Abbas Coşar
Abbas Coşar, 30.08.1970 tarihinde Malatya'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Malatya'da tamamladı. 1992 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (Mekteb-i Mülkiye) iktisat Bölümünden mezun oldu.
1993 yılında açılan sınavda başarı göstererek Maliye Bakanlığı Stajyer Gelirler Kontrolörü olarak göreve başladı. Maliye Bakanlığında Gelirler Kontrolörü ve Gelirler Başkontrolörü olarak 14 yıl görev yaptıktan sonra 2006 yılında Yeminli Mali Müşavir olarak çalışmak üzere özel sektöre geçti.
Halen Yeminli Mali Müşavir olarak görev yapmakta ve Bir Bağımsız Denetim Şirketler Grubu bünyesindeki şirketlerin Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmektedir. Vergi Hukuku alanında yayınlanmış çok sayıda makalesi bulunmakta olup, Vergi Sorunları Dergisinde 2 yıllık bir süreyle yazı işleri müdürlüğü yapmıştır. Evli ve bir çocuk babasıdır.
Vergide Dünya Halleri – 7
Haftanın Vergi Bülteni
2022 Yılı Matrah ve Vergı̇ Artırımı Detayları…
Kimler Matrah Artırımında Bulunabilir?
Gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisinde matrah ve vergi artırımı uygulamasına ilişkin açıklamalar 7440 sayılı kanunun 5. Ve geçici 1. Maddelerinde düzenlenmiştir. Kanuna dair de 1 No.lu Tebliğ taslağı yayınlanmıştır.
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi vermek mecburiyetinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 takvim yılları için 7440 sayılı Kanunun 5 inci ve geçici 1 inci maddelerine göre matrah ve vergi artırımından yararlanabileceklerdir.
Sözü edilen yıllara ilişkin vergi matrahlarının takdiri için takdir komisyonlarına sevk edilmiş ve/veya haklarında vergi incelemesine başlanılmış olan mükellefler de matrah ve vergi artırımından faydalanabileceklerdir.
Beyanname vermekle birlikte zarar, indirim ve istisnalar nedeniyle matrah ve vergi beyan etmeyen ya da ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar da dâhil olmak üzere hiç beyanname vermemiş olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri de matrah ve vergi artırımı yapabileceklerdir.
Mükellefler 31 Mayıs 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden artırımda bulunabileceklerdir.
Elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayanlarca, matrah ve vergi artırımına ilişkin başvurular; gelir, kurumlar veya katma değer vergileri mükellefiyeti yönünden bağlı olunan ya da muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini vermiş oldukları vergi dairelerine kağıt ortamında yapılabilecektir.
Bu Tebliğin yayımlanmasından önce mükellefiyeti sona erenler ile hakkında mükellefiyet tesis edilmemiş olanların, 7440 sayılı Kanun kapsamında verilecek söz konusu bildirimleri elektronik ortamda gönderme zorunlulukları bulunmamaktadır.
Matrah ve vergi artırımına ilişkin bildirimlerin ölüm, gaiplik, tasfiye veya devir ya da tam bölünme gibi durumlarda birden fazla kişi tarafından birlikte verilmesinin gerekli olduğu hallerde, söz konusu bildirimlerin kağıt ortamında verilmesi gerekmektedir.
Gelir Vergisi Mükellefleri İçin 2022 Yılı Matrah Artırımı…
Mükelleflerin 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunabilmesi için bu yıla ilişkin gelir vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamede beyan edilen vergiye esas matrahın; 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır.
Diğer taraftan, 2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemine ait gelir vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar; sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde de bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, kıyaslamaya konu geçici vergi tutarı olarak dikkate alınacaktır.
2022 yılı geçici vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerin tümünün verilmediği ancak 2021 takvim yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinin verildiği durumda, 2022 takvim yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen matrahın 2021 takvim
yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutardan az olmaması gerekmektedir.
Aynı şekilde, 2022 takvim yılına ilişkin geçici vergi beyannamelerinin verildiği ancak 2021 takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmediği durumda, 2022 takvim yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen matrahın, bu yıl için verilen ilgili geçici vergi beyannamesinde beyan edilen matrahın Tebliğin bu bölümünde yapılan açıklamalara göre belirlenen oranlarda artırılması suretiyle bulunan tutarından az olmaması gerekmektedir.
1/1/2023 tarihinden sonra, 2021 yılı gelir vergisi beyannamesi ya da 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyanname başta olmak üzere Tebliğin bu bölümüne istinaden yapılacak kıyaslamada dikkate alınacak beyannamelerde matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin gelir vergisi beyannamesinde beyan edilmesi gereken vergiye esas matrahın belirlenmesinde düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.
Örnek.1: Bilanço esasına göre defter tutan Bodrum Vergi Dairesi gelir vergisi mükellefi ATA Yılmaz yıllık beyannamede beyan ettiği gelir vergisi matrahı, 2021 yılı için 1.350.000 TL’dir. Ayrıca, 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen tutar 4.200.000 TL’dir.
Mükellef, 2022 yıllarına ilişkin gelir vergisi matrahını artırmak için 20 Mayıs 2023 tarihinde Bodrum vergi dairesine başvurmuştur.
2022 yılında adı geçen mükellefin matrah artırımına ilişkin kıyaslama hükümleri dikkate alınmadan önceki gelir vergisi matrahı 6.000.000 TL’dir. Bu mükellefin 2022 yılına ilişkin gelir vergisi yönünden matrah artırımında bulunabilmesi için ilgili dönem beyannamesinde beyan edilmesi gereken gelir vergisi matrahı aşağıdaki şekilde olacaktır.
| Beyan Edilen Matrahlar
| Kanuna Göre Hesaplanan Matrahlar
|
| 2021 yılı gelir vergisi matrahı 1.350.000
| 2021 yılında beyan edilen matrahın %122,93 fazlası (1.350.000+(1.350.000x%122,93)=)3.009.555
|
| 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme dönemi matrahı 4.200.000
| 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 fazlası (4.200.000+(4.200.000x%40)=)5880.000
|
| 2022 yılına ilişkin mükellefin matrah artırımına ilişkin kıyaslama hükümleri dikkate alınmadan önceki gelir vergisi matrahı
| 6.000.000* |
| 2022 yılına ilişkin mükellefin beyan etmesi gereken gelir vergisi matrahı
| 6.000.000 |
| *2022 yılında adı geçen mükellefin matrah artırımına ilişkin kıyaslama hükümleri dikkate alınmadan önceki gelir vergisi matrahı 6.000.000 TL olup, bu tutar; 2021 yılı gelir vergisi beyannamesindeki matrahın %122,93 oranında artırılmasıyla bulunan tutar ile 2022 üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutardan fazla olduğundan, mükellefin 2022 takvim yılında beyana konu edilecek vergiye esas matrahı 6.000.000 TL olacaktır.
|
Bu durumda mükellef 6.000.000 TL üzerinden %25 matrahı artıracak 1.500.000 TL matrah üzerinden((asgari 200.000 TL matrah’tan büyük olduğu için) %20 vergi hesaplayacak 300.000 TL bu tutar ise asgari 200.000 TL’nin üstünde olduğu için 300.000 TL artırılan tutarın vergisini en fazla 12 eşit taksitte ödeyecektir.
Kurumlar Vergisi Mükellefleri İçin 2022 Yılı Matrah Artırımı…
Mükelleflerce ilgili yıllarda düzeltme beyannamesi verilmiş ve düzeltme işlemlerinin 7440 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dâhil olmak üzere, Kanunun yayımlandığı tarihten önce ikmalen, re’sen veya idarece yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, matrah artırımına esas ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
Mükelleflerin 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunabilmesi için bu yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamede beyan edilen vergiye esas matrahın; 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şarttır.
Diğer taraftan, 2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar; sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde de bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, kıyaslamaya konu geçici vergi tutarı olarak dikkate alınacaktır.
2021 takvim yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ancak 2022 yılı geçici vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerin verilmediği durumda, 2022 takvim yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen matrahın 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutardan az olmaması gerekmektedir.
Aynı şekilde, 2021 takvim yılına ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmediği ancak 2022 takvim yılına ilişkin geçici vergi beyannamelerinin verildiği durumda, 2022 takvim yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen matrahın, bu yıl için verilen ilgili geçici vergi beyannamesinde beyan edilen matrahın Tebliğin bu bölümünde yapılan açıklamalara göre belirlenen oranlarda artırılması suretiyle bulunan tutardan az olmaması gerekmektedir.
Diğer taraftan özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerin 2022 yılı içinde sona eren vergilendirme dönemine ilişkin matrah artırımında bulunmaları mümkün olup 2021 yılı içinde sona eren vergilendirme dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannameleri ile 2022 yılında sona eren vergilendirme döneminin üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin verilen beyannamelerde bildirilen matrahların belirtilen oranlarda artırılması suretiyle kıyaslama yapılması gerekmektedir.
1/1/2023 tarihinden sonra, 2021 yılı kurumlar vergisi beyannamesi ya da 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyanname başta olmak üzere Tebliğin (V/C-2- a) bölümüne istinaden yapılacak kıyaslamada dikkate alınacak beyannamelerde matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilmesi gereken vergiye esas matrahın belirlenmesinde düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.
Örnek.2: 2022 yılına yönelik matrah artırımı talebinde bulunmak isteyen Borum Vergi Dairesi mükellefi ATA İnşaat Madencilik Ltd. Şti.’nin bu dönemde matrah artırımına ilişkin kıyaslama hükümleri dikkate alınmadan önceki kurumlar vergisi matrahı 3.120.000 TL’dir. Mükellefin ayrıca 2021 yılı kurumlar vergisi matrahı 1.600.000 TL, 2022 yılı üçüncü dönem kurum geçici vergi beyannamesinde beyan etmiş olduğu vergiye esas matrah ise 2.200.000 TL’dir. Adı geçen kurumun 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunabilmesi için bu yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde beyan etmesi gereken kurumlar vergisi matrahı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
| Beyan Edilen Matrahlar
| Kanuna Göre Hesaplanan Matrahlar
|
| 2021 yılı kurumlar vergisi matrahı. 1.600.000
| 2021 yılında beyan edilen matrahın %122,93 fazlası (1.600.000+(1.600.000x%122,93)=) 3.566.880
|
| 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme dönemi matrahı 2.200.000 | 2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın %40 fazlası (2.200.000+(2.200.000x%40)=) 3.080.000
|
| 2022 yılına ilişkin mükellefin matrah artırımına ilişkin kıyaslama hükümleri dikkate alınmadan önceki kurumlar vergisi matrahı
| 3.120.000 TL |
| 2022 yılına ilişkin mükellefin beyan etmesi gereken kurumlar vergisi matrahı
| 3.566.880 TL |
| *2022 yılında adı geçen mükellefin matrah artırımına ilişkin kıyaslama hükümleri dikkate alınmadan önceki kurumlar vergisi matrahı 3.120.000 TL olmakla birlikte, bu mükellefin 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunabilmesi için 2022 yılı beyannamesinde beyan edilmesi gereken kurumlar vergisi matrahının 3.566.880 TL olması gerekmektedir.
|
Bu durumda mükellef 3.566.880 TL üzerinden %25 matrahı artıracak 891.720 TL matrah üzerinden(asgari 500.000 TL matrah’tan büyük olduğu için) %20 vergi hesaplanacak 178.344 TL vergisini en fazla 12 eşit taksitte ödeyecektir.
Öte yandan Artırılan bu matrahlar üzerinden geçici vergi de hesaplanmayacaktır. Vergiye uyumlu (yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresinde vermiş, bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergiler ile ilgili beyannameler üzerinden tahakkuk eden damga vergisini süresinde ödemiş) mükelleflere matrah artırımında vergi oranı %20 yerine %15 uygulanacaktır.
7440 sayılı Kanunun Geçici 1.maddesine göre; 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, bu bent hükmüne istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır. Böylece 2022 yılına yönelik matrah azaltıcı beyanın da bir şekilde önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
2022 Yılı Zararları Sonraki Dönem Mahsup Edilmeyecek…
7440 sayılı Kanuna göre 2018-2019-2020 ve 2021 yılına ait gelir ve kurumlar matrah artırımında bulunan mükelleflerin artırımda bulundukları yıl mali zararlarının %50’si sonraki yıla devredilemiyordu. Ancak 2022 yılı için daha ağır bir şart benimsenmiş ve ilgili yılın mali zararının tamamının 2023 yılına devredilmesinin önüne geçilmiştir. Böylece 2022 yılı matrah artırımında bulunan mükellefler 2022 yılına ait mali zararlarının tamamından vazgeçmek zorundadırlar.
Bu hükümlere göre mükellefler, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış 2018 ila 2021 yıllarına ait geçmiş yıl zararlarının yarısı ile 2022 yılına ait zararının tamamını, 2023 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.
Geçici Vergiye İade Yok…
Ayrıca 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergilerin de iade edilmeyeceğini ayrıca hatırlatmak isteriz.
Mükellefler, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi stopajları için;
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının; 1numaralı bendi uyarınca tevkifata tabi ödemelerde %2,
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının; 2, 5 ve 6 numaralı bentleri, 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve ikinci fıkrası ile 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere %2,
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 3 numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bentlerinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere %1,
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 11 ve 13. numaralı bentlerinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere 2022 yılında geçerli olan tevkifat oranının %25’i oranından az olmamak üzere artırmaları halinde
Anılan madde hükümlerinden yararlanır.
| Kar Payı Ödemelerinde Matrah Artırımı Nasıl Yapılacak? Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Vermiş Olanlar 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi ile 5520 |
| sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci fıkrası ve 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca yaptıkları kar payı ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan sorumluların; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde beyan edilen kar payı ödemelerinin gayrisafi tutarlarının yıllık toplamı üzerinden; 2018 yılı için…………………………………………………………….. %6, 2019 yılı için…………………………………………………………….. %5, 2020 yılı için…………………………………………………………….. %4, 2021 yılı için…………………………………………………………….. %3, 2022 yılı için…………………………………………………………….. %2 |
oranlarından az olmamak üzere hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinin 7440 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, bu sorumlular nezdinde; vergi artırımı yapılan yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak kar payı ödemelerine ilişkin gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır. Ek:11 ile bildirim yapılacaktır.
Verginin Ödenmesi…
Kanun kapsamında artırılan vergiler ile artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerin peşin ödenmek istenmesi durumunda 30 Haziran 2023, Cuma günü sonuna kadar bu ödemenin yapılması gerekmektedir. Bu durumda ödenen tutara Kanun’un yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmayacaktır. Taksit seçeneğinin tercih edilmesi durumunda da ilk taksitin aynı süre içerisinde ödenmesi gerekmektedir. Sonraki taksitler aylık dönemler halinde ödenecektir.
Taksitle ödenmesi halinde uygulanacak faiz ve taksit tutarlarının hesabı
Hesaplanan tutarların peşin yerine, 12 eşit taksitle ödenmek istenmesi halinde matrah veya vergi artırımına konu vergi tutarları 1,09 katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır.
2022 Yılı Matrah Artırılsa Bile Ek Vergi İnceleme Hakkı Devam Ediyor
7440 sayılı Kanun kapsamında matrah ve vergi artırımında bulunulması durumunda, matrah ve vergi artırımında bulunulan yıllar için gelir veya kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır. Ancak, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, 7440 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrası uyarınca hesaplanacak ek vergiye ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
Daha Önce Tevkif Yoluyla Ödenmiş Vergilerin Durumu
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ilişkin olarak 7440 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle matrah ve vergi artırımında bulunmaları hâlinde, artırılan bu matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergilerin tamamını ödemeleri gerekmektedir.
Mükelleflerin matrah ve vergi artırımında bulundukları yıllara ilişkin olarak daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerden kaynaklanan iade alacakları, matrah ve vergi artırımı nedeniyle ödenecek vergilerden mahsup edilebilecektir.
Matrah ve vergi artırımında bulunanlar bu vergileri, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödememeleri halinde artırım hükümlerinden yararlanma hakkını kaybedecektir.
Bu takdirde, matrah ve vergi artırımı üzerine tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin son günü olan 30 Haziran 2023 tarihi vade tarihi kabul edilerek 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsil edilecektir.
Matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde peşin olarak ödenmesi hâlinde, bu vergilerden (damga vergisi hariç) %10 indirim yapılacak ve bu vergilere katsayı uygulanmayacaktır.
Takdir Komisyonlarına Sevk Edilmiş veya Haklarında Vergi İncelemesine Başlanılmış Mükelleflerin Durumu
7440 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, matrah ve vergi artırımı kapsamına giren dönemler için başlatılmış ve henüz sonuçlandırılmamış incelemelerin veya takdir işlemlerinin bulunması, artırıma engel değildir.
7326 sayılı Kanunlar kapsamında matrah ve vergi artırımında bulunulmuş olması bu Kanun kapsamında matrah ve vergi artırımda bulunulmasına engel değildir.
7 İş Gününde Bitmeyen İnceleme ve Takdir İşlemleri Sona Erecek…
7440 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, artırımda bulunulan yıllar ve vergi türleri ile ilgili olarak Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin Kanunun yayımını izleyen yedi iş günü içinde, 21 Mart 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar, sonuçlandırılması şarttır. Bu süre içinde sonuçlandırılamayan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine devam edilmeyecek, bulunduğu safhada bırakılacaktır. Mükellefler sadece artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergileri ödeyeceklerdir.
Bir başka anlatımla, Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin 21 Mart 2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar tamamlanamaması hâlinde mükelleflerin, başvuru süresinin sonuna (31 Mayıs 2023) kadar matrah ve vergi artırımında bulunmuş olmaları şartıyla, 21 Mart 2023 tarihinden sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal
eden raporlar ve kararlar üzerine tarhiyat yapılamayacağından, vergi incelemesi ve takdir işlemlerine devam edilmeyecektir.
Vergi ve Matrah Artırımından Kimler Faydalanamaz?
Şu mükellefler vergi ve matrah artırımı yapamaz:
- Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler, defter sayfalarını başka bir sayfa ile değiştirenler, belgelerin asıl ya da suretlerini sahte olarak düzenleyenler, bu konulardaki incelemeleri devam edenler.
- Terör suçu olanlar, haklarında genel kolluk kuvvetleri ve MASAK tarafından yürütülen soruşturma olanlar.
Artırım yapmak mükellefin kaçakçılık, sahtecilik gibi suçlarını düşürmez. Mükellef artırım yapsa ve peşin ödese dahi bu suçları nedeniyle ceza alır.
MÜKELLEF OLMAYANLAR MATRAH ARTIRIMINA NASIL BAŞVURUR?
Matrah ve vergi artırımı yapılacak yıllarda faaliyette bulunmuş ve gelir elde etmiş olmakla birlikte bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakan gelir vergisi mükellefleri T.C. kimlik numaralarını, yabancı gerçek kişiler ise varsa yabancı kimlik numaralarını kullanarak artırımda bulunabileceklerdir.
Yabancı kimlik numarası olmayan yabancı gerçek kişiler ile kurumlar vergisi mükellefi olması gerekenler ise vergi dairelerine başvurmak suretiyle alacakları vergi kimlik numaralarını kullanarak artırımda bulunabileceklerdir.
Bu durumu bir örnekle izah edelim. Son yılların en popüler işi özellikle gençler arasında YouTube videolarınız çok izlendi ve yurt dışından hesabınıza para yattı. Ya da bir oyun yazdınız, indirme ya da uygulama içi alımlardan dolayı Google ya da Apple size ödeme yaptı. Bilmeniz gereken önemli bir şey var: Bu işlemler için şirket kurup kazancınızı beyan etmeniz gerekirdi.
Fakat tutarın düşük olması ya da yanlış yönlendirmeler sebebi ile şirket kurmamış ve beyanname vermemiş olabilirsiniz. Böyle bir senaryoda Vergi Dairesi bir gün sizi davet edip geçmiş dönemler için vergileri cezası ile isteyebilir. Fakat bunu önlemenin bir yolu var!
Söz konusu riskten kurtulmak isterseniz 31 Mayıs 2023’e kadar Matrah artırım imkanından yararlanmak.
Öteki bir fırsat ise 31 Mart 2023 sonuna kadar Varlık Barışından yararlanmak olabilir.
Ayrıca, Türkiye’ye henüz getirmediğiniz varlıklarınız (nakit ve benzerleri) var ise 31 Mart 2023’e kadar “Varlık Barışı”na başvurarak mutlaka bu uygulamadan da faydalanmalısınız. Çünkü varlık barışı da matrah artırımı gibi inceleme için korunma kalkanı oluşturuyor artık.
Gelin şimdi, beyan etmediğiniz ticari geliriniz için matrah artırımı başvuru aşamalarının neler olduğuna bakalım.
Matrah artırımının maliyeti
Gelir vergisinden, son 5 yıl (2018-2022) esas alınarak matrah artırımına girmek için ödemeniz gereken tutarlar yukarıdaki çalışmalarda sunulmuştur.
Sürecin zorluğu
Mükellef kaydınız olmadan matrah artırımına başvuru işlemi oldukça zor ve karmaşık. Vergi İdaresi bu kapsamdaki matrah artırımlarını teşvik etmek ister ise hem süreci kolaylaştıracak adımlar atmalı hem de bu konuda idare çalışanlarını bilgilendirmelidir.
Sürecin başında uyarmak gerekirse; Vergi Dairesine gittiğinizde yüzlerce soru ile karşılaşabilir ve çalışanları ikna etmek durumunda kalabilirsiniz. İdare çalışanları bu konuyu bilmiyor, hangi kodun kullanılması gerektiği, hangi mükellef kaydının açılacağı konusunda sıkıntı yaşıyorlar.
Daha önce kaydım yoksa nasıl başvuracağım?
İnternet üzerinden başvuru yapmanız mümkün değil. Vergi Dairesine şahsen gitmeniz gerekiyor ya da bu işlemleri yapmak üzere bir mali müşavire vekalet vermeniz gerekiyor. Başvuru için ilk adım olarak adresinizin bağlı olduğu Vergi Dairesine gitmeli ve aşağıdakine benzer ifadeler içeren bir dilekçe yazmalısınız:
“Adıma açılmış mükellefiyet kaydı bulunmamaktadır. Gelir Vergisi, ticari kazancımdan matrah artırımına başvurmak istiyorum. 2018, 2019, 2020, 2021 ve 2022 yılları gelir vergisinden matrah artırımı yapabilmek için “Geçici Mükellefiyet” açılmasını ve matrah artırımı yaptıktan sonra da “Geçici Mükellefiyet” kaydımın silinmesini rica ederim.”
Bu dilekçeyi, evrak kayıttan geçireceksiniz. Evrak kayıt bu dilekçeyi 101 Genel Dilekçe Kodu ile işleme alacak. Evrak kayıt, dilekçeye barkod etiketi ekleyecek. Bu etikette geçici vergi numaranızı görebilirsiniz. (Geçici vergi numarası 996 ile başlayan 10 haneli bir koddur).
Gelir Vergisi matrah artırımı beyannamesi
7440 sayılı kanunda yer alan Ek:5’i doldurmanız gerekiyor:
1.adım: Beyanname formu doldurma
Formu doldururken ilk bölümde;
- Beyannamenin üst kısmına ilgili Vergi Dairesinin adını ve bağlı bulunduğunuz ili yazın.
- Ödemeyi peşin ya da taksitli olarak nasıl gerçekleştireceğinizi ilgili kutucuğu işaretleyerek belirtin.
- Tarih, ad, soy ad ve unvanınızı yazarak belgeyi imzalamayı unutmayın.
Ardından;
- Vergi kimlik numarası; size verilen 996 ile başlayan 10 haneli koddur. Bunu formdaki kutucuklara tek tek girin.
- Kişi ve iletişim bilgilerini eksiksiz bir şekilde doldurun.
- Matrah artırım bildirimi kısmını ise yukarıdaki görseldeki gibi doldurun.
Bu beyannameyi evrak kayıttan geçirdiğinizde üzerine bir barkod yapıştırılacak.
Beyannamede yer alan “İlgili yılda faaliyette bulunulan ay sayısı”nın boş olması gerekir. Çünkü fiilen mükellefiyet olmadığı için faaliyette bulunulan ay sayısı da sıfır olmalıdır. Vergi dairesi sisteme ay adedi yazması gerekebilir ve bu konuda sizi arayabilirler.
Eğer KDV’den de matrah artışına başvurmak isterseniz, 7440 sayılı Kanununa istinaden Ek:17 bildirimini doldurmanız gerekiyor.
2.adım: Sicil servisi
Dilekçeniz evrak kayıttan geçti. Şimdi sırada ikinci adım var: Sicil servisi.
Evrak kayıttan geçirdiğiniz mükellefiyet dilekçesini sicil servise vermeniz ve sicil servis tarafından sizin için geçici mükellefiyet kaydı açılacak. Burada yine birçok soruyla muhatap olabilirsiniz.
Söylemeniz gereken “Daha önce mükellefiyet kaydım yok, matrah artırımı için geçici mükellefiyet kaydı açmak istiyorum.” Ne geliriniz olduğu sorusuna da internetten reklam geliriniz olduğunu söyleyebilir, ticari kazanç olduğunu vurgulayabilirsiniz. Sicil servisi mükellefiyet açacağı zaman NACE kodu (faaliyet kodu) girecektir.
Reklam geliri için NACE kodu 73.11.01’dir. Farklı bir faaliyetten, beyan etmediğiniz gelirinizin olduğu düşünüyorsanız NACE kod tablosunu vergi dairesine gitmeden incelemenizde fayda var.
3.adım: Vergilendirme servisi
Evrak kayıttan geçirdiğiniz matrah artırımı beyannamesini vergilendirme servisine vermeniz gerekecek. Vergilendirme servisi tarafından matrah artırım beyannamesi sisteme yüklenecek ve ödemeniz gereken rakamı gösteren tahakkuk fişi verilecek. Eğer taksit seçeneğini seçtiyseniz ödeme tablosu da tahakkuk fişi ile beraber verilebilir.
Haftaya yeniden görüşebilmek ümidiyle…
Yazarın Diğer Yazıları
Yorumlar