar haline getirilmeli; eğitim kurumlarında sendika, dernek, birlik vb. oluşumların özgürce örgütlenmesinin önündeki engeller kaldırılmalı, bu yapılar karar mekanizmalarında yer almalı, çalışanların denetiminin bir aracı olarak yaygınlaşması sağlanmalıdır.


• YÖK tasfiye edilmeli, üniversite sisteminin planlama ve koordinasyonu seçilmiş üniversite temsilcilerinden oluşan bir kurula bırakılmalı, üniversiteler akademik, yönetsel ve mali özerkliğe kavuşturulmalı, tüm yönetim organlarında öğretim elemanı, öğrenci, çalışan temsilcileri söz ve karar sahibi olmalı; akademik kararlar akademik topluluğun tüm üyelerinin olabildiğince eşit katılımıyla alınmalıdır.


• Polis ve jandarma üniversitelerden çıkarılmalı; baskıcı ve cins ayrımcı uygulamalarla dolu eğitim programları terk edilmelidir.


• Planlamacı bir anlayışla, toplumsal gereksinimleri, üretimi, istihdamı ve yaşam boyu eğitimi, ülkenin bilim ve teknoloji yeterliliğinin güçlendirilmesini temel alan ulusal eğitim politikaları yaşama geçirilmelidir.


• Mühendislik, mimarlık ve şehir planlama eğitiminin bilimsel gereklerine ters bir biçimde müfredata koyulan eğitiminin piyasalaştırılması anlamına gelen “uzaktan eğitim” ve mühendislik mesleğinin bilimsel özgüllüklerini hiçe sayan “teknoloji fakülteleri” uygulamalarına son verilmelidir.


• Mühendislik, mimarlık ve şehir planlama eğitim ve öğretim programları çağdaş teknolojiye ve bilim politikalarına uygun olarak emekten ve halktan yana yeniden düzenlenmelidir.


• Öğrenci sağlık sigortası uygulamasına geçilmelidir.


• Üniversite çevrelerinde üniversite olanakları kullanılarak oluşturulan teknoloji bölgelerinde öğrencilerin ucuz işgücü olarak kullanılmasına son verilmelidir.


• Mühendislik, mimarlık ve şehir planlama hizmetlerinin, alanında yeterli mesleki bilgi ve deneyime sahip olan Odaların üyelerince verilmesi, bu üyelerin mesleki kurallar ve meslek etiği açısından tam olarak denetlenmesi gerekmektedir. Hizmeti veren üyelerin bilgilerinin hızla yenilenmesi gereksinimine uygun olarak, çağdaş teknikleri izleyebilmelerine yönelik sürekli mesleki eğitime tabi tutulmaları sağlanmalıdır.


• Lisans eğitimi meslek içi eğitim programlarıyla sürekli desteklenmelidir.


• Mesleklerini icra ederken mühendisler, mimarlar ve şehir plancıları izleyen ve sicillerini tutan tek kurum olan TMMOB, mühendisler, mimarlar ve şehir plancılarına yönelik tüm tasarrufların odağında olmalıdır.

Halkçı, toplumcu, katılımcı yerel yönetimler için:

• Neoliberal sosyo ekonomik dönüşümleri yerele aktaran Belediyeler Yasası, İl Özel İdare Yasası, Büyükşehir Belediyeleri Yasası, Mahalli İdare Birlikleri Yasası, İller Bankası Yasası, İmar Yasası, Kamu İhale Yasası ve ilgili diğer tüm mevzuat değişiklikleri iptal edilerek, meslek odaları ve ilgili tüm toplum kesimlerinin katılımıyla yeniden düzenlenmelidir.


• Yerel yönetimler, katılım ve denetimde demokratikleşmeyi içselleştirmelidir. Halkın kamu bilgisine erişimi, kararları ve uygulamalarını denetleme süreçlerine katılımı ve etkin temsiliyeti sağlanmalıdır.

·         Yerel yönetim anlayışı hukuka saygılı, kamu yararını gözeten, katılımcılığa ve paylaşıma açık, şeffaf,  yurttaşlarının çıkarlarını ön planda tutan bir yaklaşımda olmalıdır.

• Kent yönetimine ilişkin mahalle ölçeğinden başlayan ve aşağıdan yukarı örgütlenen karar alma mekanizmaları kurulmalıdır.

• Halk kendi geleceğine sahip çıkan yurttaşlar olarak görülmelidir. Kentsel hizmetlere tüm toplumsal kesimlerin ulaşması sağlanmalıdır.


• Kentsel hizmetleri bir hak olarak gören, “yardım” adı altında sadaka dağıtarak yoksulluğu devamlı kılan politikaları benimsemeyen, sosyal adaleti temel alan, kamusal kaynakların planlanmasında toplumsal adaleti hedefleyen, bütünleşik sosyal politikalar üreten bir kent yönetim anlayışı sağlanmalıdır.


• Yaşanabilir kentler için; planlama temel araç olarak görülmelidir. Planlama rantı belirli kişilere dağıtım aracı olarak kullanılmamalıdır. Kamu yararına aykırı, yasa dışı plan değişiklikleri durdurulmalıdır.

·         Yerleşimlerin çevresindeki tarım, mera, orman ya da tescil harici topraklar rant aracı olarak görülmemelidir.

• Yaşam ve çalışma alanlarının doğru bir şekilde oluşturulmasında toplumun irade etkinliğini kolektivist bir tarzda temsil etmesi gereken planlamayı toplumsal yaşamın tüm alanlarına sokacak bir süreç başlatılmalıdır.


• Kentleşme ve planlamaya yönelik “kent ve çevre suçu” kavramı geliştirilmeli, yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını belirleyen yasal düzenlemelerde yer almalıdır.

• Kentsel kamu hizmetlerini ticarileştiren özelleştirmeler ve taşeronlaştırmalar durdurulmalı, reddedilmelidir.


• Kentte yaşayan farklı sosyal kesimlerin ortak yaşam ve dayanışma bilincini geliştirecek yeni kamusal mekanlar oluşturulmalıdır.

• Kamuya ait arazi ve yapıların satışı ya da özelleştirilmesi yöntemleri ile elden çıkarılmasına son verilmelidir. Sosyal donatı ve teknik altyapı hizmetlerinin görülebileceği alanlar için yeni kamulaştırmalar yapılmalıdır.

• Sağlıklı bir çevrede yaşam için, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler, açık ve yeşil alan düzenlemeleri gibi temel kamu hizmetlerine kamusal alan sorumluluğu ile yaklaşılmalıdır.


• Merkezi idare,  kentlerin kimliğini, kültürünü, ortak belleğini yok eden uluslararası sermaye güdümündeki tepeden inme projelerine son vermelidir.

Kentin kaderini etkileyecek büyük projeler halkın, kentlinin tartışmasına açılmalı; meslek odalarının, uzman kişilerin ve üniversitelerin görüşleri ve hukuka, bilime ve tekniğe bağlılık esas alınmalıdır. Meslek örgütlerinin ve üniversitelerin bilimsel ve hukuki temellere dayandırarak karşı çıktığı hiçbir proje yerel yönetimler tarafından hayata geçirilmemelidir.

• Eşit yurttaşlık temelinde bir toplum fikrinden hareketle, kent merkezine ulaşacak maddi imkanı olmayan ya da kent merkezi dışında yaşayan yurttaşların yaşadığı bölgelerde sosyal, sanatsal, kültürel faaliyetler kurumsallaştırılmalı, sosyal yaşam faaliyetleri herkes için erişilebilir temel bir hak olmalıdır. 


• Koruyucu sağlık hizmetlerini temel alan, parasız sağlık ve sosyal hizmet uygulamaları hayata geçirilmelidir.

• Kentsel dönüşüm projeleri, kültürel, tarihi, yerel ve özgün dokuyu koruma ve halkın çıkarları temelinde kurgulanmalı, rant politikalarına dayalı kentsel dönüşüm projeleri reddedilmelidir.

·         Kentlerde afetlerden korunmak ve zararlarından en az etkilenmek amacıyla “Afet Risk Yönetimi” anlayışı benimsenmeli, öncelikle afet riski olan bölgeler tespit edilmeli ve söz konusu riskleri azaltacak önlemler alınmalıdır. Tüm kentlerimizde kapsamlı afet yönetim planları hazırlanmalı ve gecikmeksizin uygulama olanakları yaratılmalıdır.

• Kent nazım planı ile bütünleşik olarak hazırlanmamış, kentsel ulaşım planı olmadan, herhangi bir ulaşım türünü seçmek, kalıcı bir ulaşım yatırımına girişmek ve ona öncelik vermek, kente ve kentliye karşı işlenmiş bir suç olarak kabul edilmelidir.

• Kentsel ulaşım, özelleştirme ve ticari bir işletme anlayışı ile değil, kamusal bir hizmet olarak ele alınmalı, kent merkezlerini otobana dönüştürmeyen yaya öncelikli ulaşım politikası geliştirilmelidir.

• Hava kalitesini olumsuz etkileyen otoyol ve kara taşımacılığının yerine insan odaklı toplu ulaşım olanakları geliştirilmelidir.


• Kentler yaya, yaşlı, çocuk ve engelliler için yaşanabilir ve ulaşılabilir altyapı ve üstyapı standartlarına sahip olmalıdır.


• Ulaşım sistemi, yolcuların ihtiyaçlarına en uygun şekilde aktarma yapmalarına imkan verecek bütünleşik bir sistem olarak tasarlanmalıdır.

• Kentlerin tarihi ve kültürel değerlerinin korunması, geliştirilmesi, gelecek nesillere aktarılması sağlanmalıdır. Tarihsel ve kültürel geçmişimizin kentlerdeki varlıklarına yönelik her türlü olumsuz eylemin zeminini sağlayan, tahrip ve yok edilmelerinin önünü açan, bu tarz kamusal değerlerimizin rantsal dönüşümünü hedefleyen yasal düzenlemelerden ve uygulamalardan vazgeçilmelidir.

• Engelli yurttaşlarımızın tüm kamusal alanlarda eşit olarak var olabilmeleri için mekansal tasarım ilkeleri geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Toplumcu bir bakış açısıyla, engelli kentlilere yönelik sosyal hizmet uygulamaları geliştirilmelidir. Belediyelerce hazırlanan proje, uygulama ve hizmetlerde engelliler için pozitif ayrımcılık yapılmalıdır.


• Çalışamayan engellilerin kamu hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaları sağlanmalıdır.

Sağlıklı kentleşme, sağlıklı konut ve barınma hakkı için:

• Kentlerimizde var olan sorunların aşılması, sağlıklı kentsel çevrelerin oluşturulması ve kentsel yaşam kalitesinin iyileştirilmesi doğrultusunda, toplumun büyük bölümünü dışlayan, halkın katılım ve denetimine kapalı mevcut yerel yönetim biçimi aşılmalı, kent halkının ve meslek örgütlerinin demokratik katılımı, etkin temsiliyeti ve denetimi sağlanmalıdır.


• Mekânsal planlamada bütüncül bakış açısı geliştirilmeli, sektörel yaklaşımdan vazgeçilmelidir.


• Planlama, mimarlık ve kentleşmenin bir kültür olgusu olduğundan hareketle, doğal ve kültürel varlıkların/mirasın korunması için bütüncül bir ülke koruma ve kültür politikası belirlenmelidir.


• Planlama yaklaşımında, planı yalnızca fiziksel müdahaleye odaklanan nihai bir belge olarak değil, doğal ve kültürel değerlerin korunması ile sosyo-ekonomik gelişme için araçları ortaya koyan, katılımcı, müzakereci, dinamik ve disiplinler arası gerçekleştirilen esnek bir süreç olarak benimsemelidir.


• Yaşanabilir bir kent için, birbirinin kopyası halinde niteliksiz, kişiliksiz, kimliksiz kentlerde yaşamamak, yerleşimleri rant temelli “imar” kıskacından kurtarmak için her düzey ve kapsamdaki planlamada, doğal ve kültürel varlıkların “kaynak” ya da “kullanım değeri”nden önce, “varlık değeri” olarak ele alındığı bir yaklaşım benimsenmelidir.

·         Bütünleşik bir konut politikası geliştirilmelidir. Konut, anayasal olarak “barınma hakkı” olarak ele alınmalı, dar ve orta gelirlilerin nitelikli konut edinmelerine olanak sağlayacak politikalar devletin temel politikalarından birisi olmalıdır.

·         Planlama ile teknik altyapı planlaması arasında eşgüdüm sağlanmalıdır.

• Sağlıklı kentsel gelişme için, toplu taşım ve bisiklet kullanımını özendirici, yaya öncelikli ulaşımı destekleyen kentsel gelişme modellerine dayanan planlama ilkeleri benimsenmelidir.

·         Plan değişiklikleri daha fazla rant için değil, kentsel standartları yükselterek yol, otopark, okul, sağlık ocağı, park, yeşil alan, oyun alanı, spor tesisleri gibi sosyal donatı ve teknik altyapı alanları kazanmak için yapılmalıdır.

• Kültürel mirasa ve ortak belleğe ilişkin eser, yapı, meydan ya da  kent parçalarının korunmasına ilişkin olarak politikalar geliştirilmelidir.

·         Planlama süreçleri kent ve demokrasi meclislerince denetlenebilir olmalıdır.

• Onlarca af düzenlemesiyle adeta geçerli sistem haline getirilen, 1940’lı yıllarda başlayarak Cumhuriyet tarihinin son 70 yılına damgasını vuran, hazine arazilerinin işgalinden sonra kıyı alanlarına, en son olarak da orman, yaylak ve kışlaklara yayılan kaçak yapılaşmanın önlenmesi, özendirilmemesi; kamu kaynaklarının daha fazla heba edilmemesi için “af” bir seçenek olmaktan çıkarılmalıdır.  


• İmar konularında uzmanlaşmış bir yargı sistemi geliştirilmelidir.

·         Kentsel mekân kullanım standartlarını doğrudan etkileyen, yoksulluk, göç ve nüfus yığılması sorunlarının çözümü için acil olarak “istihdam odaklı yerel kalkınma modelleri” geliştirilmelidir.

·         Bölgesel planlama birimleri oluşturularak bölgesel planlamalar yapılmalı, kent planlama birimleri oluşturularak kentsel gelişme alanlarına yönelik kamulaştırma ana planı hazırlanması yoluyla hangi sınıf toprakların imara açılacağı veya kamulaştırılacağı belirlenmelidir.

·         Mevzii imar uygulamaları kaldırılmalıdır. İmar afları yasaklanmalıdır. Kente karşı suç tanımı geliştirilerek yasal toplumsal yaptırımlara işlerlik kazandırılmalıdır.

·         Kent gelişimine göre belirlenen hedefler doğrultusunda imar durumu gözden geçirilmeli ve buna göre toplu taşımacılığa önem veren ulaşım sistemleri planlanmalıdır.

Enerjide dışa bağımlılığa son vermek için:

• Enerjiden yararlanmak çağdaş bir insan hakkıdır. Bu nedenle enerjinin tüm tüketicilere yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve sürdürülebilir bir şekilde sunulması temel bir enerji politikası olmalıdır.


• Enerji üretiminde ağırlık; yerli, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına verilmelidir. Enerji planlamaları, ulusal ve kamusal çıkarların korunmasını ve toplumsal yararın artırılmasını, yurttaşların ucuz, sürekli ve güvenilir enerjiye kolaylıkla erişebilmesini hedeflemelidir.


• Türkiye’nin bir enerji envanteri çıkarılmalıdır. Kamusal planlamayı, kamusal üretimi ve yerli kaynak kullanımına ağırlık vermeyi reddeden özelleştirme politikaları terk edilmeli, kamu eliyle yatırımlar yapılmalıdır.


• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ülke, halk ve kamu, kısaca toplum çıkarları doğrultusunda temel stratejileri ve politikaları geliştirmek ve uygulamakla yükümlüdür. ETKB güçlendirilmeli, uzman ve liyakatli kadrolar istihdam etmelidir. Güçlü bir ETKB’nin ülke çıkarlarına uygun politikalar geliştirmesi ve uygulaması sağlanmalıdır.


• Tüm enerji sektörleri, petrol, doğal gaz, kömür, hidrolik, jeotermal, rüzgar, güneş, biyoyakıt vb. için strateji belgeleri hazırlanmalıdır. Daha sonra bütün bu alt sektör strateji belgelerini dikkate alan Yenilenebilir Enerji Stratejisi ve Faaliyet Planı ve Türkiye Genel Enerji Strateji Belgesi ve Faaliyet Planı oluşturulmalıdır.


• Bu strateji belgelerinin hazırlık çalışmalarına üniversiteler, bilimsel araştırma kurumları, meslek odaları ve uzmanlık derneklerinin katılım ve katkıları sağlanmalıdır.


• Bu amaçla, genel olarak enerji planlaması, özel olarak elektrik enerjisi ve doğalgaz, kömür, petrol vb. enerji kaynaklarının üretimi ile tüketim planlamasında, strateji, politika ve önceliklerin tartışılıp, yeniden belirleneceği, toplumun tüm kesimlerinin ve konunun tüm taraflarının görüşlerini ifade edebileceği geniş katılımlı bir “Ulusal Enerji Platformu” oluşturulmalıdır. Ayrıca ETKB bünyesinde, bu platformla eşgüdüm içinde olacak bir “Ulusal Enerji Strateji Merkezi” kurulmalıdır. Bu merkezde yerli kaynaklar ve yenilenebilir enerji kaynakları dikkate alınarak enerji yatırımlarına yön verecek enerji arz talep projeksiyonları hazırlanıp sektöre sunulmalıdır.


• Rüzgar türbinlerinin, hidrolik türbinlerin, jeotermal enerji ekipman ve cihazlarının, güneşten elektrik üretim panellerinin, toplamalı güneş elektrik üretim sistemlerinin, termik santral kazan ve ekipmanlarının Türkiye’de üretimine yönelik çalışmalar bir master plan dahilinde ele alınmalı, yerli üretim desteklenmelidir.


• Plansız, çevre ve toplumla uyumsuz projelerden vaz geçilmeli, kısa ömürlü barajlar ve rant uğruna Zeugma, Allianoi, Hasankeyf, Munzur ve Fırtına Vadisi‘nde somutlanan bilim dışı uygulamalarla, tarihi kültürel mirasın ve doğal çevrenin tahribine son verilmelidir. Unutmamak gerekir ki enerji üretiminde alternatifler geliştirilebilir, ancak tarihi-kültürel ve doğal değerlerimizin alternatifi yoktur.


• Hammadde, kalifiye iş gücü ve teknolojik temelde dışa bağımlı olduğumuz nükleer enerji santralleri ile Türkiye‘nin enerjide dışa bağımlılığı daha da arttırılmaktadır. Kurulum, işletim ve söküm maliyetleri, çevresel etkileri, atık sorunları ile gelişmiş ülkelerin terk ettiği nükleer santral macerasına son verilmelidir.

Doğru bir madencilik politikası için:

·         Madenciliğin amacı “ülkenin doğal sermayesini işleyip bunu ekonomik, toplumsal ve insani sermayeye çevirmek; kalkınmayı bu tarzda gerçekleştirmek ve daha adil ve üst düzeyde bir gelir dağılımı”nı sağlamak olmalıdır.

·         Ulusal madencilik politikalarının oluşturulması için, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde tüm sektör bileşenlerinin, meslek odalarının ve üniversitelerin katılacağı Madencilik Şurası toplanmalıdır.

·         Gelecekte gereksinim duyacağımız ve titizlikle saklamamız gereken stratejik madenlerimiz belirlenmeli ve korunmalıdır. Stratejik madenler kamu eliyle işletilmeli, sektörde özelleştirme ve taşeronlaştırma politikalarından derhal vazgeçilmelidir.

·         Doğru ve uygulanabilir bir çevre ve madencilik mevzuatının oluşturulması için etkili ve yaygın bir idari örgütlenmeyle kamusal denetim sıklaştırılmalıdır.  

Doğru bir ormancılık politikası için:

• Ormanlar nitelikleri ve işlevleri dolayısıyla toplumun ve insanlığın ortak değerleridir ve asla özelleştirmeye konu edilmemelidir.


• Orman alanlarına yönelik örtülü bir “af”fı içerecek, suç işleyenleri ödüllendirip özendirecek ve ekolojik yıkımlara yol açabilecek nitelikteki anayasal ve yasal düzenlemeler gündemden düşmelidir.


• Bütçe açığı gerekçe gösterilerek ormanların satışı düşünülmemelidir.


• “2B” arazilerinin önceden kamuya ait bir arazi olduğu gerçeği görülmeli ve kamu çıkarının zarar görmemesi yaklaşımı ile hareket edilmelidir.


• “2B” alanlarının belirlenmesinde; “toprak ve su rejimine zarar vermeme, orman bütünlüğünü bozmama, orman işletmeciliğinin verimliliğini ve etkenliğini düşürmeme” gibi bilimsel ölçütler getirilmelidir.

Doğru bir yapı denetimi ve deprem politikası için

• Depremlerden ve diğer bütün doğal ve toplumsal afetlerden korunma yönündeki istemler, en temel insan hakları arasında ele alınmalıdır. Daha güvenli, daha sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrenin her yurttaş için temel insan hakkı olduğu ana ilke olarak kabul edilmelidir.


• Devletin anayasal görevi olarak sağlıklı, güvenli ve yaşanabilir kentler için; doğal varlıkları, ekolojik, tarihi, kültürel, toplumsal değerleri koruyan, yaşatan, geliştiren bir arazi kullanımı ve yerleşim politikası temelinde bütüncül planlama yaklaşımı benimsenmeli, gerekli finansal ve kurumsal yapı oluşturulmalıdır.


• Depremlerde can ve mal kayıplarını artıran faktörlerin başında gelen, adeta geçerli sistem haline getirilen kaçak yapılaşmayı özendiren imar aflarından vazgeçilmelidir. Teknik ve bilimsel gerçekleri görmezden gelerek adeta “ölüm garantisi” olan “kaçak yapı affı” bir seçenek olmaktan çıkarılmalıdır.

·         Deprem öncesi, deprem sırası ve sonrasında yapılacak çalışmalara ilişkin kamu ve toplum yararını temel alan Ulusal Deprem Stratejisi, Türkiye Deprem Master Planı ve Afet Yönetimi Stratejik Planı oluşturulmalıdır.

·         Yapı denetimi uygulamasını yönlendiren her türlü karar sistemi, ilgili bütün kurum ve kuruluşların katılımıyla oluşturulmalıdır. İmar, Yapı, Dönüşüm Alanları, Yapı Denetim ve Afet Yasaları; TMMOB ve bağlı ilgili odalar, üniversiteler ve ilgili kesimlerin katılımıyla düzenlenmeli; bu kuruluşlar mevzuat süreçlerinin asli unsurları olarak tanınmalıdır.

·         Mevcut Yapı Denetim Yasası’nın öngördüğü, ticari yanı ağır basan yapı denetim şirketi modeli yerine; meslek örgütlerinin sürece etkin katılımını sağlayacak yeni bir planlama, tasarım, üretim ve denetim süreci modeli benimsenmelidir. Mevcut yasa iptal edilerek yeni bir yasa çıkarılmalı; 3194 Sayılı İmar Yasası ve bağlı ikincil mevzuat, söz konusu model esas alınarak yeniden düzenlenmelidir.

·         TOKİ, KİPTAŞ ve benzeri kuruluşların ürettiği yapılar da dahil olmak üzere tüm kamu yapıları yasa kapsamına alınmalıdır.

·         Yapı denetim sisteminde temelde kamu denetiminin dışlanması esas yanlıştır. Meslek odalarına bu konuda belirleyici bir rol verilmelidir.

·         Gerek yapılar için, gerekse yapı üretim sürecinde bulunan ve gerekse sorumluluk üstlenenler için, “Mali Sorumluluk Sigortası” ve “Mesleki Sorumluluk Sigortası” hayata geçirilmelidir.

·         Şantiye Şefliği, yapı üretimi veya mimarlık mühendislik hizmeti gerektiren herhangi bir imalatın; plan, proje, resim ve hesaplarına, fen ve sanat kurallarına, genel şantiye organizasyonu işlerine dair teknik mevzuata uygun olarak yürütülmesi ve denetlenmesi işidir. Yasa ve yönetmelikler hizmet tanımının gereklerine göre düzenlenmelidir.

• Okullar, hastaneler başta olmak üzere kamu yapılarının depreme karşı güvenli olup olmadıklarının konunun uzmanı mühendisler tarafından tespitine yönelik çalışma başlatılmalı, üniversiteler, TMMOB’ye bağlı ilgili odalar ve belediyeler bu çalışmada yer almalıdır.

·         Bir deprem ülkesi olan ülkemizde deprem gerçeği siyasi iktidarlarca umursanmamaktadır. Deprem gerçeğini sürekli gündemde tutmaya yönelik çalışmalar etkin olarak yapılmalı, konunun bütün aktörlerinin katıldığı “Ulusal Deprem Konseyi” yeniden kurulmalıdır.

Doğru bir ulaşım politikası için:

• Ulaşımda uzun ve kısa erimli hedefleri ve stratejileri belirleyen ve plan metinlerinde yazılanların hayata geçirileceği bir “Ulaştırma Ana Planı” yapılmalıdır.


• Kentler arası ve kent içi yük ve yolcu taşımacılığında temel ilke ve strateji, demiryolu yatırımları artırılarak karayolu-demiryolu dengesizliğinin giderilmesi, toplu taşımacılığa ağırlık verilmesi ve kent içi otomobil kullanımının kısıtlanması olmalıdır.


• Ulaşım planlaması tek elden eşgüdüm içinde yönetilmeli, ulaşım yatırımları mutlaka plana dayalı olarak gerçekleştirilmelidir.


• Ülke genelinde ve kentlerimizde birbirleriyle entegre ve bütünlüklü olarak; kentlerin tarihsel ve kültürel dokusu, çevre ve ekonomik boyutları dikkate alınarak ulaşım master planları yapılmalı, planlamada karayolu, havayolu, denizyolu ve demiryolu taşımacılığı birlikte düşünülmeli, aralarındaki aktarma ve eşgüdüm sağlanmalıdır.


• Kent içi ulaşımda büyük bir rahatlama sağlaması beklenen raylı sistemler, yanlış güzergah seçimleri, zaman planlamasında yapılan hatalar, standart gözetmeyen yanlış sistem ve araç seçim kararları nedeniyle kent yaşamına gereken katkıyı sağlayamamakta ve önemli kaynak kaybına sebep olmaktadır. Ulaşım politikalarında tek çözüm olarak sunulan karayolları yatırımları yerine doğru planlanmış kent içi ve kentler arası raylı sistem yatırımlarına ağırlık verilmelidir.


• Ulaşım kültürü ve güvenliği için eğitim programları ve görsel eğitime önem verilmelidir. Trafik güvenliğinin sağlanması için okul öncesi, ilköğretim ile yetişkinlere yönelik eğitim yapılmalıdır. Sadece sürücüler değil yayalar ve yolcular da bu eğitim kapsamına alınmalıdır. Radyo ve televizyon gibi kitle eğitim araçlarında eğitici yayınların izlenebilir saatlerde yapılması sağlanmalıdır.


• Ulaşım ve trafik konularında mahkemelerde bilirkişilik yapacaklarda; ilgili meslek odası tarafından bu konularda eğitilip belgelendirilmiş olmaları şartı aranmalıdır.

TMMOB ÖZNESİNDE İNSANIN OLDUĞU, DEMOKRATİK, EŞİTLİKÇİ VE ÖZGÜRLÜKÇÜ BİR ANAYASA İSTEMEKTEDİR

Ülkemizde yıllardır bir ‘değişimden’ söz ediliyor. ‘Normalleşiyoruz’ derken görülüyor ki her gün yeni bir ‘olağanüstülük’ ve yeni bir ‘şok’ içerisinde yaşamak zorunda bırakılıyoruz. Oysa mesele değişimin kendisinden çok muhtevasında aranmalıdır. Muhtevasından bağımsız her değişimin peşinden koşma da, aslında gerçeklerin üzerinin örtülmesine neden olmaktadır.

AKP’nin bugün ‘değişim’ dediği ‘yeniden yapılanmanın’ miladı 12 Eylül faşizmidir. O zaman da ‘huzur ve mutluluk‘ adına toplumu zor yoluyla ‘değiştirmeye‘ giriştiler. Özünde 24 Ocak kararlarında ifade edilen piyasacılıkla, gerici akımların güçlendirilmesi olan bu ‘değişimin’, gelinen noktada AKP iktidarı ile temsil edildiğini hepimiz biliyoruz.

Aslında tüm hengâmenin içerisinde yaşadığımız; ülkemizin emperyalizmin ihtiyaçlarına uygun olarak yukarıdan aşağıya yeniden yapılandırılmasından başka bir şey değildir. Soğuk Savaş politikalarına uygun olarak düzenlenmiş ‘eski devlet’in yerini; ABD’nin Ortadoğu politikalarına ve sermayenin küresel ihtiyaçlarına uygun olarak yeniden yapılandırılan ‘yeni devlet’ alıyor.

AKP iktidarında ‘milli irade’ adı altında demokratik bütün kanallar kapatılarak tekelci bir iktidar yapılanması kuruluyor. İktidarın Anayasa değişikliği de bunun bir parçası olarak gündeme getirildi. Güya demokratikleşme adına yapılan bu değişikliklerde ne halk ne emek ve meslek örgütleri hazırlanma sürecine dahil edilmedi. “Kendi pişir kendin ye” anlayışından demokrasi ve özgürlük adına bir şeyin çıkması zaten mümkün değildir. Değişiklikler de halkın, emekçilerin yani bizim değil, AKP’nin ihtiyaçlarının ürünüdür.

Bilindiği üzere, anayasa, sadece devletin örgütlenme biçimini değil aynı zamanda bütün yurttaşların temel hak ve özgürlüklerini güvence altına alan temel belgedir. Bu nedenle,  anayasa “toplumsal uzlaşma belgesi” olarak tanımlanmaktadır.

Bu uzlaşma belgesinin hazırlanışı ve değiştirilmesinde izlenecek yöntem, açık ve şeffaf olmalı ve bu belge toplumun tüm kesimlerini içine alan bir tartışma sürecini geçirmelidir. Siyasi iktidarın son Anayasa referandumu sürecinde yaptığı, dayatarak kabul ettirdiği, meşruiyeti sorunlu bir belge yaratmak olmuştur. Değişiklik önerilen maddelerin içeriğiyle direkt ilgili birimlerden görüş sorulmadığı gibi, “Onlar karşıdır” denilerek kendileri gibi düşünmeyen herkes hasım ilan edilmiştir. Süreç içerisinde toplumsal kesimler, demokratik örgütler zorunlu olarak karşı beyana zorlanmış, karşı beyanda bulunan herkes de “12 Eylül Anayasasının savunucusu” olarak baskılandırılmaya çalışılmıştır. 12 Eylülcülerin yarattığı siyasal iktidar, toplumsal gerilimden taraftar toplayarak, 12 Eylül rejiminin yöntemiyle ülkeyi referanduma sürüklemiştir. Son referandumda bu şekilde işleyen ve bu şekilde işletilecek bir süreci biz reddediyoruz.

Anayasa tartışmalarında vurgulanması gereken bir durum da şudur:

12 Eylül Anayasası yüzde 92 halkoyuyla onaylanmış bir anayasadır. Yani, temel hak ve özgürlükler halka oylattırılarak haklar yok edilmiştir. 12 Eylül Anayasası, sosyal devlet ilkesinin ve kamu varlığının talana açıldığı, örgütlenme ve ifade özgürlüğünün yok edildiği, muhalif düşünce ve örgütlenmeye yaşam hakkının tanınmadığı, insana düşman, yenidünya düzenine uyum anayasası olmuştur. 12 Eylül Anayasası baştan sona anti-demokratik bir anayasa olmasına karşın, çoğunluk oyu yönünden, yani “milli irade” yönünden hiçbir sorunu olmamıştır. Yani dayatma durumunda “milli irade” kendi haklarını yok eden kararlar alabilmektedir. Siyasi iktidarın son olarak gerçekleştirdiği Anayasa değişikliğinde izlediği yol 12 Eylülcülerin izlediğinin aynısıdır.

Ülkemizde “milli irade”ye yapılan kutsamalar aslında iktidarın kutsanmasından başka bir şey değildir. Çünkü kendi dışındakilere yaşam hakkı tanımayan, yani Siyasal Partiler ve Seçim Yasası’na dokunmadan, siyasal partileri demokratikleştirmeden ve %10 barajını kaldırmadan yapılan anayasa değişiklikleri ve atılacak her adım, iktidarın kalıcı kılınmasına hizmet edecektir.

TMMOB, öznesinde insanın olduğu, insanımızın insan gibi yaşamasını garanti altına alan, demokratik, eşitlikçi ve özgürlükçü bir yeni anayasa istemektedir.

Sermayenin yeni bir anayasa isteğinde bulunmasının yanında, toplumun çoğunluğunu oluşturan emek kesiminin çıkarlarını koruyacak bir anayasaya büyük bir ihtiyaç vardır Emekçilerin ve ezilenlerin eşitlikçi, özgürlükçü yeni bir anayasaya ihtiyacı vardır. Yıllardır 12 Eylül faşist darbesinin ürünü anayasaya karşı mücadele yürütüyoruz. Ama şimdi kalkıp kimse bize “12 Eylül Anayasası ile hesaplaşmanın yolu olarak onun devamından başka bir şey olmayan AKP’nin aklındaki bir anayasaya evet” demeyi söylemesin.

Ülkemiz, yukarıdan aşağıya bürokratik dönüşümler, aşağıdan yukarıya cemaat-tarikat ağlarıyla kuşatılmaktadır. Siyasi iktidar, her geçen gün anti demokratik öğeleri biraz daha kökleştirmektedir. Bugün Türkiye’de toplum derin bir yarılma yaşamaktadır. Askeri darbe, yargı darbesi, sivil darbe iddiaları gündemden hiç düşmemektedir. Emperyalist/kapitalist güçler tarafından ülkemize neo-liberal iktisat politikaları, kapitalist küreselleşmeye uyum dayatılmış ve tüm kurum ve kuruluşlarıyla devlet yapılanması bu dönüşüm sürecinden geçirilmeye başlanmıştır. Bu tablo içerisinde emeğin ve emekçinin yeri yoktur. Uygulanan politikalar ve yaşanan gelişmeler, en geniş halk kesimleri açısından aslında son derece olağanüstü bir durum arz etmektedir. Toplum dev şirketlerin müşterisi haline getirilmekte, kapitalist küreselleşmenin istekleri doğrultusunda yeni bir devlet yapılanması yasalar ve fiili uygulamalarla hayata geçirilmektedir. Yaşanan bu toplumsal, kurumsal, hukuksal değişimin son noktalarından biri olarak, Anayasa’nın da sivil görüntü verilerek değiştirilmesiyle, neo-liberal politikaların gereği yapılmak istenmektedir. AKP iktidarı güvencesizliğin ve sömürünün önündeki engelleri kaldırmanın; hastaneleri, okulları, fabrikaları rahat satabilmenin, emperyalizme daha çok bağlanmanın anayasasını yazdı, eksik kalanları da şimdi tamamlamaya çalışacak.

Ancak biz biliyoruz:

Eşitlikçi, özgürlükçü bir anayasa ancak demokratik katılımın bütün kanalları açılarak yapılabilir. Aslında demokratik, eşitlikçi ve özgürlükçü bir anayasayı emekçiler kendi elleriyle yazabilir. İşte TEKEL işçileri güvenceli çalışma ve insanca yaşamın anayasasını sokakta yazdılar.

Emekçi kesimlerin ihtiyaçlarını karşılayacak Anayasa düzenlemesi, sermayenin istekleriyle neredeyse tamamen zıt bir içerik ve anlam taşıyacaktır. Emek–sermaye temel çelişkisinin getirdiği uzlaşmaz karşıtlıkların, bir Anayasa içerisinde birleştirilebilmesi olanağı, bugünkü sınıflı toplumlarda da olanaklı değildir.

Bütün bunlara karşın; egemenlerin isteklerine hizmet eden Anayasa ve yasa düzenlemelerinin, mümkün olduğunca demokratik, sosyal, laik ve özellikle emek kesiminin en geniş haklarla donatılmasını içerecek şekilde hazırlanmasına çaba gösterilmesi önem taşımaktadır.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği nasıl bir anayasada uzlaşır?

·         Ülkemizin tüm varlıklarının özel sermaye istismarından kurtarılarak özelleştirmeleri durduran, özelleştirilen halka ait varlıkların kamulaştırılmasını ve kamu kuruluşlarının yeniden güçlendirilmesini garanti altına alan bir anayasa ile

·         Toplumsal gönencin arttırılmasına yönelik ulusal, bölgesel ve kentsel düzeyde planlı ve kamusal bir ekonomi politikası doğrultusunda, kamusal kaynaklara dayalı ve planlı modeli esas alan istihdam odaklı sanayileşme ve kalkınma politikalarını garanti altına alan bir anayasa ile

·         Dünya Bankası, IMF, AB ve benzeri kuruluşların dayattıkları, yerli işbirlikçilerin uyguladıkları “yapısal uyum ve istikrar programları”nı reddeden, emeğin iradesini egemen kılan bir anayasa ile

·         Ülkemize dayatılan dışa bağımlı enerji politikalarını reddeden, standart dışı ve enerji yoğun teknolojilerin ithal edilmesini önleyen, mevcut tesislerde enerji verimliliğini arttıran, çevreyi koruyacak, çevre dostu teknolojiler uygulanmasını garanti altına alan bir anayasa ile

·         Yabancılara imtiyaz tanıyan maden aramalarından vazgeçilmesini sağlayan ve ulusal kaynaklara dayalı, maden arama, işletme ve enerji politikası izlenmesini garanti altına alan bir anayasa ile

·         Madenlerimizin, jeotermal kaynaklarımızın, kıyı ve ormanlarımızın yerli ve yabancı sermaye tarafından yağmalanması durduran bir anayasa ile

·         Üniversitelerde özerk ve katılımcı bir eğitim ortamı sağlanması için 12 Eylül düzeninin bir ürünü olan YÖK’ü kaldıran, eğitimde, öğrencileri müşteri olarak gören girişimleri ve eğitim hizmetlerini bütünüyle bir pazar haline getirme çabalarını sonlandıran; ilköğretimden üniversiteye parasız, eşit, bilimsel, demokratik, fırsat eşitliğine dayalı ve anadilde eğitimi garanti altına alan bir anayasa ile

·         Eğitim, sağlık ve barınma hakkının en temel insan hakkı olduğunu garanti altına alan bir anayasa ile

·         Kapitalizmin emeği baskı altına alan stratejilerine karşı, istihdamı bir hak olarak tanıyan, çalışma koşullarının her koşulda iyileştirilmesini sağlayan, grevli, toplu sözleşmeli sendikalaşma hakkını bütün çalışanlara sağlamayı garanti altına alan bir anayasa ile

·         İşçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerini kamusal bir hizmet olarak tanımlayan bir anayasa ile.

·         Başta düşünce ve örgütlenme özgürlüğü olmak üzere tüm demokratik hak ve özgürlüklerin sağlandığı, demokrasinin önündeki tüm engellerin kaldırıldığı bir anayasa ile

·         Kentsel dönüşüm adı altında kentlerin hoyratça yıpratılmasını engelleyen, yerel değerleri içeren mevcut yaşam alanlarının halkın karar süreçlerine katılımı ile sağlıklı ve yaşanır duruma getirilmesini sağlayan, kentsel mekanların, toplumsal yarar ve kullanım değeri ilkesi etrafında üretilip, paylaşılmasını ve doğal-kültürel varlıkların koruma-kullanma dengesi içerisinde yaşatılmasını garanti altına alan bir anayasa ile

·         Tarım arazilerinin yok olmasına, kirlenmesine, GDO’lu gıdaların ülkemize sokulmasına, çiftçimizi üretimden, tarlasından koparan işsiz, yoksul bırakan politikalara izin vermeyen bir anayasa ile

·         Ülke ormanlarının 2/B, özel ağaçlandırma vb. ad altında rant sağlamak amacıyla talan edilmesini engelleyen bir anayasa ile

·         Suyun ticarileştirilmesine karşı çıkan, temiz suya erişimi en temel insan haklarından biri olarak kabul eden, su ve suya bağlı hizmetlerde çevre ve insan esas alınarak suyun mülkiyeti ve hizmetlerinin kamuda kalmasını garanti altına alan bir anayasa ile

·         Kadına yönelik şiddeti ve toplumsal hayatın her noktasında cinsiyet ayrımcılığını önleyen, politik, ekonomik ve kültürel alanda pozitif ayrımcılığı garanti altına alan bir anayasa ile

·         Ülkemizin ırkçı şoven yaklaşımlar temelinde kamplaştırılmasına karşı çıkan, Kürt sorununu çözmek için; bir arada kardeşçe yaşamı, barış, demokrasi ve halkların kardeşliğini savunan; ülkemizin çok kültürlü ve çok kimlikli yapısını dikkate alarak, kimliklerin ve kültürlerin reddedilmediği; tüm dillerin, kültürlerin, inançların ve renklerin kendilerini özgürce ifade ettiği bir toplumsal düzeni garanti altına alan ve demokratik yaklaşımları egemen kılan bir anayasa ile

·         Emperyalizmin savaş ve işgal politikalarına alet olunmamayı garanti altına alan, İncirlik başta olmak üzere savaşa lojistik destek olan üslerin, limanların ve nükleer başlıkların ülkemizde kurulmamasını sağlayan bir anayasa ile

uzlaşabiliriz.

Sonuç olarak:

TMMOB, 12 Eylül düzeni ile gerçekten hesaplaşmayan, iktidarı kutsayan, sosyal hukuk devletini reddeden veya işlevsiz kılan, temel hak ve özgürlüklere müdahalede yasama organı dâhil hiçbir gücü yetkili görmeyen hiçbir anayasa değişikliği ile uzlaşmayacaktır. Böylesi değişikliklerin yandaşı olmayacaktır.

Kapitalizmin ve emperyalizmin askeri, ekonomik, politik ve kültürel tüm örgütlerinden bağımsız, “Bir Başka Dünya, Bir Başka Türkiye Mümkündür” diyen TMMOB, öznesinde insanın olduğu, insanımızın insan gibi yaşamasını garanti altına alan, demokratik, eşitlikçi ve özgürlükçü bir yeni anayasa istemektedir.