Evrensel yazar Yaşar Kemal anması

“Dünyanın ucunda bir gül açılmış

Efil efil esen yele merhaba

Karanlığın sonu bir ulu şafak

Sarp kayadan geçen yola merhaba!”

Yaşar Kemal Gökçeli

Yaşar Ağabeyle bir ortamda tanışma olanağımız oldu. O dev yazar, elini omzuma koyarak: “ Sevgili Durucan nasılsın?” diyerek gözlerimden öpmesini bugün de anımsıyorum.

Geniş kitlelere seslenen ve renkli bir anlatımla; adaletsizliği acımasızca eleştirmesi ile tanınan Yaşar Kemal, yazınımızın ve dünyanın en önde gelen yazarlarından biridir.

6 Ekim 1923 Hemite, Osmaniye doğumludur. Tam adı Kemal Sadık Gökçeli‘dir. 28 Şubat 2015 tarihinde organ yetmezliği sebebiyle yoğun bakımda olduğu hastanede vefat etmiştir. Cenazesi 2 Mart 2015 tarihinde düzenlenen törenin ardından Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.

***

Henüz üç buçuk yaşlarında iken bir kurban kesimi sırasında halasının kocasının elindeki bıçağın kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözü kör oldu.

Dört buçuk yaşındayken, babası camide namaz kıldığı sırada Van’dan göç ederken ölümden kurtarıp besleyip büyüttüğü Yusuf adındaki oğulluğu tarafından öldürüldü. Bu olaydan sonra on iki yaşına kadar kekemeliğe tutuldu.

Sekiz yaşındayken köye gelen çerçinin köy kadınlarının borcunu bir deftere yazdığını gördü ve yazılanın yazı olduğunu öğrendi. Dokuz yaşındayken Adana’nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma ve yazmayı öğrendi.  Daha sonra birçok pamuk çiftliğinde ırgatlık yaptı.

Kürt romancı, senaryo ve öykü yazarı Yaşar Kemal, ilk romanı İnce Memed ile adını duyurdu. Öğretmen okulu yıllarımda okudum. İnce Memed, yaklaşık kırk dile çevrilerek yayımlandı.

Kitaplarının yurt dışındaki baskısı yüz kırktan fazladır. Dünya’da en çok tanınan roman yazarı olan Yaşar Kemal, pek çok yapıtında halkın yaşadığı durumu, efsane ve masalları yazdı.

***

Edebi Kişiliği

Eğitimini düzenli bir biçimde tamamlama imkânı bulamayan Yaşar Kemal, hayat okulunda kendi kendini yetiştirmiş biridir. Daha çok küçük yaşta doğaya, insanlara ve topluma karşı ruhunda uyanan ilgi, eserlerinin temelini oluşturur. İçinde yetiştiği Çukurova’da saf, el değmemiş doğayı, karıncadan kartala kadar tüm canlıları gözlemlemiş ve incelemiştir.

Kürt kökenli Türk romancı, senaryo ve öykü yazarı…. İlk öykü kitabı Sarı Sıcak’ta da yer alan Bebek öyküsü ile ilk romanı İnce Memed, Cumhuriyet’te tefrika edildi. İnce Memed, yaklaşık kırk dile çevrilerek yayımlandı. Kitaplarının yurt dışındaki baskısı yüz kırktan fazladır. Yaşar Kemal pek çok yapıtında Anadolu’nun efsane ve masallarından yararlanmıştır. PEN Yazarlar Derneği üyesiydi. Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazardır. 1952–2001 yılları arasında Thilda Serrero ile evli kalmış, 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile 2. evliliğini yapmıştır.

Yaşar Kemal, Aslen Van-Erciş yolu üzerinde ve Van Gölü’ne yakın Muradiye ilçesine bağlı Ernis (bugün Ünseli) köyünden olan bir ailenin çocuğu olarak Adana’nın Osmaniye ilçesinin Hemite (o zamanki adı: Gökçeli ya da Göğceli; bugünkü adı: Gökçedam) köyünde doğdu.

Onlarca kitap yazdığı saptanmıştır. Başlıcalar şunlardır:

*–Sarı Sıcak, İst.: Varlık, 1952

*–Bütün Hikâyeler, İst.: Cem, 1975

*–İnce Memed, (Dört cilt)

*–Teneke, İst. :Varlık, 1955

*–Orta Direk, İst.: Remzi, 1960

*–Yer Demir Gök Bakır, İst.: Güven, 1963

*–Ölmez Otu, İst.: Ant, 1968

*–Ağrıdağı Efsanesi, İst.: Cem, 1970

*–Binboğalar Efsanesi, İst.: Cem, 1971

*–Akçasazın Ağaları / Demirciler Çarşısı Cinayeti,

*–Akçasazın Ağaları / Yusufcuk Yusuf

*–Yılanı Öldürseler, İst.: Cem, 1976

*–Al Gözüm Seyreyle Salih, İst.: Cem, 1976

*–Kuşlar da Gitti, (uzun öykü) İst.: Milliyet, 1978

*–Deniz Küstü, İst.: Milliyet, 1978

*–Hüyükteki Nar Ağacı, İst.: Toros, 1982

*–Yağmurcuk Kuşu / Kimsecik I, İst.: Toros, 1980

*–Kale Kapısı / Kimsecik II, İst.: Toros, 1985

*–Kanın Sesi / Kimsecik III, İst.: Toros, 1991

*–Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, İst.: Adam, 1997

*–Karıncanın Su İçtiği, İst.: Adam, 2002

*–Tanyeri Horozları, İst.: Adam, 2002.

*–Çıplak Deniz Çıplak Ada, İst.: YKY, 2012

*–Bugünlerde Bahar İndi, İst.: YKY, 2010

*–Üç Anadolu Efsanesi, İst.: Ararat, 1967

*–Çakırcalı Efe, İst.: Ararat, 1972.

***

Aşağıdaki özgün sözleri sarmalında onu sonsuza dek belleğimizde ve yüreğimizde tutacağız.

“ Kendimi biIdim biIeIi; zuIüm görenIerIe, hakkı yenenIerIe, sömürüIenIerIe,

acı çekenIerIe, yoksuIIarIa birIikteyim.

Halka kim zulmediyorsa, halkı kim eziyorsa, onu kim sömürüyorsa, feodalite mi, burjuvazi mi?

Halkın mutluluğunun önüne kim geçiyorsa ben sanatımla ve bütün hayatımla onun karşısındayım.

Etle kemik nasıl biri birinden ayrılmazsa, ben, sanatımın da halktan ayrılmamasını isterim. Bu çağda, halktan kopmuş bir sanata inanmıyorum.

Sizinle Çukurova’yı yaşadık dolu dolu… Rengini, sözlü edebiyatını, çeşitli insan yüzlerini, ağıtlarını, masallarını, kilimlerini, çadırlarını, çam bardaklarını…

Dağlar, insanlar ve hatta ölüm bile yorulduysa şimdi en güzel şiir, barıştır.

Benim kitaplarımı okuyanlar cümle kötülüklerden arınsınlar.

Demir olsan çürürdüm, toprak oldum dayandım.”