Cezmi Çoban’ın Bodrum Manileri Kitabı Okurlarıyla Buluşmaya Hazır

Araştırmacı yazar Cezmi Çoban’ın unutulmaya yüz tutmuş Bodrum manilerini içeren kitabı raflarda ki yerini aldı.
Çiçek Bozoğlu / Bodrum Gündem Haber

Bodrum’un tarihi ve yerel değerleri üzerine çeşitli araştırmalar yapan ve ondan fazla kitabı bulunan yazar Cezmi Çoban yine bir Bodrum değeri olan manileri derleyerek kitap haline getirdi. Sözlü tarih kapsamına giren manilerle ilgili uzun süredir Bodrum yarımadasının her yerinde özellikle yaşlılarla yaptığı çalışmalar sonucu ortaya çıkan Bodrum maniler kitabı okunmaya hazır aynı zamanda bodrumun bir diğer yerel değeri olan BG dergi’de de çalışmalarına yer veren yazar Cezmi Çoban son kitabı ile ilgili şunları söyledi;

Türk Halk Edebiyatı’nın önde gelen değerlerinden biri olan maniler, anonim olma özelliği ile ait olduğu toplumun genel kültür yapısı hakkında bilgiler vererek, bu bilgilerin geleceğe ulaştırılması adına önemli bir işleve sahiptir.

Kuşkusuz, bir yerleşim yerinin toplumsal ve kültürel yapısı hakkında bilgi edinebileceğimiz kaynakların en önemlilerinden biri, o yerleşim yerinde yaşayan halkın oluşturduğu manileridir.

Sevgi, aşk, ayrılık, yaşama sevinci, ölüm, yalnızlık, özlem, sitem, eleştiri, arkadaşlık, dostluk, iş, vefa, inanç, yas, gurbet, tabiat ve daha birçok konuyu içeren maniler; halkın olaylar karşısında tamamen doğaçlama olarak, az sözcükle çok şey ifade ettiği sözlü kültür unsurlarının biridir.

2004 ve 2020 yılı arasında Bodrum kent merkezi ile çevre köy ve mahallelerinde derlenen 700 mani, Bodrum Manileri kitabıyla kamuoyunun ilgisine sunuldu.

Manilerde; Bodrum halkının hayata, olaylara, yaşadığı kente ve insanlara dair söylediği maniler nelerdir?,  Yazılı literatürde, sözlü kaynaklarda yer alan maniler nelerdir? Deve güreşlerinden köy düğünlerine, asker uğurlamalarından kına gecelerine dek doğaçlama mani anlatan, söyleyen mani anaları-mani ataları kimlerdir?

Bodrum Manileri kitabında bu soruların yanıtlarına ulaşılmaya çalışılmış ve Bodrum Manileri’nin bir kaynakta okurla buluşturulması amaçlanmıştır.

Manilerden örnekler:

İstanköyaltı Bodrum
İki dükkan bir fırın
Peynir ekmek yiye yiye
Ne ağız kaldı ne burun.

Bodrum üstü Milas
Dallarda al kiraz
Karşılıksız sevda değil mi
Aşığı ağlatan avaz avaz.

Bodrum’un çarşısına
Gün doğar karşısına
İnsan meyil mi verir
Kapı bir komşusuna.

Denizde urganım var
İpekten yorganım var
Bu gız benim olursa
Deveden gurbanım var.

Tütün diktim söküldü
Yaprakları döküldü
Eller yarim dedikçe
Benim boynum büküldü.

Mendilim kare kare
Açdın yüreğime yare
Bene fayden yok
Seni sevsem ni çare sevmesem ni çare.

Demanda taş dönmeyoru
Ocakta ateş sönmeyoru
Evlerinde gız dolupduruken
Biri benim niden olmeyoru.

Kitabın Künyesi: Cezmi Çoban, Bodrum Manileri, Yeşilyurt Kitabevi Yayınları, İzmir, 2020, (176 Sayfa)

CEZMİ ÇOBAN
1985 yılında dünyaya geldi. İlk ve ortaöğretimini Muğla ve Bodrum’da sür­dürdü. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünü dereceyle bitirdi. Ulusal ve uluslararası sempozyumlarda Bodrum Yarımadası ve yakın çevresinin yerel kültürü ve değerleri ile sözlü tarihini ele alan bildiriler sundu. Çeşitli gazete, dergi, bülten ve blog sayfalarında ilçe geneline ait araştır­ma-inceleme yazıları yayınlandı. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Kültürel Miras ve Turizm Bölümü mezunu olan Çoban, Bodrum Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Bodrum Kent Müzesi ve Arşivi (BODKEMA)’nde çalışmakta ve araştır­malarını Bodrum ilçe merkezi ile çevre köy ve mahallelerinde sürdürmektedir. Bodrum Manileri yazarın 14. Kitap çalışmasıdır.

YAYINLANAN KİTAPLARI:

Belleklerde Yaşayan Bodrum, 1. Baskı, İstanbul 2012; 3. Baskı, İstanbul 2018.
Muğla Bibliyografyası, Bodrum 2013. (Baskısı Tükendi)
Bodrum İlçesi Ağız Sözlüğü, İstanbul 2014. (Baskısı Tükendi)
Bodrum Denizcilik Tarihi Araştırmaları, İstanbul 2015. (Baskısı Tükendi)
Altın Makas Gümüş Bıçak -1915 Doğumlu Emekli Zabıt Kâtibi Ali Özel’in Eski Bodrum Hatıraları -, İstanbul 2015. (Baskısı Tükendi)
Bodrum Halk Masalları, Ankara 2016. (Baskısı Tükendi)
Bodrum Belediye Başkanları, Bodrum 2016. (Baskısı Tükendi)
Bodrum Bibliyografyası, Bodrum 2017.
Milas Bibliyografyası, Bodrum 2019.
Bodrumlu Amiral Turgut Reis, Bodrum, 2019.
Bodrum Efsaneleri, Bodrum, 2019.
Cevat Şakir Bodrum’un Mavi Merhabası, Bodrum, 2019. (Zeynep Atılgan ile birlikte)
100 Şiirde Bodrum, İzmir, 2020.

DİĞER KİTAP PROJELERİ
Bodrum’da İz Bırakanlar
Bodrumlu Gazeteci Özer Barut’un Eski Bodrum Yazıları (1968-2011)
Karaova (Mumcular/Bodrum) Monografyası
Bodrum Aileleri, Sülaleleri ve Lakapları
Osmanlı Vilâyet Salnâmelerinde Bodrum Kazâsı (İlçesi)
Kurtuluş Savaşında Bodrum ve Bodrumlular
Bodrumlu Gazilerin Anlatımıyla Kore Harbi ve Kıbrıs Barış Harekâtı
Bodrum Halkı’nın Türk Hava Kurumuna Armağanı: Bodrum Tayyaresi
Bodrum Antik Kentleri
Bodrum Limanları ve Koyları
Bodrum Basın Tarihi
Bodrum Belediyesi Bodrumspor Tarihi
Türk Sineması’nda Bodrum
Seyyahların Gözünden Bodrum ve Milas
Avram Galanti – Bodrum’un Tarihini Yazan Adam
Tıp Tarihinde Bodrum ve Geleneksel/Modern Uygulamalar
Bodrum Ansiklopedisi (Cumhuriyetin 100. Yılına Armağan)
Muğla Ansiklopedisi (Cumhuriyetin 100. Yılına Armağan)
Yaşayan Bodrum Sanatçıları Ansiklopedisi (Cumhuriyetin 100. Yılına Armağan)