Bodrum Giritliler Mahallesi ve Mübadele Konferansında İzdiham Yaşandı…

Herodot Üçüncü Yaş Akademisi tarafından gerçekleştirilen “1924 Türk Yunan Mübadelesi ve Bodrum Giritliler Mahallesi” konferansa olan yoğun katılım nedeni ile konukların büyük kısmı salona sığamadı.

Çiçek Bozoğlu/Bodrum Gündem

31 Ekim Perşembe günü Bodrum Karia Princess otelinde gerçekleşen “1924 Türk Yunan Mübadelesi ve Bodrum Giritliler Mahallesi” konulu konferansa katılımın beklenenin üstünde olması ve vatandaşlardan gelen yoğun talep nedeniyle program ilerleyen süreçte yeniden tekrarlanacak.

Herodot 3. Yaş Akademisinde sunumlar ve geziler koordinatörü olarak görev yapan derneğin ikinci başkanı Reyhan Destan, 1924 yılında Lozan Anlaşması gereği yaşanan büyük mübadele sonrası yaklaşık beş buçuk milyon insan yer değiştirdiğini ve bunların çok önemli bir kısmının da Girit’ten gelip özellikle Bodrum’ a yerleştirildiğine dikkat çekerken sözlerine şöyle devam etti  “Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi çeşitli etnik/dini çatışmalara ve dolayısıyla zorunlu göçlere sahne olmuştur. Bunların en sonuncusu Türkiye Cumhuriyeti ile Yunanistan arasında imzalanmış Lozan Antlaşmasıyla birlikte yürürlüğe girmiş 1923-24 Nüfus Mübadelesi’dir. Bu son büyük nüfus değişimiyle Türkiye’de Rum Ortodokslar ve Yunanistan’da Müslümanlar olmak üzere yaklaşık 5.5 milyon insan yer değiştirmek zorunda kalmıştır. Bu sırada Giritli Müslümanlar da yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kalmış Girit’i terk ederek Türkiye’nin çeşitli yerlerine yerleşmiştir. Bu yerlerden biri de Bodrum’un Kumbahçe mahallesidir.

Giritli Müslümanlar aslında iki göç dalgasıyla Anadolu’ya gelmiştir. Mübadele bunlardan ikincisidir. Birincisi adada 1897-98’de iki dini topluluk arasında çıkmış etnik çatışmanın yol açtığı zorunlu göçtür. Bu sırada çok sayıda Giritli Müslüman Osmanlı topraklarının parçası olan, Bodrum’un karşısındaki Kos adasına yerleşmiştir. Ama yaklaşık 25 yıl sonra ilk önce Mübadele ve ardından da değişen siyasi koşullardan dolayı tekrar göç etmişler ve büyük kısmı Bodrum’a yerleşmiştir. Kumbahçe Mahallesi’nin Girit kökenli topluluğu bu şekilde oluşmuştur.

Bu ödüllü belgesel bu iki göç yüzünden Bodrum’a yerleşmiş Giritli topluluğunu anlatmakta, mahallenin sakinleri üzerinden onların Girit’ten Bodrum’a öykülerine ışık tutmaya çalışmaktadır. Film gösterimi Bodrum Giritlileri Derneğinin başkanı ve belgeselin yapımında da kilit rol oynamış Zehra Denizaslanı sayesinde mümkün olmuştur. “ dedi.

Daha sonra söz alan Bodrum Giritliler Derneği Başkanı Zehra Denizaslanı dernek olarak yaptıkları organizasyonlarda kültürlerine sahip çıkmaya ve onu yaşatmaya çalıştıklarını dile getirdi. Denizaslanı “Girit ve Yunanistan göçmenleri derneği gerçekleştirdiğimiz Bizim Mahallenin Giritlileri Belgeselinin gösterimine gelen Federasyon Başkanı Yunus Çengel Melemez ve Herodot 3.Yaş Akademisi ile gerçekleştirdiğimiz Bizim Mahallenin Giritlileri belgesel gösterisinde her zaman yanımda olan ve mübadele konulu konferansı büyük bir ilgiyle dinlenen Timuçin Binder kardeşime teşekkür ederim. Ayrıca bugün bu salonda bulunan başta Hüseyin Yeter Şakar abim olmak üzere Giritli Mahalle sakinlerime de teşekkür ediyorum. İyi ki varlar ve onlarla çok güzel anılar biriktirdik. Dernek olarak amacımız kültürümüzü asimile olmadan yaşatmaya çalışmak. Biz federasyon olarak bir aileyiz her zaman beraber kültürümüz adına el ele yürüyoruz. Geçmişi olmayanın geleceği olamaz. ” Dedi.

Belgeselin hazırlayan Antropolog Timuçin Binder, gösterim öncesi Osmanlı’nın bu son döneminin etnik çatışma ve ilişkilerini, Giritli Müslümanların ortaya çıkışları ve Türkiye’ye göçleriyle ilgili kısa bilgilendirme konuşması yaptı.

Melemez Giritliler Derneği Başkanı Hüseyin Cahit Erseven, belgesel gösterimi ile ilgili olarak  “Oryantalist ürünlerimizle davete icabet ettik. Bodrum Giritliler Derneği de bizim organizasyonlarımıza katkıda bulunur. Anadolu’da bilhassa Mersin tarafında iyi bir popülasyon var. Bugüne kadar asimile olmadan geldik, mutfağıyla, folklorüyle, edebiyatıyla. Bundan sonra da çocuklarımız bu kültürü yaşatacaklar ve bu güzel kültür asimile olmadan kuşaklar boyu sürecek” dedi.

“Bizim Mahallenin Giritlileri” belgeselinin gösterimine Federasyon Başkanı Yunus Çengel Melemez,  Melemez Giritliler Derneği Başkanı Hüseyin Cahit Erseven, Adana Giritliler Derneği Başkanı Selma Moray Kırançay,  Girit Türkleri Derneği Başkanı Hüseyin Türker,  Mersin Giritliler Derneği Başkanı Yaşar Güngör, Mudanya Giritliler Derneği Başkanı Hüseyin Türker Ve Herodot 3. Yaş Akademisi üyeleri katıldı.